تکیه معاونالملک از جمله آثار ثبت شده از دوران قاجاریه است. این تکیه در ایام عزاداری محرم و صفر پذیرای کرمانشاهیان عاشق سرور و سالار شهیدان حضرت اباعبداله الحسین (ع) است.
ساخت این تکیه ۱۷ سال طول کشید
تکیه معاون الملک در سال ۱۳۲۰ هجری قمری توسط حسین‌خان معین‌الرعایا، شروع و کار ساخت آن بعد از ۱۳ سال در سال ۱۳۳۷ هجری‌قمری به پایان رسید.
این بنای مذهبی دارای سه بخش زینبه، حسینیه و عباسیه است و با کاشی‌کاری‌های شگفت‌انگیزش تمامی صحنه های نبرد در دشت کربلا به تصویر کشیده شده است.
تکیه معاونالملک دارای کاشیهای برجسته و نیمه‌برجسته با نقوش زیبا و دلفریبی است که به صورت صددرصد طبیعی ساخته و در به کارگیری بنا از آن استفاده شده، به گونه‌ای که این کاشی‌کاری‌ها در جهان بی همتاست.با توجه به طرح‌های کار شده بر روی کاشیها میتوان به این نتیجه رسید که بانیان آن دارای اطلاعات‌عمومی بالایی بوده و در راستای سطح ارتقای فرهنگ همشهریان خود همواره در تلاش بوده‌اند.
طرح‌‌هایی که روی کاشیها حک شده شامل صحنههایی از جنگ‌های پیامبر اکرم (ص)، نبردهای امیرالمومنین(ع)، حوادث کربلا، تصاویری از سرداران و بزرگان شهر، پادشاهان اساطیری، اولین پرواز انسان (برادران رایت)، تصاویر سلاطین از جمله پادشاهان هخامنشی و تصاویری از تخت جمشید است.
تکیه معاونالملک دارای سه در ورودی است که در اصلی (غربی) به خیابان حداد عادل، در شمالی به کوچه معاونالملک می‌رسد و در بنای عمارت حدود شش‌متر از سطح خیابان پایین‌تر است. باید برای ورود به حسینیه از 17 پله بزرگ عبور کرد.اگر از در غربی وارد حسینیه شویم، در این قسمت که صحن کوچکی است، حجره‌های دو اشکوبه (دوطبقه) و متعددی قرار گرفته که سراسر دیوارهای آن با کاشیهای زیبا آراسته شده است. داخل طاق‌نماهای این بخش به وسیله تابلوهایی پوشیده شده که صحنههایی از عزاداری شامل سینه‌زنی و تصاویری از خلفا و سلاطین ایران و بارگاه حضرت سلیمان را نشان می‌دهد، حجره‌های بالایی محل برگزاری کلاس‌های قرآن بوده است.
زینبیه که بخش میانی بنا را به وجود می‌آورد به صورت عمارت مسقف با حجره‌های متعدد است که غرفه‌های فوقانی آن برای استقرار زنان شرکت کننده در مراسم عزاداری ساخته شده است.
سقف بنا به صورت گنبدی دوپوش است که گنبد زیرین بهصورت عرقچین و نمای گنبد فوقانی فلزی است، تمام دیوارها و حجره‌های اطراف آن با کاشیهای زیبا شامل 18 تابلو از صحنه‌های غم‌انگیز کربلا تزیین شده است.
پس از پیمودن دالانی که بین عباسیه و زینبیه قرار گرفته است، به صحن عباسیه می‌رسیم که اطراف آن را دیوارهای بلند احاطه کرده است. کف حیاط عباسیه با آجرهای بزرگی که مخصوص آن زمان بوده آجر فرش شده و دارای دو در ورودی است که پس از پیمودن دالان‌های شیب‌دار یکی به کوچه ایلخانی و دیگری به کوچه معاون الملک منتهی می‌شود، در غرب دالان جنوبی به سمت کوچه ایلخانی چاه آبی قرار گرفته که از آن برای تأمین آب ساکنین و یا کسانی که از این بنا استفاده می‌کردند، مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
در ضلع جنوبی قسمت عباسیه، ستاوند(ایوان ستون‌دار) عظیمی واقع شده که عظمت نیارشی (مقاومت و ایستایی) بنا را به رخ می‌کشد و از طریق پلکانی سنگی میتوان به دارالوکاله دست یافت که امروزه به موزه مردم‌شناسی تغییرکاربری داده که شامل ۲۹ ویترین از اشیای صنایع‌دستی و پوشاک و مضامین فرهنگی و اجتماعی است.
تکیه معاونالملک برای مردم کرمانشاه یادآور عزاداری‌های پرشور ماه‌های محرم و صفر است.
وجود این تکیه تاریخی در شهر کرمانشاه به همراه تکیه بیگلربیگی بیانگر ارادت قلبی عمیق مردمان این دیار به سید و سالار شهیدان حضرت اباعبداله الحسین (ع) است.
بنای تکیه معاونالملک نه تنها از نظر هنر و معماری بلکه از جنبه‌های فرهنگی و مذهبی و پاسداشت مراسم مذهبی دارای اهمیت ویژه‌ای است و هر ساله شاهد حضور هزاران نفر از عزاداران حسینی است.
تاکنون بیش از ۱۰۰ سال است که مراسم عزاداری حسینی در این تکیه با حضور گسترده مردم کرمانشاه و با شور و حال خاصی برگزار می‌شود. این بنا با توجه به کاشیهای بی نظیری که در حسینیه کار‌شده و وقف عزاداری برای عاشقان سرور و سالار شهیدان حسین بن علی (ع) شده، در نوع خود منحصر به‌فرد است.
تصاویر روی کاشیها هفت واقعه پس از عاشورا و بیت‌های نوشته شده بر روی کاشیهای حسینیه همگی در وصف مراسم عزاداری حسینی است.
علاوه بر هیئت‌های حسینی، مراسم ویژه شام غریبان با جلوه‌ای خاص در این بنا برگزار می‌شود که اجرای این مراسم در سال گذشته به‌عنوان یکی از میراث‌های معنوی عاشورای حسینی استان به ثبت آثار معنوی ایران رسیده است.
سال‌هاست که کرمانشاهیان هنردوست و عاشق ولایت در این تکیه تاریخی مراسم تعزیه خوانی را اجرا می‌کنند.
تعزیه که یکی از اصلی ترین مراسم عزاداری حسینی در ایام محرم و صفر است سابقه ای چند صدساله در استان کرمانشاه دارد.
آیین تعزیه‌خوانی در هیئت‌های بزرگ و تکایا برگزار می‌شود و مردم می‌توانند در هیئت‌های بزرگی مثل هیئت‌های تکیه معاونالملک، تکیه بیگلربیگیی تماشاگر آن باشند.
تعزیه به زیباترین شکل ممکن فرهنگ عاشورا را به تصویر می‌کشد و در تکیه معاونالملک نیز رزم‌های عاشورا در قالب تعزیه در شب‌های محرم به تصویر کشیده می‌شود.در تکیه معاون الملک روح معماری اصیل ایرانی اسلامی را میتوان به وضوح دید.
تعزیه خوانی 100 در شب‌های محرم
این عزاداری‌ها نوعی بیعت با حضرت سیدالشهدا است و برای زنده نگه‌داشتن یاد امام حسین هرساله از اول محرم‌الحرام تا شام یازدهم محرم، عزاداری‌ها شروع می‌شود و هر شب را به‌نام مبارک یکی از یاران و فرزندان سیدالشهدا نوحه سرایی می‌کنند.
شب ششم به‌نام حضرت قاسم بن‌الحسن است و در این شب در تکیه معاونالملک حجله‌گردانی می‌کنند.
مردم در شب قاسم بن‌الحسن برای ازدواج موفق جوانان‌شان نذر می‌کنند و از حجله حضرت قاسم نقل و حنا بر می‌دارند و بیشتر افرادی که در سال بعد حاجت گرفته باشند، نقل ،شکلات، حنا، گل و سایر نذری‌های خود را برای تزیین حجله به همان هیئت هدیه می‌کنند.
در شب حضرت علی اصغر گهواره‌ای نمادین که نشان‌دهنده مظلومیت طفل شش‌ماهه امام حسین است، تزیین می‌شود و افرادی که حاجت مهم دارند، از خداوند به حق طفل شش‌ماهه امام حسین طلب برآورده‌شدن حاجت خود را می‌کنند.
زمانی که به اذن خدا حاجت روا می‌شوند، نذر خود را که معمولا لباس‌های نوزاد است در گهواره قرار می‌دهند که سایر افراد حاجت‌مند بةعنوان تبرک بردارند.
پنج هیئت قدیمی شهر کرمانشاه برای عزاداری دهه نخست محرم و پس از سال‌ها در فضای باز تکیه معاونالملک مستقر می‌شوند.
در سال‌های اخیر هیئت‌های مذهبی در این مکان مستقر نبوده‌اند و تنها دسته‌های عزاداری به تکیه معاونالملک رفت و آمد داشته‌اند.
امسال با وجود شیوع ویروس کووید 19 دستورات ستاد ملی مقابله با کرونا مبنی بر ممنوعیت عزاداری محرم در مکان مسقف، پنج هیئت مذهبی شهر کرمانشاه در فضای باز تکیه معاونالملک مستقر شده‌اند.
صحن عباسیه، زینبیه و حسینیه تکیه معاونالملک در شب‌های ماه محرم الحرام میزبان عزاداران حسینی است و هیئت‌های خادم الحسین(ع)، محبان شاهزاده علی‌اکبر(ع)، باب‌الحسین(ع)، جنت‌الحسن(ع) و سقا در این مکان مستقر هستند.
انتهای پیام/
