آیا شما هم یک طبیعت‌گرد هستید؟
آیا کسی که به طبیعت سفر می‌کند، اکوتوریست است و یک بوم‌گرد محسوب می‌شود؟
آیا اکوتوریسم (بوم گردی) و طبیعت‌گردی یکی است؟
در پاسخ به این سوال‌ها ابتدا نگاهی داریم به تعریف بوم‌گردی یا اکوتوریسم.
انجمن جهانی اکوتوریسم در سال ۱۹۹۱ بوم‌گردی این گونه تعریف می‌کند: «سفری به مناطق بکر و طبیعی، با حفظ مسئولیت‌پذیری فردی نسبت به ارزش‌های زیست‌محیطی که در نهایت موجب حفاظت از محیط‌زیست و ارتقای فرهنگ و بهبود زندگی مردم محلی خواهدشد.»
آیا کسی که به طبیعت سفر می‌کند، اکوتوریست است و یک بوم‌گرد محسوب می‌شود؟
آیا اکوتوریسم (بوم گردی) و طبیعت‌گردی یکی است؟
در پاسخ به این سوال‌ها ابتدا نگاهی داریم به تعریف بوم‌گردی یا اکوتوریسم.
انجمن جهانی اکوتوریسم در سال ۱۹۹۱ بوم‌گردی این گونه تعریف می‌کند: «سفری به مناطق بکر و طبیعی، با حفظ مسئولیت‌پذیری فردی نسبت به ارزش‌های زیست‌محیطی که در نهایت موجب حفاظت از محیط‌زیست و ارتقای فرهنگ و بهبود زندگی مردم محلی خواهدشد.»
چند سال بعد از آن در سال ۱۹۹۶، اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی، تعریف انجمن جهانی اکوتوریسم را بسط داد و افزود: «اکوتوریسم یک سفر مسئولانه به مناطق بکر طبیعی بوده و علاوه بر لذت به درک ویژگی‌های فرهنگی آن منطقه نیز می‌پردازد و این امر موجب ترویج حفاظت از محیط زیست می‌شود، به علت دغدغه‌مندی افراد، سعی می‌شود تا اثرات منفی در محیط بر جای نماند و شرایطی را نیز برای اشتغال و بهره‌مندی‌های اقتصادی و اجتماعی مردم بومی (محلی) آن منطقه فراهم می‌کند. بنابراین کسی که به طبیعت سفر می‌کند، الزاما یک اکوتوریست محسوب نمی‌شود.»
تعریف ارائه شده توسط جامعه بین المللی اکوتوریسم (TIES : The International Ecotourism Society ) در سال ۲۰۱۵ این است: « بوم‌گردی یا اکوتوریسم سفری است مسئولانه به جاذبه‌های طبیعی برای لذت‌بردن، ادراک و قدر طبیعت را دانستن و همراهی‌کردن با ویژگی‌های فرهنگی متعلق به گذشته و حال حاضر به‌طوری که حافظ زیست‌بوم بوده، سبب پایداری کیفیت زندگی مردم منطقه شده، شامل آموزش بوده و در آن گردشگر و در فعالیت‌های سودآور اجتماعی‌اقتصادی مردم محلی مشارکت داشته باشد. در بوم‌گردی کلمه آموزش بسیار مورد تأکید قرار داشته، که شامل مسافران و مردم محلی می‌شود.»
پس می‌بینیم بوم‌گردی، واژه پیچیده و غریبی نیست، رفتن و بودن در طبیعت و عشق ورزیدن به آن است. سفری است مسئولانه که موجب رشد و پایداری زیست‌بوم، فرهنگ و کیفیت زندگی ساکنان منطقه گردشگری خاصی می‌شود.
بوم‌گردی یا اکوتوریسم در تعریف خلاصه، یعنی احترام به طبیعت، احترام به فرهنگ گذشته و حال حاضر مردمانی که از سال‌ها قبل در یک زیست‌بوم خاص زندگی می‌کنند.
اهمیت اکوتوریسم از اینجا ناشی می‌شود که با توسعه صنعتی‌شدن و گسترش پدیده شهرنشینی این انسان شهری در نیمه دوم قرن بیستم و در اوایل سال‌های قرن بیست و یکم با تغییر نگرش نسبت به ماهیت و چگونگی سفر روبه‌رو شده است. تا پیش از این سفر به‌عنوان کالای لوکس برای طبقه خاصی محسوب می‌شد اما با توجه به نیاز زندگی شهری سفر روز به روز به کالایی ضروری نزدیک‌تر می‌شود.
مسئله دیگر در واقع یک مسئله روحی و روانی است. انسان به علت امکانات فنی بیشتر از طبیعت دور می‌شود. شهرها گسترش پیدا می‌کنند، این دوری از طبیعت و زندگی در فضاهای فشرده مصنوع، حس نوستالژیکی برای انسان نسبت به طبیعت ایجاد می‌کند و در نهایت مسئله استفاده بی‌رویه از طبیعت و عدم رعایت مسئله توان و ظرفیت طبیعت است که باعث می‌شود اکوتوریسم پدید آید.
اکوتوریسم نوعی از گردشگری است که ریشه‌های آن به طبیعت و محیط‌های باز برمی‌گردد و گونه‌های مختلف طبیعت‌گردی عبارتند از گردش آبی و ساحلی، کوهنوردی، غارنوردی، بیابان‌گردی، دامنه‌نوردی، مردم‌شناسی، طبیعت‌درمانی، آموزش همگانی زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی، از این رو توجه خاص به طبیعت زنده و جاذبه‌های آن است.
بوم‌گردشگری (اکوتوریسم)، گردش در طبیعت با تأکید بر طبیعت جاندار (زیست‌شناختی) است وزمین گردشگری (ژئوتوریسم)، گردش در طبیعت با تأکید بر طبیعت بی‌جان (زمین‌شناختی) است.
گردشگر طبیعت‌گرا بر جاذبه‌های طبیعی ومحیطی تأکید دارد و در آغوش طبیعت زیبا با تحسین جاذبه‌های طبیعی وعلاقه‌مند به شگفتی‌های جهان هستی همچون آبشارها ، جنگل‌ها، کوهستان‌ها، کویرها، صحراها و سایر جاذبه‌های طبیعی است که با فعالیت‌هایی چون پیاده‌روی عکس‌برداری، کوهنوردی، تماشای پرندگان، ماهی‌گیری، قایق‌رانی، بازدید از پارک‌ها، مزارع وباغ‌ها، اردوزدن در محیط‌های طبیعی و لذت از جلوه‌های طبیعت است.
اکوتوریسم فعالیت‌هایی است که فرسایشی و استخراجی نیست. سبب ایجاد آسیب‌های رفتاری و فیزیکی بر گونه‌های غیر انسانی در طبیعت نشده و پایبندی به اخلاق زیست‌محیطی را شامل می‌شود و در رابطه با طبیعت، ارزش‌های سازگار با محیط زیست و اخلاق‌محور در اولویت قرار می‌گیرد.
اکوتوریسم چیزی نیست جز حفظ و نگهداری از محیط زیست، جوامع بومی و سفر مسئولانه با هدف ایجاد پایداری در زیست بوم.
تعریف ارائه شده توسط جامعه بین المللی اکوتوریسم (TIES : The International Ecotourism Society ) در سال ۲۰۱۵ این است: « بوم‌گردی یا اکوتوریسم سفری است مسئولانه به جاذبه‌های طبیعی برای لذت‌بردن، ادراک و قدر طبیعت را دانستن و همراهی‌کردن با ویژگی‌های فرهنگی متعلق به گذشته و حال حاضر به‌طوری که حافظ زیست‌بوم بوده، سبب پایداری کیفیت زندگی مردم منطقه شده، شامل آموزش بوده و در آن گردشگر و در فعالیت‌های سودآور اجتماعی‌اقتصادی مردم محلی مشارکت داشته باشد. در بوم‌گردی کلمه آموزش بسیار مورد تأکید قرار داشته، که شامل مسافران و مردم محلی می‌شود.»
پس می‌بینیم بوم‌گردی، واژه پیچیده و غریبی نیست، رفتن و بودن در طبیعت و عشق ورزیدن به آن است. سفری است مسئولانه که موجب رشد و پایداری زیست‌بوم، فرهنگ و کیفیت زندگی ساکنان منطقه گردشگری خاصی می‌شود.
بوم‌گردی یا اکوتوریسم در تعریف خلاصه، یعنی احترام به طبیعت، احترام به فرهنگ گذشته و حال حاضر مردمانی که از سال‌ها قبل در یک زیست‌بوم خاص زندگی می‌کنند.
اهمیت اکوتوریسم از اینجا ناشی می‌شود که با توسعه صنعتی‌شدن و گسترش پدیده شهرنشینی این انسان شهری در نیمه دوم قرن بیستم و در اوایل سال‌های قرن بیست و یکم با تغییر نگرش نسبت به ماهیت و چگونگی سفر روبه‌رو شده است. تا پیش از این سفر به‌عنوان کالای لوکس برای طبقه خاصی محسوب می‌شد اما با توجه به نیاز زندگی شهری سفر روز به روز به کالایی ضروری نزدیک‌تر می‌شود.
مسئله دیگر در واقع یک مسئله روحی و روانی است. انسان به علت امکانات فنی بیشتر از طبیعت دور می‌شود. شهرها گسترش پیدا می‌کنند، این دوری از طبیعت و زندگی در فضاهای فشرده مصنوع، حس نوستالژیکی برای انسان نسبت به طبیعت ایجاد می‌کند و در نهایت مسئله استفاده بی‌رویه از طبیعت و عدم رعایت مسئله توان و ظرفیت طبیعت است که باعث می‌شود اکوتوریسم پدید آید.
اکوتوریسم نوعی از گردشگری است که ریشه‌های آن به طبیعت و محیط‌های باز برمی‌گردد و گونه‌های مختلف طبیعت‌گردی عبارتند از گردش آبی و ساحلی، کوهنوردی، غارنوردی، بیابان‌گردی، دامنه‌نوردی، مردم‌شناسی، طبیعت‌درمانی، آموزش همگانی زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی، از این رو توجه خاص به طبیعت زنده و جاذبه‌های آن است.
بوم‌گردشگری (اکوتوریسم)، گردش در طبیعت با تأکید بر طبیعت جاندار (زیست‌شناختی) است وزمین گردشگری (ژئوتوریسم)، گردش در طبیعت با تأکید بر طبیعت بی‌جان (زمین‌شناختی) است.
گردشگر طبیعت‌گرا بر جاذبه‌های طبیعی ومحیطی تأکید دارد و در آغوش طبیعت زیبا با تحسین جاذبه‌های طبیعی وعلاقه‌مند به شگفتی‌های جهان هستی همچون آبشارها ، جنگل‌ها، کوهستان‌ها، کویرها، صحراها و سایر جاذبه‌های طبیعی است که با فعالیت‌هایی چون پیاده‌روی عکس‌برداری، کوهنوردی، تماشای پرندگان، ماهی‌گیری، قایق‌رانی، بازدید از پارک‌ها، مزارع وباغ‌ها، اردوزدن در محیط‌های طبیعی و لذت از جلوه‌های طبیعت است.
اکوتوریسم فعالیت‌هایی است که فرسایشی و استخراجی نیست. سبب ایجاد آسیب‌های رفتاری و فیزیکی بر گونه‌های غیر انسانی در طبیعت نشده و پایبندی به اخلاق زیست‌محیطی را شامل می‌شود و در رابطه با طبیعت، ارزش‌های سازگار با محیط زیست و اخلاق‌محور در اولویت قرار می‌گیرد.
اکوتوریسم چیزی نیست جز حفظ و نگهداری از محیط زیست، جوامع بومی و سفر مسئولانه با هدف ایجاد پایداری در زیست بوم.
پس وقتی در دل طبیعت قدم می‌گذاریم سعی کنیم با نگاه اخلاقی وآینده‌نگری میهمان طبیعت باشیم و طبیعت‌گردی کنیم. سعی کنیم در طول مسافرت آسیب‌های فیزیکی، اجتماعی، رفتاری و روانی را به حداقل برسانیم و آگاهی زیست‌محیطی، فرهنگی و ترویج فرهنگ احترام به طبیعت و مردم بومی را بالا ببریم.
تجربه‌های مثبت و لذت‌بخشی را از سفر هم برای مسافران و همسفران خود و هم برای افراد محلی فراهم کنیم و برای حفظ و حراست از زیست‌بوم، منافع مستقیم مالی ایجاد کنیم و تلاش در ایجاد تجربه‌ای به یادماندنی برای مسافران، به گونه‌ای که آن‌ها را نسبت به منطقه میزبان، دلسوز و حساس کنیم تا به اوضاع اجتماعی، آب و هوایی، زیست‌محیطی و سیاسی آن منطقه اهمیت دهند.
ارائه و امکانات سازگار با طبیعت و فرهنگ منطقه با کمترین آسیب ممکن به اکوسیستم بومی را طراحی و ایجاد کنیم. نکته مهم دیگر آشنایی و آموزش قوانین و باورهای معنوی مردم محلی به گردشگران و ایجاد همکاری و مشارکت بین گردشگران و محلی‌ها با هدف توانمندسازی فردی و گروهی است.
تجربه‌های مثبت و لذت‌بخشی را از سفر هم برای مسافران و همسفران خود و هم برای افراد محلی فراهم کنیم و برای حفظ و حراست از زیست‌بوم، منافع مستقیم مالی ایجاد کنیم و تلاش در ایجاد تجربه‌ای به یادماندنی برای مسافران، به گونه‌ای که آن‌ها را نسبت به منطقه میزبان، دلسوز و حساس کنیم تا به اوضاع اجتماعی، آب و هوایی، زیست‌محیطی و سیاسی آن منطقه اهمیت دهند.
ارائه و امکانات سازگار با طبیعت و فرهنگ منطقه با کمترین آسیب ممکن به اکوسیستم بومی را طراحی و ایجاد کنیم. نکته مهم دیگر آشنایی و آموزش قوانین و باورهای معنوی مردم محلی به گردشگران و ایجاد همکاری و مشارکت بین گردشگران و محلی‌ها با هدف توانمندسازی فردی و گروهی است.
اکوتوریسم بیش از هر چیز یک نوع نگرش خاص و آینده‌نگرانه، اخلاقی،فرهنگی و انسانی به مقوله گردشگری است که در راستای پایداری گونه‌ها و زیستگاه‌های طبیعی قدم بر خواهد داشت و به شکل مستقیم در برنامه‌های حفاظتی و به شکل غیرمستقیم در ایجاد درآمد برای جوامع محلی، به حفظ میراث ارزشمند طبیعی کمک می‌کند.
گردشگری مسئول، نوعی گردشگری است که منافع جوامع محلی را به حداکثر می رساند، اثرات اجتماعی یا زیست محیطی را به حداقل کاهش می‌دهد و به مردم محلی کمک می‌کند تا فرهنگ زیست‌بوم یا گونه‌های طبیعی آسیب‌پذیر را حفظ کنند. گردشگری مسئولیت پذیر، با هدف افزایش منافع اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و به حداقل‌رساندن اثرات منفی در یک مقصد است. گردشگری مسئولیت‌پذیر به دنبال مکان‌هایی بهتر برای افرادی است که در آن زندگی می‌کنند و همچنین مکان‌های بهتر برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند. گردشگری مسئولیت‌پذیر با احترام به فرهنگ، آداب و رسوم مردم محلی، پیشنهاد غذای سنتی و... به توسعه گردشگری مسئولیت‌پذیر کمک می‌کند. در واقع این نوع گردشگری نسبت به محل بازدید حس مسیولیت‌پذیری بیشتری دارد.
اگر با سفر و حضورتان درمناطق بکر و زیبا که منجر به آسیب‌های زیست‌محیطی، فرهنگی و اقتصادی و باعث کاهش بازدیدکنندگان در منطقه و ناپایداری صنعت گردشگری شود، پس دوستدار واقعی طبیعت و گردشگر طبیعت‌گرا نیستید، بلکه تهدیدی برای طبیعت هستید و اگر حضورتان در طبیعت سبب افزایش دانش زیست‌محیطی ،توجه به مناطق حفاظت‌شده، بهبود حفاظت از تنوع زیستی، افزایش و آگاهی درک بازدیدکنندگان، مبادلات فرهنگی و تولید در آمد و بهبود اشتغال در منطقه شود، به‌طور قطع دوستدار طبیعت، محیط‌زیست و زمین هستید و یک گردشگر طبیعت‌گرای واقعی و گردشگر مسئول هستید.
گردشگری مسئول، نوعی گردشگری است که منافع جوامع محلی را به حداکثر می رساند، اثرات اجتماعی یا زیست محیطی را به حداقل کاهش می‌دهد و به مردم محلی کمک می‌کند تا فرهنگ زیست‌بوم یا گونه‌های طبیعی آسیب‌پذیر را حفظ کنند. گردشگری مسئولیت پذیر، با هدف افزایش منافع اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و به حداقل‌رساندن اثرات منفی در یک مقصد است. گردشگری مسئولیت‌پذیر به دنبال مکان‌هایی بهتر برای افرادی است که در آن زندگی می‌کنند و همچنین مکان‌های بهتر برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند. گردشگری مسئولیت‌پذیر با احترام به فرهنگ، آداب و رسوم مردم محلی، پیشنهاد غذای سنتی و... به توسعه گردشگری مسئولیت‌پذیر کمک می‌کند. در واقع این نوع گردشگری نسبت به محل بازدید حس مسیولیت‌پذیری بیشتری دارد.
اگر با سفر و حضورتان درمناطق بکر و زیبا که منجر به آسیب‌های زیست‌محیطی، فرهنگی و اقتصادی و باعث کاهش بازدیدکنندگان در منطقه و ناپایداری صنعت گردشگری شود، پس دوستدار واقعی طبیعت و گردشگر طبیعت‌گرا نیستید، بلکه تهدیدی برای طبیعت هستید و اگر حضورتان در طبیعت سبب افزایش دانش زیست‌محیطی ،توجه به مناطق حفاظت‌شده، بهبود حفاظت از تنوع زیستی، افزایش و آگاهی درک بازدیدکنندگان، مبادلات فرهنگی و تولید در آمد و بهبود اشتغال در منطقه شود، به‌طور قطع دوستدار طبیعت، محیط‌زیست و زمین هستید و یک گردشگر طبیعت‌گرای واقعی و گردشگر مسئول هستید.
انتهای پیام/
