ارتفاع و ابعاد منبرها با توجه به نقشه کلی مساجد معمولا گوناگون است و اغلب از چوب‌های گران قیمت همچون آبنوس، گردو، سرو، کاج و راش ساخته می‌شود. زیرا  در برابر عوامل مختلف زیست‌محیطی مقاومت بیشتری دارند و  جاذبه و زیبایی‌شان نیز بیشتر است.

از جمله منبرهای موجود تاریخی در ایران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- منبر مسجد جامع ابیانه (466 ق) قدیمی‌ترین منبر موجود در ایران.

2- منبر مسجد روستای مشکول در استان اردبیل (541 ق).

3- منبر چوبی امام‌زاده اسماعیل روستای بزرود ابیانه (543 ق) مربوط به دوران سلجوقی.

4- منبر مسجد جامع ندوشن یزد (546 ق) مربوط به دوران سلجوقی.

منبر جوین

مسجد امام حسین (ع) روستای جوین نیز در دل خود تاریخی شگرف را بازگو می‌کند. روستای جوین از روستای تابعه شهرستان سرخه و در 42 کیلومتری آن قرار دارد.

 محراب زیبای سلجوقی که به شماره 1994 در تاریخ 16/1/1377 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است یکی از جاذبه‌های تاریخی این روستا است. در سمت راست محراب نیز منبری زیبا و چوبی خودنمایی می‌کند که در سمت راست چوب‌های منبر، موارد زیر نوشته شده است:

در بالاترین قسمت آمده: «العبد یدبر و الله یقدر فی ماه»: بنده تدبیر می‌کند و خدا تقدیر می‌کند.

در قسمت میانی آمده: «ربیع الاخر سنه سبعه و عشرین و سبعمایه» که ترجمه آن، سال 727 ه.ق را نشان می‌دهد که همان دوره ایلخانیان است.

در قسمت پایین نیز آمده: «کتبه العبد محمدبن ابوبکر خلیل بیابانکی و ابنه فخر الدین» که نام خطاط نوشته‌های منبر به همراه پسرش در آن ذکر شده است. البته مردم و ریش‌سفیدان روستا محمد بیابانکی و پسرش را سازنده منبر از روستای بیابانک می‌دانند.

در دو طرف ستون‌های چوبی منبر که محل نشستن واعظ است، عبارت «لا اله الا الله و محمدا رسول الله» نوشته شده است. طول و عرض منبر 67 سانتی‌متر و ارتفاع  آن 171 سانتی‌متر است.

 این منبر به علت کوچک بودن، پله ندارد و احتمال دارد که الحاقاتی نیز بر این منبر وجود داشته که در حال حاضر موجود نیست. نوع اتصالات در این منبر از نوع کوم و زبانه است.

 وجود پارچه‌های فراوان بر جای‌جای منبر برای دخیل بستن، نشانگر ارادت مردم و جایگاه ویژه منبر در بین مردم است. این منبر ضمن رعایت سادگی در ساخت، دارای تقارن، نظم، زیبایی و تعادل بصری قابل توجهی است.

این منبر به شماره 7589 در تاریخ 28/11/1398 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. 

* گزارش از حسین کوکبی پژوهشگر مواریث تاریخی، طبیعی و معنوی اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی سرخه

انتهای پیام/