دو شهر لرنشین یاسوج و سی‌سخت با وجود قدمت سکونت چندین هزار ساله، متأسفانه از جاذبه‌های تاریخی کمی برخوردار هستند، از این رو شاید علاقه‌مندان مناطق تاریخی کمی ناامید شوند. اما اگر عاشق طبیعت هستید، بدون شک جاذبه‌های آن شما را پشیمان نخواهد کرد. یاسوج نسبت به سی‌سخت موقعیت استراتژیک‌تری دارد. رودخانه بشار از میان این شهر می‌گذرد. از این‌رو پارک ساحلی زیبایی در کنار آن ساخته‌اند که محل خوبی برای چادرزدن محسوب می‌شود.
کهگیلویه و بویراحمد به طور کلی استانی چهار فصل محسوب می‌شود که به دو بخش گرمسیر و سردسیر تقسیم شده است. یاسوج و سی‌سخت در منطقه‌ی سردسیر قرار دارند. در فصل بهار به خصوص از ماه اردیبهشت که می‌توان آن را زیباترین ماه سال در این منطقه نامید، تا اواخر تابستان و نیمه اول مهرماه، هوای این دو شهر مطلوب و گرم است. رطوبت هوا کم و به جز اواسط تابستان، به ندرت با گرمایی آزاردهنده روبه‌رو می‌شویم. البته در محیط‌های داخلی شرایط فرق می‌کند و حتما نیاز به سیستم‌های خنک‌کننده خواهید داشت.
بقیه ماه‌های سال به خصوص اول دی تا اواسط اسفندماه با هوایی سرد و حتی بسیار سرد روبه‌رو هستیم، به همین دلیل جز برای استفاده از پیست اسکی، سفر به این دو شهر پیشنهاد نمی‌شود. البته باید در نظر گرفت سی‌سخت با قرار گرفتن در دامنه‌ی کوه‌های دنا، هوای سردتری دارد. در این مدت باید انتظار بارش‌های فراوان باران و گاهی هم برف را داشته باشید. همچنین در فصل بهار ممکن است بارها بارش باران و تگرگ بهاری شما را غافلگیر کند، گرچه مدت این بارش‌ها کوتاه است و با کمی صبر می‌توانید از ادامه سفرتان لذت ببرید. اما بهتر است تجهیزات مناسبی به همراه داشته باشید.
در مجموع اگر قصد سفر به این دو شهر را دارید، اردیبهشت بهترین زمان است، اما در طول تابستان هم می‌توان به اندازه کافی لذت برد، به خصوص اگر در مناطق جنوبی کشور ساکن هستید.
شهرهای استان شامل دوگنبدان، دهدشت، لیکک، چرام، لنده، باشت، سی‌سخت، سوق، دیشموک، سرفاریاب، قلعه ریسی، مارگون، پاتاوه، چیتاب و گراب‌سفلی است.
از ره‌آوردهای استان کهگیلویه و بویراحمد می‌توان به نفت و گاز، گردو، عسل طبیعی، ماهی قزل آلا و مرکبات اشاره کرد. این استان در شهر دوگنبدان دارای منابع غنی نفتی است و غنی‌ترین نفت را در میان استان‌های نفتی ایران دارد. با اینکه این استان یک درصد مساحت ایران را شامل می‌شود اما به تنهایی سی و پنج درصد نفت و گاز ایران را داراست.
تقسیمات کشوری
این استان به نه شهرستان و ۱۶ بخش تقسیم شده است که شامل ۱۶ شهر و بیش از ۱۷۰۰ روستا می‌شود.
موقعیت
کهگیلویه و بویراحمد از جمله استان‌های جنوبی ایران به‌شمار می‌رود که از شرق با استان اصفهان و فارس، از جنوب با استان بوشهر، از غرب با خوزستان و از شمال با چهارمحال و بختیاری همسایه است.
کهگیلویه و بویراحمد از نظر جمعیت و مساحت از استان‌های کوچک ایران است و در هر دو مورد دارای رتبه ۲۸ در بین سی استان است. بزرگترین و پرجمعیت‌ترین شهرستان استان، شهرستان بویراحمد به مرکزیت یاسوج است. جمعیت این استان حدود 800 هزار نفر است.
تاریخچه
کهگیلویه وبویراحمد را به دیار آریوبرزن می‌شناسند. حمدالله مستوفی در تاریخ گزیده از ایل جاکی نام می‌برد.
در قدیم چهار ایل بویراحمد، ایل نوئی، دشمن‌زیاری و چرام را اصطلاحاً «چهاربنیچه» می‌نامیدند. منطقه‌ای که اکنون استان کهگیلویه و بویراحمد نام دارد دارای پیشینه کهن تاریخی است. هر چند در گذشته‌ای نه چندان دور، جزو یکی از بلوک‌های مملکت فارس بوده و از روستاهای توابع کازرون به‌شمار می‌رفته است که خود شامل دو قسمت می‌شد: قسمت شمال شرقی که آن را سردسیر و کوهستانی و پشت‌کوه می‌نامیدند و قسمت جنوبی و غربی که نره کوه و بهبهان نامیده می‌شد. حکاکی‌های روی چهار سنگ واقع در تنگ ساولک شهرستان بهمئی نشان از قدمت این استان دارد.پژوهشگران بر این باورند که مهد حکومت بزرگ هخامنشیان و محل تولد پادشاهان بزرگ آن در منطقه «انشان» بوده و هم‌اکنون نیز آثاری در رابطه با صحت این موضوع در کهگیلویه و بویراحمد کشف شده است.
استان در دوره‌های مختلف تاریخ‌شناسی ایران
تاریخ پیش از اسلام و پیش از ورود آریایی‌ها:
این استان (منطقه جغرافیایی این استان) در دوره هزاره چهار قبل از میلاد بخشی از تمدن عیلام بوده است.
در دوره بعد از اسلام و همچنین بعد از ورود آرایی‌ها:
این استان به جز در سلسله حکومت سامانیان و طاهریان و قراقویونلو و قسمت شمالی آن در حکومت مادها جزیی از خاک تمامی حکومت‌های ایران بوده است.
در ۲۲ تیرماه ۱۳۴۲ طبق تصویب‌نامه مجلس شورای ملی، سرزمین ایلات شش‌گانه کهگیلویه و بویراحمد (۱– بویراحمد ۲– طیبی ۳– بهمئی ۴– چرام ۵– دشمن زیاری ۶– بابویی) که تا آن زمان بخشی جزو استان فارس و بخشی جزو استان خوزستان بود، از این دو استان جدا شد و به فرمانداری کل تبدیل شد و متعاقب آن شهر یاسوج مرکز استان در سال ۱۳۴۴ شکل گرفت و سرانجام در خردادماه سال ۱۳۵۵ با همان محدوده به استان تغییر پیدا کرد.
زبان
مردم استان غالبا به گویش‌های جنوبی زبان لری صحبت می‌کنند. این گویش برای دیگر لرزبانان به ویژه لرهای بختیاری قابل درک است. به استناد کتاب «ممسنی در گذرگاه تاریخ» مردم لرستان، ممسنی از یک نژاد بوده و با یک زبان صحبت می‌کنند، ولی مردم بویراحمدی اصالتا لرتبار هستند اصلی‌ترین مشخصه فرهنگی و اجتماعی منطقه، در گذشته ساختار اجتماعی عشایری بوده است. هرچند امروزه این ساختار دگرگونی زیادی داشته اما هنوز موقعیت اجتماعی و شناسایی افراد حتی در جامعه شهری استان نیز از طریق وابستگی و تعلقات آن‌ها با ساختار ایلی تعیین می‌شود. این منطقه در گذشته نه چندان دور، در قلمرو شش ایل بویراحمد، طیبی، بهمئی، دشمن زیاری، بابویی بوده است. اکثر مردم استان کهگیلویه و بویراحمد، به زبان لری صحبت می‌کنند.این گویش بازمانده زبان ایرانیان قدیم است که کمتر تحت تأثیر زبان‌های بیگانه قرار گرفته است و اختلافات ریشه‌ای با سایر گویش‌های زبان لری ندارد.
وضعیت اقتصادی
این استان از نظر اقتصادی به‌عنوان ناحیه کشاورزی و دامپروری به‌شمار می‌آید. بعد از دامداری و کشاورزی صنایع استخراج نفت گچساران و کارخانه قند یاسوج و مجتمع دنا صنعت یاسوج (تولید انواع لوله‌های پلیمری) از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، ولی با این حال فعالیت‌های صنعتی و معدنی در این استان نسبت به سایر مناطق کشور، رشد نیافته و رونق چندانی ندارد. به‌طور کلی صنایع موجود در این استان به دو گروه تقسیم می‌شوند، که عبارتند از صنایع‌دستی و ماشینی. بزرگترین صنعت موجود استان، صنعت نفت است. در زمینه معادن نیز این استان دارای معادن بوکسیت، مس، فسفات، گوگرد، و غیره است.نفت و گاز استخراجی از این استان یکی از منابع عمده تولید نفت و گاز کشور است.
استان کهگیلویه و بویراحمد بیش از یک میلیون هکتار جنگل دارد و با دارا بودن یک‌د رصد از مساحت کل کشور، حدود ۳۰ درصد از کل گونه‌های گیاهی کشور را در خود جای داده است. درختان بلوط علاوه بر آن‌که برای دام‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد میوه آن برای انسان نیز خاصیت‌های زیادی دارد. خشکیدگی درختان بلوط یکی از مهمترین چالش‌های جنگل‌های زاگرس و این منطقه است. آفت کرم چوب‌خوار و بیماری ذغالی پس از سال ۱۳۹۰ به دلیل خشک‌سالی به بلوط‌های مناطق زاگرس حمله کرده و این آفت در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۳ خسارات بسیار زیادی به بلوط‌های منطقه زده است.
* گزارش از نوروز کمایی کبنا
انتهای پیام/
