محمد رضا قائديان افزود:اين غار دست ساز که يک معدن براي استخراج سنگ است بزرگترين غار دست ساز در ايران محسوب مي‌شود.
وي تصريح کرد : از نظر زمين شناسي جنس لايه‌هاي مختلف توده سنگ در محل ساختگاه متفاوت است و لايه‌اي به ضخامت حدود 5 متر با مقاومت کم، بين دو لايه ديگر احاطه شده است.
قائديان اضافه کرد: چون بريدن و استخراج اين لايه با ابزارهاي ساده امکان پذير بوده است ، سنگ شکن‌ها اقدام به بريدن و بيرون کشيدن قطعات بزرگ و کوچک سنگ از ميان اين لايه‌ها کرده و براي جلوگيري از تخريب غار بعد از حدود 10 متر پيشروي ستون‌هاي بزرگي براي حفظ پايداري توده سنگي سقف غار به جاي گذاشته اند.
وي با اشاره به اينکه اين موضوع باعث زيبايي دو چندان غار شده است ، اضافه کرد: انجام اين امر طي ده‌ها سال انجام گرفته تا وسعت غار به مساحت چند هکتار گسترش يافته است.
قائديان اضافه کرد: طي اين مدت عده‌اي نيز براي استخراج سنگ بدون توجه به پايداري غار اقدام به برداشت برخي ستون‌هاي واقع در نزديک ورودي که در دسترس بوده است کرده اند، اين امر باعث به مخاطره افتادن توده عظيم سنگي سقف غار شده است. برخي از عوامل طبيعي مانند سيل و زلزله نيز در تخريب بخشي از غار موثر بوده است.
کارشناس فني سازمان ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري استان فارس خاطر‌نشان کرد: ترک‌هاي بزرگ و کوچک در سقف و فرسايش تدريجي ستون‌ها ، پتانسيل غار را براي يک ويراني غير منتظره در زلزله‌هاي آينده فراهم کرده است.
قائديان اضافه کرد: منطقه در برگيرنده محدوده پروژه، جزيي ازکمربند چين خورده زاگرس بوده و متعلق به سازند جهرم است توده سنگ‌هاي متعلقه، کربنات و غالباً از جنس آهک دولوبيتي و مارني هستند که به صورت لايه‌هاي هم شيب روي هم قرار گرفته اند .
وي همچنين گفت : توده سنگ‌هاي مذکور به دليل عملکرد چندين سيستم ناپيوسته در منطقه به صورت بلوکي و نسبتا خرد شده در آمده‌اند.
همچنين بنا به اظهارات محمد رضا قائديان کارشناس فني اين سازمان در ارتباط با اين غار موارد زير قابل ذکر است: غار سنگ شکنان در واقع يک معدن زير زميني استخراج سنگ بوده و اطلاق کلمه غار بدان از سوي مردم اين شهرستان بوده است .
چرا که غار يکي از اشکال فرآيند انحلال در سنگ‌هاي آهکي بوده و جزء پديده‌هاي مورفولوژيکي طبيعي است .
برداشت سنگ عمدتا از يک لايه صورت گرفته است اين لايه داراي کيفيت بيشتري نسبت به لايه هاي زيرين و بالايي بوده است.
در گذشته محدوده غار بزرگتر ازمکان امروزي بوده است چرا که قسمت‌هايي از ورودي غار در اثر مرور زمان ريزش کرده است.
قسمت‌هايي از درون غار نيز در اثر زلزله‌هايي به وقوع پيوسته ريزش کرده است. و هم اکنون غير قابل دسترسي است.
غار هم اکنون داراي 12 مدخل ورودي است، طول غار حدوداً 200 متر و عرض آن از 60 تا 130 متر متغير است که مجموع مساحتي در حدود 20.000 متر مربع را پوشش مي دهد.
در اين غار تعداد 100 ستون موجود است که از ديدگاه مرغوبيت سنگ عمدتا در دو دسته جاي مي‌گيرند دسته اول شامل ستون‌هايي است که داراي درز و شکاف متعددي بوده و به دليل عدم کيفيت مناسب سنگ برداشت نشده‌اند، دسته دوم شامل ستون‌هايي است که فاقد درز و شکاف سيستماتيک بوده و سنگ آن داراي مرغوبيت است و به دليل جلوگيري از ريزش سقف برداشت نشده‌اند.
بررسي هاي صحرايي نشان داده است که در ابتدا تعداد و قطر ستون‌ها بيشتر از زمان کنوني بوده است و به تدريج با افزايش عرض غار و مشکلات ناشي از حمل سنگ‌هاي استخراج شده نسل‌هاي بعدي استخراج کنندگان سنگ، شروع به استخراج سنگ‌هاي ستون‌ها کرده که در نتيجه ستون به تدريج لاغر شده و قدرت باربري آن کاهش يافته است لذا در زلزله هاي اخير جهرم قسمت‌هايي از غار ريزش کرده است.
برخي از ستون ها فاقد درزهاي تکتونيکي است اما اين ستون‌ها داراي درزهايي است که بيانگر تحت فشار بودن آنها است به عبارت ديگر اين ستون‌ها ، تحت تاثير وزن طبقات فوقاني، درزدار شده اند.
روش برداشت عمدتا به وسيله چکش و ديلم بوده ، گاهي نيز با روشن کردن آتش و گرم کردن سنگ و يا خنک کردن ناگهاني آن به وسيله ريختن آب باعث جدا شدن بلوکي از سنگ از بدنه اصلي خود در اثر انبساط و انقباض آن شده اند.
ياد آور مي‌شود؛ در راستاي همکاري با مراکز علمي کشور سازمان ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري استان با توجه به موقعيت منحصر به فرد غار سنگ شکنان به عنوان يک ميراث ارزشمند به جاي مانده از گذشتگان از ابتداي سال 1385 با همکاري دانشگاه صنعتي شيراز اقدام به انجام مطالعات ژئوتکنيک و مقاوم سازي غار سنگ شکنان جهرم کرده است که هم اکنون اين طرح مراحل پاياني خود را طي مي‌کند.
پيش بيني مي‌شود که با مساعدت‌هاي استانداري فارس و فرمانداري و شهرداري جهرم مرحله اجرايي پروژه مقام سازي غار سنگ شکنان جهرم با تامين اعتبار مورد نياز از مهرماه سال جاري آغاز شود ./104
انتهای پیام/
