اسدالله بيات افزود: براي رسيدن به اين روستا بايد مسير پرپيچ و خم و زيباي سداکباتان را پشت سرگذاشت پس از طي حدود 25 کيلومتر به روستا رسيد. اين روستا زمستان‌هاي سرد و برفگيري دارد که حتي خنکاي سيستم‌هاي زمستانيش هم خبر از متفاوت بودن هواي منطقه‌اش مي‌دهد.
وي تصريح کرد: در خصوص کشف شدن اين مجموعه،سازمان ميراث فرهنگي هيأت کارشناسي را بلافاصله به محل اعزام کردو اهميت منطقه براي گروه روشن شد.
بيات با بيان ويژگي‌هاي مجموعه تاريخي ارزانفود عنوان کرد: اين مجموعه به صورت دستکند در بستري از سنگ‌هاي لاشه موسوم به شسيت ايجاد شده و بسيار گسترده است. اين مجموعه شامل اتاق‌ها، سالن‌ها و راهروهاي ارتباطي متعددي است که فضاهاي موجود را به هم مرتبط مي‌سازد.
وي ادامه داد: ورودي فعلي مجموعه در رأس تپه و به صورت چاهکي به عمق تقريبي 3 متر قرار دارد و ابعاد ورودي آن حدود 70 در70 سانتيمتر است.
وي افزود: البته ورودي فعلي يکي از دريچه‌ها يا هواکش‌هاي مجموعه است که در سقف راهرويي تعبيه شده و توسط حفارگران بازگشايي شده است و اين ورودي به يکي از اتاق‌هاي اصلي مجموعه منتهي مي‌شود.
بيات با بيان ويژگي‌هاي اين اتاق توضيح داد: محيط داخلي اين فضا بسيار زيباست و به صورت دستکند در بستر سنگي ايجاد شده است. طبق بررسي‌هاي گروه اعزامي سازمان در جانب سمت راست، اتاق سکويي ديده مي‌شود که در دوره‌اي به عنوان آخور احشام کاربري شده است.
وي با اشاره به اينکه در جانب چپ اتاق و مجاور ورودي را راهي است که به فضاهاي ديگر ارتباط دارد .اضافه کرد: فضاها و اتاق‌هاي اين مجموعه داراي ابعاد متغيير و احتمالاً کاربري‌هاي متفاوتي هستند.
بيات افزود: در بدنه اکثر سکوهاي (آخور) سنگي وجود دارد که براي استفاده احشام ايجاد شده‌اند و در بالا مجاورت آخورها،حلقه يا قلاب‌هاي تراشيده شده از سنگ بستر به شکل بسيار زيبا به چشم مي‌خورد.
وي تصريح کرد: ابعاد اتاق‌ها با يکديگر متفاوت است . ارتفاع تقريبي فضاها متغير است و به طور ميانگين به اندازه قد يک انسان (حدود 180 سانتيمتر) است . در بدنه اين اتاق‌ها حفره‌هاي پيه‌سوز مانند متعددي ديده مي‌شود.فضاهاي بازديد شده از 25 اتاق تشکيل شده است و راهروها و سالن‌هاي متعددي در آن به چشم مي‌خورد.
بيات در ادامه خاطر نشان کرد: اين مجموعه و نمونه‌هاي مشابه آن، سامن و انوج حاکي از آن است که اينها در ابتدا با اهداف و اغراض ديگري ايجاد شده‌اند، چرا که پناهگاه‌ها عموما‌ً در زير منازل مسکوني و قلعه ايجاد شده به صورت واحدهاي منفرد، مجزا و اختصاصي کاربرد داشته‌اند و اين مجموعه گوياي استفاده متفاوت‌تر از پناهگاه‌ها بودنش است.
وي همچنين از وجود سکوهاي يکپارچه سنگي در اتاق‌ها و سالن‌ها براي قرار دادن اجساد و هدايا و حفره‌هايي که احتمالاً استودان هستند و به شکل منحني به طوري که هيچ علائم و شواهدي از آن قابل شناسايي نيست و رويت نمي‌شود، سخن گفت.
بيات در توضيح موقعيت مجموعه زيرزميني براي روستائيان آن‌ها را به ارائه مطالعه و بررسي و حفاظت از اين مجموعه مطمئن و عنوان کرد:اين مجموعه کشف آن در روستاي ارزانفود مي‌تواند پتانسيل موجود از لحاظ موقعيت جغرافيايي منطقه را براي جذب گردشگر احياء کند./104
انتهای پیام/
