نگاهي به آيين هاي عاشورايي در گوشه گوشه جهان

به گزارش ميراث آ ريا ( chtn) سوگواري در عزاي سرور و سالار شهيدان در محرم و در کشورها و مناطق مختلف جهان به صورت‌هاي گوناگون انجام مي‌شود. علاوه بر شيعيان، اين مراسم در ميان غير‌مسلمانان در ترينيداد و توباگو، جامائيکا، هند وارامنه ايران برگزار مي‌گردد. در همين زمينه همزمان با فرا رسيدن ماه محرم و نيز به منظور آشنايي با نحوه برگزاري متفاوت اين مراسم آئيني و عبادي در مناطق مختلف جهان،معرفي آئين هاي متفاوت عزاداري و سوگواري در ماه محرم در نزد ملل مختلف خواهيم پرداخت

لبنان:
مسلمانان لبنان از گذشته‌هاي دور با‌ وجود حاکميت مسيحيان و کنترل عزاداري از طرف حاکمان وقت، با‌ تأثيرپذيري از ايران و عراق همواره به عزاداري مي‌پرداختند؛ تداوم اين عزاداري‌ها باعث ‌شد تا دولت مسيحي لبنان در سال 1973 ميلادي روز عاشورا را براي اولين‌ بار در تمامي نقاط لبنان و نهادهاي دولتي، مؤسسه هاي ملي و بازار، تعطيل رسمي اعلام‌ نمايد.
در بخش شيعه نشين اين کشور در جنوب، شيعيان به تشکيل دسته‌هاي عزاداري حسيني مي‌پردازند و از کوچه‌ها و خيابان‌ها به سوي ميادين اصلي مناطق به راه افتاده، سينه‌زني و زنجير زني مي‌کنند. همچنين مساجد مناطق آزاد شده‌ اين کشور، با پخش نوحه‌هاي حسيني، براي مسلمانان مبارز اين منطقه، الهام بخش مقاومت و ايستادگي در برابر ظلم و ستم رژيم صهيونيستي هستند. در شب هاي محرم مردان و زنان لبناني، با خواندن زيارت عاشورا آغاز به عزاداري کرده و همراه با پرچم‌هاي سبز و سياه، با شکوه تمام به عزاداري مي‌پردازند.

ترکيه:
همه ساله در ترکيه به مناسبت سالگرد شهادت امام حسين (ع) مراسمي از سوي شيعيان جعفري اين کشور برگزار مي گردد. در ساعات اوليه صبح هزاران نفر از شيعيان گردهم مي‌آيند و به عزاداري و زنجير زني مي‌پردازند و سپس نمايش تمثيلي حادثه کربلا را به صورت تئاتر اجرا مي‌کنند و طي مراسمي که در ديگر اديان معمول نيست ياد و خاطره‌ي شهادت امام حسين( ع) را در اذهان زنده مي‌کنند.

در اين کشور شيعيان از اول تا دهم محرم لباس سياه بر تن نموده و در هيات هاي عزاداري با لباس‌هاي سياه مقابل همديگر مي‌ايستند و شروع به سينه‌زني و زنجيرزني مي‌کنند. همچنين در برخي مناطق اين کشور بسياري از شيعيان پيراهن سفيدي روي لباس مشکي خود مي‌پوشند که به معني کفن است و نيز نوارهاي پارچه‌اي سبز و قرمز رنگي بر پيشاني مي‌بندند.

همچنين شيعيان ترکيه در اين ايام غذايي به نام «افشون» درست، و بين مردم تقسيم مي‌کنند. در عزاداري شهر استانبول، گروه‌هايي از اهل سنت، به ويژه رجال دولتي براي همدردي با شيعيان شرکت مي‌کنند.

بحرين:
مراسم عاشورا و شهادت مظلومانه‌ حضرت ابي عبدالله الحسين( ع) و ياران باوفايش در بحرين شور و حال خاصي دارد، از ابتداي ماه محرم نماي حسينيه‌هاي بحرين يکپارچه سياه‌پوش مي‌شود و شعارهاي عاشورايي و پرچم‌هاي سياه در خارج از محدوده‌ حسينيه‌ها نيز نصب مي‌گردد. در اغلب حسينيه‌ها به ويژه‌ حسينيه‌هاي شيعيان عرب بحريني، صبح و شب وعاظ به روضه‌خواني و مرثيه سرايي مي‌پردازند.

روزها و شب‌‌هاي هفتم، هشتم، نهم و دهم محرم مراسم سينه‌زني و زنجير‌زني برگزار مي‌شود و دسته‌هاي عزاداري در کوچه‌ها و خيابان‌ها به صورت منظم به راه مي‌افتند. مراسم تعزيه‌خواني نيز هنوز در مناطقي از بحرين رواج دارد.

همچنين پيشاپيش دسته‌هاي سينه‌زني پرچم‌هاي سياه و شعارهاي عاشورا و بعضاً اسب‌هاي سياه‌پوش به صورت ذوالجناح امام به حرکت در مي‌آيند. بعضي از دسته‌هاي سينه‌زني به نواختن سنج و دمام اقدام مي‌کنند. اطعام عمومي و پخش شربت در اين چند روز به صورت گسترده‌اي صورت مي‌گيرد. حسينيه‌هاي بحرين در تمام مدت دو ماه محرم و صفر داير هستند و مراسم عزاداري و روضه‌خواني برپا مي‌دارند. در بحرين براي حسينيه‌ اصطلاح «حاتم » به کار برده مي‌شود و شيعيان تمام مراسم اجتماعي، اعياد مذهبي و حتي مراسم عروسي فرزندانشان را در حاتم‌ها برگزار مي‌کنند.

شبه قاره هند:
مسلمانان شبه قاره هند نيز در اين ماه به سوگ امام حسين(ع) و يارانش مي‌نشينند: مردم پاکستان از 12 قرن پيش مراسم سوگواري سردار شهيدان را برپا مي‌کنند؛ با وجود اين‌که در سال 1288 هجري شمسي مراسم عاشورا و اربعين از سوي استعمارگران انگليس ممنوع اعلام‌شد و در سال1361 پليس پاکستان استفاده از بلندگو در حسينيه‌ها و تکاياي شيعيان را غيرمجاز اعلام‌؛ ولي هرگز موفق‌نشد روند اين عزاداري‌ها را متوقف‌کند؛ در اين راستا وهابيون اين کشور نيز هرساله با به خاک و خون کشيدن عزاداران سعي‌دارند جلو اين مراسم را بگيرند ولي با گذشت‌ زمان اين عزاداري‌ها باعث غناي فرهنگ تشيع شده و خطبا، نويسندگان و شاعران فراواني به ‌برکت اين عزاداري‌ها پا به عرصه گذاشته‌اند.

در کشور هند نيز هندوها و غيرمسلمانان با ديدن سوگواري‌ها و نوحه‌سرايي و محافل حزن متأثر‌شده و با مسلمانان همراهي‌مي‌کنند و حتي در بعضي شهرها و مناطق، هندوها ساختمان‌هايي ساخته و وقف امام حسين(ع) کرده‌ و به تقليد از مسلمانان نام آن‌ها را حسينيه گذاشته‌اند و در آنجا به سوگواري مي‌پردازند؛ يکي از نقاط مشترک عزاداري پاکستان و هند شرکت مسلمانان اهل سنت در عزاداري‌ها است.

نکته قابل‌توجه اين‌‌که در پاکستان اهل سنت نيز به عزاداري مي‌‌پردازند؛ همچنين در شهرهاي کراچي، حيدرآباد، کوتري، تخته و ميرپورخاص از ايالت سند، روز عاشورا و اربعين حسيني غذاهاي مختلفي چون حليم درست مي‌کنند و بين عموم تقسيم مي‌کنند؛ اين در حالي است که در شهر کوتري با 95 درصد جمعيت اهل تسنن، در ايام عزاداري امام حسين مجالس باشکوهي برپا مي‌شود و مردم در روز عاشورا به سوي امام بارگاه حرکت مي‌کنند. در شبه قاره در مجالس شيعيان هنگامي که عزاداري شروع مي‌شود تمام شيعيان از خوردن و نوشيدن و سخن گفتن تا پايان مراسم خودداري مي‌کنند و کسي که از اين قانون تخلف‌کند، توبيخ مي‌شود.

اندونزي:
براي اولين بار، مردم مهاجر جنوب هند، ساختن \"تابوک\" را براي برگزاري مراسم محرم به مردم بومي منطقه «پيدي» در اندونزي آموزش دادند. تابوک يا همان تابوت، يک سازه چوبي است (شبيه حرم مبارک امام حسين(ع) که با اوراق رنگارنگ تزئين مي‌شود و مردم اين مناطق در تمام روز دهم محرم بر دوش گذاشته و در کوچه و بازار مي‌چرخانند و وقت غروب، در دريا مي اندازند.

مراسم برگزاري محرم (تابوک) در پاريمان اندونزي، بعد از ديدار هلال محرم، از نيمه شب، با آوردن خاک پاک و تميز رودخانه شروع مي شود. افرادي که براي آوردن خاک به رودخانه مي‌روند، لباس سپيد مي‌پوشند. اين خاک را در مکاني جمع مي‌کنند و روي آن پارچه‌ي سپيد مي‌کشند و آن را \"دارگاه\" (يعني درگاه يا امام بارگاه) مي نامند. اين دارگاه سمبل مرقد امام حسين (ع) و چادر سياه روي آن، نشاني پاکيزگي، حيات، دليري و شهادت حضرت امام حسين (ع) در راه خداست. روز پنجم محرم، ساقه درخت موز را از باغ با يک ضربه شمشير تيز مي‌برند که سمبل بهادري و دليري و مهارت شمشير زني حضرت قاسم (ع) است.

فرو بردن تابوت در آب دريا نشان مي‌دهدکه برگزاري مراسم محرم به پايان رسيده‌است و روح حضرت امام حسين (ع) با براق آن حضرت به سوي آسمان پرواز خواهد کرد تا آنجا به حضور امام علي(ع)‌ برسد و از آنجا به سوي بهشت عروج کند. تابوت آرام آرام در آب فرو مي رود و هنگامي که تاريکي شب فرا مي‌رسد، سوگواران بر مي‌گردند و زير زبان ورد گونه مي‌خوانند: علي بدايا! علي بدايا!( يعني يا حضرت علي (ع) به داد برس) و يا حسين! يا حسين!

کانادا:
مراسم مختلف مذهبي مربوط به محرم در کانادا و در شهرهاي مختلف هر ساله در روزهاي دهه‌ آغازين ماه محرم و سوگواري حضرت سيدالشهداء (ع) برگزار مي‌گردد. هر گروه شيعه براساس آداب و سنن مرسوم مناسبت‌هاي مذهبي در کشور خويش به برگزاري مراسم مذهبي در کانادا نيز مبادرت مي‌ورزد.

البته شکل کلي و عمومي مراسمي که به شيوه‌ مشترک ميان شيعيان با مليت‌هاي مختلف انجام مي‌گردد با توجه به مقتضيات محيط برخي ويژگي‌هاي خود را نيز دارند. برجسته‌ترين ويژگي مراسم عزاداري مشترک در ميان جامعه‌ شيعيان کانادا برگزاري مجالس سخنراني است.

محتواي اين سخنراني‌ها سعي بر اين دارد که در اين محافل بيشتر به وجه تاريخي و علمي مسئله عاشورا و درس‌هاي تاريخي آن پرداخته‌شود. مراسم عاشورا در کانادا شيوه‌ مرسوم عزاداري شيعيان يعني سينه‌زني و نوحه‌خواني نيز انجام مي‌گيرد.

البته اغلب اين مراسم سوگواري در مکان‌هاي سرپوشيده و مراکز تجمع شيعيان مانند حسينيه‌هاي مختلف برگزار مي‌شود. در پايان مراسم نيز پرچمي را به ياد امام حسين (ع) در برابر شهرداري تورنتو به اهتزاز در مي‌آورند. يکي ديگر از ابتکارات اين کشور تهيه و نصب پوسترهايي در معرفي امام حسين (ع) و قيام عاشورا در وسايط نقليه‌ عمومي شهر تورنتو است.

/109

انتهای پیام/

کد خبر 139109032