به‌گزارش میراث آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، آرمان رزم محقق و کارشناس حوزه میراث‌فرهنگی این مطلب را در دوازدهمین همایش دوسالانه حفاظت و مرمت اشیای تاریخی‌فرهنگی و تزیینات وابسته به معماری ــ که امروز چهارشنبه 4 اسفند برگزار شد ــ مطرح کرد و به بیان بخش‌هایی از مقاله خود، با عنوان «فن‌شناسی سه نمونه از سفالینه‌های دارای لعاب مشکی و فیروزه‌ای جرجان قدیم»، پرداخت.
او گفت: «اسناد بسیاری از اهمیت جرجان در دوران‌های تاریخی ازجمله هخامنشی و ساسانی و سلوکی در کتیبه‌های مربوط به آن دوران‌ها یافت می‌شود.»
آرمان رزم، با بیان اینکه در دوره سلجوقی جرجان مهد علم، ادب، هنر و صنعت شمال ایران بوده، اظهار کرد: «این شهر در صنایع شیشه‌گری، سفالگری، فلز‌کاری و در به‌کارگیری لعاب بر روی سفالینه‌ها یکی از مراکز مهم کشور بوده و استفاده از نقوش سیاه و لعاب فیروزه‌ای در اشیای سفالی کاوش‌شده در جرجان به‌وفور یافت می‌شود.»
او گفت: «در این پژوهش سه نمونه از اشیای دارای این نوع لعاب در منطقه جرجان تهیه شد و از لحاظ فن‌شناسی موردبررسی قرار گرفت و سعی شد روش ساختشان و مواد به‌کاررفته در آن‌ها موردمطالعه قرار گیرد.»
این کارشناس افزود: «به این منظور، با استفاده از روش‌های میکروسکوپ دیجیتال و میکروسکوپ نوری پلاریزان میکروسکوپ الکترونی روبشی و طیف‌سنجی پراش انرژی پرتو ایکس، به شناخت لعاب‌ها پرداخته شد.»
این کارشناس گفت: «با توجه به تصاویر میکروسکوپی از مقطع نمونه‌ها، تکنیک اجرای لعاب از نوع زیرلعابی است و سه لایه برای ایجاد لعاب قابل‌مشاهده است.»
به‌گفته او، در ابتدا یک لایه شیری‌رنگ روی سطح سفال ایجاد شده که ”انگوب“ نامیده می‌شود و سپس نقوش سیاه‌رنگ روی آن اجرا شده و درنهایت یک لایه لعاب شفاف فیروزه‌ای تمام سطح را پوشانده است.»
استحکام‌بخشی و آب‌گریزی آثار تاریخی یک مداخله چالش‌برانگیز
امیرارشاد لنگرودی، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه پلیمر و پتروشیمی، دیگر سخنران این نشست بود که به بیان گوشه‌ای از مقاله خود با عنوان «مقایسه پوشش‌های سیلان‌سیلوکسان در حلال‌های آبی و آلی برای افزایش خواص آبرانی سنگ» پرداخت.
او گفت: «استحکام‌بخشی و آب‌گریزی آثار تاریخی یک مداخله چالش‌برانگیز است و تصمیم‌گیری برای انجام دادن آن با توجه به امکان عوارض جانبی نیاز به تحقیقات وسیعی دارد.»
او افزود: «بااین‌حال، این‌گونه مداخله‌ها در خیلی از موارد که آثار سنگی در فضای باز قرار دارند و بر اثر مرور زمان دچار تخریب و فرسایش عمیق شده‌اند یا با ایجاد تغییرات سطحی جلوه‌های ظاهری آن در معرض تخریب و فروپاشی قرار گرفته‌اند اجتناب‌ناپذیر می‌شود.»
طلا به‌صورت رنگ‌دانه در تزیینات نسخ خطی
فضه رحیمی، دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد مرمت اشیای تاریخی‌فرهنگی، دیگر سخنران این نشست، به ارائه سخنرانی خود با عنوان طلا در آرایه‌های تزیینی قرآن خطی قاجاری پرداخت.
او گفت: «منابع مختلفی در موضوع آرایه‌های تزیینی و رنگ‌های مورداستفاده در تزیینات نسخ خطی نوشته شده که می‌توانند مرجع‌های خوبی برای شناخت این‌گونه تزیینات باشند؛ بااین‌حال، ضروری است که مطالعات دقیق‌تری برای شناسایی رنگ‌های به‌کاررفته انجام شود.»
این کارشناس اظهار کرد: «در این تحقیق پنج نمونه از رنگ‌های طلایی به‌کاررفته در پنج نسخه خطی مربوط به دوره قاجار شناسایی شد و نتایج بیانگر این بود که طلا به‌عنوان رنگ‌دانه در تزیینات رنگ طلایی مورداستفاده قرار گرفته است.»
اصالت‌گرایی در مداخلات مرمتی
منصوره نظارتی‌زاده، دانشجوی مقطع دکتری مرمت دانشگاه هنر، دیگر سخنران این نشست، با اشاره به اصالت‌گرایی در مداخلات مرمتی گفت: «در دنیای امروز در حوزه حفاظت و مرمت مدرن و در کنار پیشرفت‌های تکنولوژی، مفهوم اصالت و اصالت‌گرایی در مداخلات مرمتی به موضوعی چالش‌برانگیز تبدیل شده است.»
او افزود: «ازاین‌رو، بحث و بررسی دیدگاه‌های مختلف درخصوص اصالت‌گرایی در مداخلات مرمتی، علاوه‌بر روشن‌کردن زوایای مختلف هر دیدگاه، امکان بررسی نقاط قوت و ضعف آن دیدگاه را هم فراهم می‌کند.»
دوازدهمین همایش دوسالانه «حفاظت و مرمت اشیای فرهنگی‌تاریخی و تزیینات وابسته به معماری» با ارائه مقالات علمی در قالب 4 نشست و ارائه 20 مقاله به‌مدت دو روز به‌همت پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی‌تاریخی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در موزه ملی ایران درحال برگزاری است.
انتهای پیام/
