به‌گزارش میراث آریا به‌نقل از روابط‌عمومی موزه ملی ایران، در ابتدای این مراسم، جبرئیل نوکنده مدیر موزه ملی ایران، ضمن خوشامدگویی به میهمان، گفت: «بحث طبیعت در آثار موزه ملی ایران یکی از نمایشگاه‌های موضوعی ماست که موضوع طبیعت و رستنی‌ها را در آثار رصد کنیم و به بررسی رابطه طبیعت با هنرمندان کهن این سرزمین بپردازیم.»
نوکنده با تأکید بر اینکه این‌گونه بررسی‌ها می‌تواند زوایای ناگفته‌ای را از تاریخ این سرزمین به‌تصویر بکشد افزود: «با بررسی گونه‌های گیاهی‌ای که در دوره‌های زمانی مختلف روی آثار نشان داده شده و همچنین مطالعات دیگرِ میان‌رشته‌ای مثل باستان‌گیاه‌شناسی و باستان‌گرده‌شناسی، به گوناگونی و دیرینگی حضور گیاهان مختلف در این سرزمین پی می‌بریم.»
او در توضیح نمایشگاه ویژه نوروز ۱۳۹۶ گفت: «در آستانه نوروز باستانی، طبیعت را بهانه کردیم تا نوزایی طبیعت را، که در آثاری از دوره پیش‌ازتاریخ تا دوره اسلامی با رنگ‌ولعاب‌های گوناگون خودنمایی کرده است، به‌نمایش بگذاریم؛ شاید تلنگری به ذهن ما بزند که ما هم همراه با طبیعت پوست بیندازیم. ما هم باید کژی‌ها و کاستی‌ها را دور بریزیم و افکار ناصواب گذشته و کینه‌ها و حسدها را کنار بگذاریم و به دل طبیعت برویم و در کنار طبیعت نو شویم.»
نوکنده ادامه داد: «در حوزه کاری و حرفه‌ای هم باید چشم‌ها را بشوییم و افق‌های جدیدی پیشِ روی خود قرار دهیم.»
۱۰۸ شیء از آثار موجود در گنجینه موزه ملی ایران در نمایشگاه نوزایی بهاران
شهرام حیدرآبادیان، مسئول بخش تاریخی موزه ملی و دبیر علمی نمایشگاه «نوزایی بهاران»، به ارائه گزارشی از روند اقدامات انجام‌شده در طول دو ماه گذشته برای برپایی نمایشگاه پرداخت.
او با اشاره به اینکه ۱۰۸ شیء از آثار موجود در گنجینه موزه ملی ایران برای این نمایشگاه انتخاب شده است گفت: «مبنای انتخاب این آثار وجود موتیف‌ها و نقوش گیاهی در آن‌ها بوده که با موضوع بهار همخوانی داشته و مرتبط با ایام نوروز باشد.»
او به حضور اشیای متنوع سیمین، زرین، سفالینه، کاشی، پارچه، گچ‌بری، آجرهای لعاب‌دار و جز آن در این نمایشگاه اشاره کرد و گفت: «اشیای انتخاب‌شده از مناطق مختلفی چون تخت‌جمشید، ارجان بهبهان، شوش، شهداد، شهر سوخته،کاشان و خراسان بوده که طی کاوش‌های علمی در سال‌های متمادی به‌دست آمده است.»
دبیر علمی نمایشگاه، با بیان اینکه هرساله موزه‌ها و مراکز فرهنگی سعی می‌کنند به‌نحوی به معرفی بهار بپردازند، گفت: «موزه ملی ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست و به‌علت جذابیت فصل بهار و مخاطبان ویژه در ایام نوروز، این نمایشگاه برپا شده است.»
او درباره یکی از آثار موجود در نمایشگاه گفت: «یکی از ارجمندترین آثار موجود در نمایشگاه ”قرآن دوره صفوی“ است که با نقوشی بسیار زیبا و دل‌انگیز تزیین شده است.»
در بخش بعدی این مراسم، شاهرخ رزمجو، عضو هیئت‌علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه تهران، در مورد آیین نوروز در دوره هخامنشی گفت: «در باورهای اساطیری، ”جمشید“ اولین کسی بود که نوروز را بنا نهاده و تاریخ ورود آفتاب را به برج حمل مشخص کرده است. در آثار تخت‌جمشید حجاری‌هایی هست که نشان می‌دهد افرادی درحالِ هدیه دادن‌اند؛ برخی از باستان‌شناسان معتقد بوده‌اند که این هدیه‌ها به‌مناسبت آغاز نوروز یا جشن شروع سال جدید بوده است.»
او تأکید کرد: «البته شواهدی هم حاکی از آن است که شروع سال جدید در زمان هخامنشی کاملاً متفاوت با تقویم امروزی بوده و به‌قطعیت نمی‌توان گفت که تخت‌جمشید محل برگزاری جشن‌های نوروز بوده است؛ بااین‌حال، در تمام آثار موجود در تخت‌جمشید گیاه و رویش درخت به‌تصویر کشیده شده است.»
رزمجو گفت: «دانشمندان علم باستان‌شناسی که در تخت‌جمشید به کاوش علمی پرداخته‌اند، از قبیل ارنست هرتسفلد، رومن گریشمن و کرفتر، بر این باور بوده‌اند که تخت‌جمشید برای مراسم نوروز ساخته شده است. بعدها کتیبه‌هایی که از تخت‌جمشید یافت شد نشانه‌های دیگری را رو کرد که بنا بر آن‌ها، ممکن است جشنی صرفاً با عنوان امروزی جشن نوروز در این مکان برگزار نمی‌شد.»
او ضمن معرفی انواع آیین‌های موجود در زمان هخامنشیان برای آغاز سال جدید ــ مانند مراسم قربانی، آیین مربوط به مردگان، آیین افشردن یک گیاه خاص در هاون و برگزاری مراسم آتش ــ گفت: «اینکه ثابت شود جشنی با عنوان ”نوروز“ در معنا و مفهوم امروزی‌اش در تخت‌جمشید برگزار نمی‌شده، نه از ارزش نوروز می‌کاهد نه از ارزش مکانی تاریخی چون تخت‌جمشید؛ چراکه ما ایرانیان هم به میراث تاریخی خود هم به میراث معنوی و فرهنگی خود افتخار می‌کنیم.»
توجه به طبیعت و سنت‌ها نشان‌دهنده ایجاد ارتباط دوباره با طبیعت
سیداحمد محیط‌طباطبایی، رئیس ایکوم، نیز ارج نهادن به طبیعت و خصوصاً بهار را از ویژگی‌های ایرانیان دانست و گفت: «پدران و نیاکان ما در این طبیعت زندگی می‌کرده و برای آن اهمیت بسیار قائل بوده‌اند و آثاری را خلق کرده‌اند که مایه افتخار ماست و امروز آن‌ها را به‌نمایش گذاشته‌ایم.»
طباطبایی، با بیان اینکه گیاه و درخت و کلاً نبات، به‌عنوان یکی از ارکان اکوسیستم طبیعی، مفاهیم مختلفی را حمل می‌کند، گفت: «حفظ زندگی با حفظ طبیعت توأم بوده و نشان‌دهنده نوع نگاه ایرانی به طبیعت است که همزیستی و همراهی با طبیعت را به‌دنبال داشته است. آمدن بهار نوعی تذکر است که بعد از سرمای زمستان گرما به زمین برمی‌گردد و تاریکی رخت برمی‌بندد و امید در دل ما جوانه می‌زند.»
او توجه به طبیعت و سنت‌ها را حاکی از ایجاد ارتباط دوباره با طبیعت دانست و گفت: «تقارن نوروز با شروع بهار بسیار خوش‌یُمن است و از زمان ملکشاه سلجوقی به‌یادگار مانده است.»
در پایان این مراسم، نمایشگاه با حضور مهمانان و مدعوین به‌صورت رسمی آغاز به کار کرد. این نمایشگاه از تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۹۵ تا ۱۵ فروردین ۱۳۹۶ در تالار نمایشگاهی موزه ایران باستان، واقع در ابتدای خیابان سی تیر، در بخش غربی میدان مشق تهران، برپاست و در طول نوروز به‌صورت رایگان پذیرای بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان خواهد بود.
انتهای پیام/
