به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از ستاد خبری نوروز سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، مسجد جامع اردستان چنان شکوه و عظمتی دارد که این شهر را در میان شهرهای حاشیه کویر مرکزی ایران شاخص کرده است. اردستان شهری در شمال اصفهان و در حاشیه کویر است و در گویش محلی آن را «اروسون»، «اردسون» و «آردسون» می‌خوانند. ناحیه اردستان در حاشیه کویر مرکزی است و قسمت‌های شمالی آن جلگه‌ای کویری و قسمت‌های جنوبی آن کوهستانی است که یکی از شهرهای تاریخی این استان محسوب می‌شود. باستان‌شناسان ساختِ این شهر را به دوران پادشاهان اشکانی نسبت داده‌اند. مسجد جامع این شهر در دل باغ‌های انار قرار دارد که به این عبادتگاه جلوه خاصی بخشیده است.

مسجد جامع قلب تپنده اردستان

در شهر اردستان نخستین چیزی که به‌چشم می‌خورد ساختمان باشکوه و زیبای مسجد جامع این شهر است که در میان باغ‌های انار شهر واقه شده است. مسجد جامع شهر اردستان در مرکز محله‌ای به‌نام «محال» قرار گرفته. این محله یکی از قدیمی‌ترین محلات شهر است. البته مسجد جامع درواقع جزئی از مجموعه‌ای است که علاوه‌بر مسجد، مدرسه حاج‌حسین نورالدین، حمام پایین مسجد جامع، حسینیه، آب‌انبار، کاروانسرا و بازارچه را در خود جای داده است. درواقع در اینجا هم هوشمندی معماری اسلامی و ایرانی را می‌توان دید. مسجد جامع در مرکزیت تمام کارکردهای زیستی مردم محله قرار دارد. در اطراف این مسجد هر نوع نیاز مردم تأمین می‌شده است. در کنارش هم باغ‌های زیبای انار اردستان به‌چشم می‌خورد که فضای اطراف مسجد را مصفّا و دلپذیر کرده است.

مسجدی برپاشده روی آتشکده

براساس برخی نوشته‌های تاریخی نام اردستان از دو بخش «ارد» (مقدس، پاک و روشن) و «ستان» (جای و مکان) تشکیل شده، دلیل آن هم وجود آتشکده «مهر اردشیر» بوده، آتشکده‌ای که امروز مسجد جامع اردستان روی بقایای آن بنا شده است. هم‌اکنون بازدیدکنندگان می‌توانند بخش‌هایی از آن آتشکده تاریخی دوران اشکانیان را در گوشه‌ای از مسجد ببینند. نخستین بار مسجد در همان قرون ابتدای ورود اسلام به ایران روی آتشکده سابق بنا شده، اما مسجد فعلی در زمان سلجوقیان ساخته شده است. زمان ساخت گنبد اصلی مسجد را دوران سلطنت ملکشاه سلجوقی دانسته‌اند. درواقع مسجد فعلی روی خرابه‌های مسجدی قدیمی‌تر ساخته شده و هنوز هم برخی از آثار باقی‌مانده از بنای قدیمی‌تر را می‌توان در چند ستون، جرز و سرطاق‌های رواق ورودی دید.

مسجد جامع، علاوه‌بر اینکه هم‌اکنون به‌عنوان قطب گردشگری شهر اردستان محسوب می‌شود، کارکرد اصلی خودش یعنی محلی برای عبادت را هم حفظ کرده است. در این مسجد مراسم نمازجمعه و دیگر نمازهای جماعت برگزار می‌شود.

گزارش از فؤاد شمس، کارشناس‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری

انتهای پیام/