بیشتر صنعتگران این حرفه، زنانی هستند که هنر فَرَت‌بافی را از مادران خود آموخته‌اند؛ هنری که بیش از 150 سال قدمت دارد و همچنان جای خود را در بین انواع پارچه‌های سنتی و صنعتی حفظ کرده است و حتی می‌تواند با بسیاری از آنها رقابت کند.
زنان روئینی در شهرستان اسفراین، فَرَت را در کارگاه‌های خانگی تولید می‌کنند و معمولاً این هنر در یک خانواده از مادر به دختر ارث می‌رسد و دختران در کنار مادران پارچه‌بافی می‌کنند. عرض این دست‌بافته ۵۰ الی ۷۰ سانتی‌متر است و طول آن تا ۷۰ متر نیز می‌رسد.
این هنر، دست بافته دستگاهی بوده و الیاف به‌کاررفته در پارچه‌ها معمولاً از ابریشم‌های الوان و در رنگ‌های زنده و شاد است که البته در حال حاضر، نخ‌های پشمی و پنبه‌ای نیز جهت بافت مورد استفاده قرار می‌گیرد، دارای نقوش هندسی و بیشتر به‌صورت چهارخانه و اکثراً به رنگ زمینه قرمز بافته می‌شود.
نقوش، انعکاسی از زندگی بی‌پیرایه هنرمند روستایی است که با الهام گرفتن از طبیعت و فضای پیرامون خود، بسیار ساده و به‌دوراز پیچیدگی بر روی پارچه نقش می‌بندد و گل و گیاه و پرنده در آن به‌وفور به چشم می‌خورد. گل نماد معنویت و لطافت، پروانه نشانه پیوند زمین با آسمان و احترام به طبیعت و درک جهان پیرامون است.
در حال حاضر حدود 100 تا 120 نفر به روش سنتی کار می‌کنند و بقیه با دستگاه استقلال (نیمه اتوماتیک) و بیشتر مردان با دستگاه ماشینی کار می‌کنند؛ دستگاه سنتی رایج‌ترین دستگاه که در بیشتر کارگاه‌های خانگی مرسوم است و از اجزای ورد، شانه، پاشور، ماکو، ماسوره تشکیل‌شده درحالی‌که دستگاه استقلال همانند دستگاه سنتی است و کلیه مراحل بافت به روش سنتی بوده، فقط در دستگاه استقلال بعضی از اجزا مثل شانه از جنس فلز است که هنرمند در دستگاه استقلال می‌تواند پارچه را با ابعاد بزرگ‌تر و متراژ بیشتر تولید کند.
فرت بافی در دهکده نساجی سنتی کشور
علی عابدی، معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان شمالی دراین‌باره گفت: «روستای رویین اسفراین به دلیل وجود صنعتگرانی که از روزگاران گذشته در کار تولید پارچه‌های سنتی ازجمله چادرشب فعالیت می‌کردند، سال 90 به‌عنوان نخستین دهکده نساجی سنتی کشور نام گرفت.»
عابدی افزود: «این روستا با دارا بودن بیشترین بافنده و بالاترین میزان تولیدات منسوجات سنتی، سالانه 150 هزار مترمربع حوله، دستمال و... تولید می‌کند.»
او عنوان کرد: «این دست بافته‌ها به دلیل مواد اولیه و ابزار کار مختصر و ارزش‌افزوده بالا، توجیه اقتصادی خوبی برای بافندگانی دارد که اغلب به‌صورت خانوادگی به این کار مشغول هستند.»
او تصریح کرد: «تشکیل کلاس‌های آموزشی و انتقال روش‌های تولید جوراب‌بافی از اهداف در حال انجام این اداره کل است که خود بسترهای مناسبی را برای اشتغال جوانان فراهم می‌کند و این میراث ناملموس را زنده نگاه می‌دارد.»
معاون صنایع‌دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی با اشاره به شناسایی صنعتگران فعال در این رشته و برخوردار نمودن آنان از حمایت‌ها و تسهیلات بانکی، گفت: «کاربردی کردن این تولیدات، نقش مهمی در وارد کردن آنها به سبد مصرفی خانواده و همچنین رونق اقتصادی خواهد داشت.»
عابدی بر تبلیغات کافی در جهت شناساندن هر چه بیشتر اهمیت صنایع‌دستی و محصولات چادرشب برای تشویق پیشه‌وران در بالا بردن کیفیت و کمیت و به‌روزرسانی این محصول تأکید کرد و حضور در نمایشگاه‌های صنایع‌دستی را در این زمینه تأثیرگذار دانست.
او اظهار کرد: «همچنین تشکیل کارگروهی متشکل از فعالان بخش پوشاک و رودوزی‌های سنتی به‌منظور تلفیق نقوش و نگاره‌های البسه محلی سنتی در پوشاک مورداستفاده امروزی نظیر مانتو، شال، روسری و... از دیگر اقدامات در این زمینه محسوب می‌شود.»
قداست فَرَت‌بافی در بین اهالی خراسان شمالی
علی حسین پناه، کارشناس مردم‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی نیز دراین‌باره گفت: «فَرَت‌بافی دارای مصارف کاملاً کاربردی است و در بین اهالی استان قداست ویژه‌ای داشته و در حال حاضر نیز به‌عنوان تزئین استفاده می‌شود.»
حسین پناه افزود: «این هنر در زمان‌های بیکاری به‌ویژه فصول سرد که کشاورزان از اوقات فراغت بیشتری برخوردارند بیشتر رونق دارد.»
او با بیان اینکه فَرَت‌بافی منطبق با فرهنگ منطقه‌ای بوده و در زندگی گذشته تعریف شده بود، عنوان کرد: «در تمام مراحل ساخت این بافتنی از مواد طبیعی استفاده می‌شود و به‌طور کاملاً طبیعی است.»
کارشناس مردم‌شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی تصریح کرد: «از مزایای مهم تهیه این بافتنی می‌توان به‌وفور مواد اولیه در استان و در دسترس بودن آن اشاره کرد.»
انتهای پیام/
