ازاین‌رو امروزه حفاظت از بافت‌های تاریخی به حدی موردتوجه دولت‌ها قرار دارد که می‌توان با برنامه‌ریزی‌های اصولی و تعامل بین دستگاهی بهره‌برداری‌های متنوعی از پتانسیل‌های بالقوه برد.
این محدوده‌ها به لحاظ ریخت‌شناسی دربرگیرنده فرهنگ‌های مادی و معنوی هستند که همه نظامان آن‌ها وابسته به سیاست‌گذاری و طرح‌ریزی توسعه شهری هستند، در این راستا با توجه به دیدگاه‌های مردمی می‌بایست در نهادینه کردن فرهنگ و اهمیت قائل شدن به این محدوده‌ها تلاش بیشتری از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط نشان داده شود.
درواقع چنین مؤلفه‌هایی بیانگر ارزش‌های فرهنگی مانند میراث ملموس و ناملموس آن، ارزش‌های اجتماعی، اقتصادی، مکان رویدادها و تعاملات اجتماعی است که حفاظت از اصالت و یکپارچگی آن برای احیاء اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
اهمیت و ضرورت حفظ بافت تاریخی یک شهر و مرمت آن، نه به‌عنوان پدیده‌ای نمادین بلکه به دلیل شناخت سیر تحول و تکامل شهرسازی و تمدن شهرنشینی، حفظ هویت و اصالت شهر و تبیین حیات شهری بر اساس شواهد و مدارک علمی، توسعه اقتصاد محلی و رونق صنعت گردشگری همواره موردتوجه بوده است.
با توجه به اینکه شهرِ پویا، شهری است که در آن فعالیت و فرم در فضای شهری به‌خوبی باهم منطبق باشند، عدم انطباق بعضی از عملکردهای جدید شهری مانند ورود اتومبیل به ناوگان حمل‌ونقل در شهرها، برهم خوردن روابط منطقی شهری و روستایی کشور، تسریع درروند مدرنیزاسیون شهری، تغییرات عمده در نحوه نگرش به نقش و کار شهری، توسعه بی‌رویه شهرها در سطح، ارجحیت سکونت در حاشیه‌های مرفه شهری و عوامل متعدد دیگر باعث مغفول ماندن و بی‌توجهی به بافت قدیمی مراکز شهری شده و بدین ترتیب کالبد و فرم شهری این بافت‌ها نتوانسته همگام با رشد سریع در عملکرد و فعالیت، خود را با آن تطبیق دهد و این عدم تطابق بین فرم و فعالیت سرآغاز جاماندگی بافت‌های تاریخی شهری را رقم زد.
در راستای توجه به بافت‌های تاریخی در آذربایجان غربی در سال 1388، محدوده بافت تاریخی و فرهنگی شهرستان‌های ارومیه، خوی، ماکو و تکاب با مساحتی معادل 700 هکتار، به تصویب رسید که این امر نشان از میزان قدمت و اهمیت این مناطق به‌عنوان میراثی گران‌بها در سطح استان است.
ازآنجایی‌که بازار تاریخی شهر و اکثر بناهای تاریخی و ثبت‌شده در این محدوده‌ها قرار دارند باید توجه داشت که هرگونه اقدام و تلاشی در راستای معاصر سازی و بازآفرینی این بافت‌ها می‌تواند به بهبود کلی وضعیت کالبدی‌فضایی شهر ارومیه، رونق اقتصاد محلی و بالفعل کردن ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های نهفته در محدوده بافت تاریخی شهر بیانجامد.
درواقع باید گفت که بافت‌های تاریخی شاهد زنده‌ای از ارزش‌ها و سنت‌های دیرین و سبک‌فکری و هنری و همچنین شیوه معماری و شهرسازی پدیدآورندگان آن‌ها هستند و از همین رو در زمره نواحی جذاب و موردتوجه مردم جای می‌گیرند و نقش مهمی در جذب گردشگران و سرمایه‌گذاران دارد.
با توجه به اینکه اقتصاد مرکز تاریخی شهر با فعالیت‌های گردشگری شکل می‌گیرد و حیاتی تازه می‌یابد، این مراکز تاریخی با تکیه‌بر اقتصاد پایدار و تأکید بر گردشگری می‌توانند منشأ بهره‌برداری اقتصادی فراوانی شوند و این موضوع خود سبب تجدید حیات مراکز تاریخی و بازگرداندن کارکردهای فاخر و برتر را به این فضاها با توجه به ظرفیت‌های آن به همراه خواهد داشت.
* کارشناس مرمت بنا و بافت‌های تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان غربی
انتهای پیام/
