اما رفته‌رفته خطر جدی‌تر شد و با اعلام پروتکل‌های بهداشتی و ترس از ابتلای مردم در چنین فضاهای پرازدحام که آن‌هم می‌توانست در ایام تعطیلات نوروزی برای مسافران و گردشگران دوچندان باشد، متولیان را بر آن داشت که ضمن خانه‌نشین کردن خود موزه‌ها، سلامت کارکنان موزه‌ای را چه از نظر فیزیکی و چه روحی در نظر داشته باشند.
از سویی نیز چون کووید 19 می‌توانست سلامت آثار تاریخی را به خطر اندازد جامعه موزه‌داری را با اما و اگرهای زیادی روبرو کرد، در تحلیل این موضوع به نظر می‌رسد اگر چنین وضعیتی توأم با اندیشه‌های موزه‌داران در خانه مانده تلفیق شود، می‌تواند موجب خلاقیت‌هایی در روایت‌های جدیدی برای خوانش موزه‌ها و اشیای داخل آن تولید کند.
خوانشی که راهنمایان موزه‌ها می‌توانند در این ایام کرونایی با خلق زمینه‌های ذهنی و دانش روز، مخاطبان بیشتری را برای ایام پساکرونا از آن بهره‌مند کنند.
با چنین دیدگاهی که بحث خلاقیت نیز پیش می‌آید در نظریه تفکر واگرا که نخستین بار توسط «جی پی گیلفورد» ارائه شد. او معتقد بود که بهترین راه داشتن یک ایده خوب، ایجاد ایده‌های بسیار بوده بدین معنی که ایده‌های فراوان گام اول برای رسیدن به سطح بالایی از مهارت خلاقیت است.
این نکته را باید به خاطر بسپاریم که نخستین پاسخ‌ها در خلاقیت بسیار بدیهی بوده و نباید با آن‌ها خلاقیت ما متوقف شود، ازاین‌رو در تفکر واگرا (Divergent thinking) که به معنی ایجاد یا خلق ایده‌های بسیار و متنوع برای مسئله است باید آن را از زوایای مختلف و فراوان با ایجاد تغییر در صورت‌مسئله و خلق ایده‌های مختلف و متفاوت موردبررسی قرار داد.
نکته دیگر در نظریه تئوری تکاملی خلاقیت (Honing theory): از قول «لیان گبورا»، خلاقیت زمانی به وجود می‌آید که فرد جهان‌بینی خود را سازماندهی و پرورش دهد.
خلاقیت در اصل پرورش یا بازآفرینی جهان‌بینی شخصی است که علاوه بر نتایج قابل مشاهده، بر بازسازی شناخت درونی و جهان‌بینی در فرآیند خلاقیت تأکید دارد.
اکنون آنچه که در حوزه مردم‌شناختی رفتار و ایجاد خلاقیت در موزه‌ها به عنوان رکن اساسی باید از آن یاد کرد فرایند ذهنی است که از فرد معینی و در یک زمان مشخص دیده می‌شود.
فرآیندی که در نتیجه آن، یک اثر جدید، اعم از ایده یا چیزی نو و متفاوت تولید شود.
از این‌رو می‌توان ایام کرونایی را با روزهای پرخطر اما سکون پیوند داد و با ایده‌های جدید خلق موزه‌های جدیدی را عنوان کرد که این بار می‌توانیم با راه‌اندازی موزه‌های کرونا، تجربه زیسته دیگری را در پنداشت‌ها و برداشت‌های روا و ناروا، تولید ابزار، رفتارهای فردی و گروهی برای خود و آیندگان ترسیم کنیم.
* معاون میراث‌فرهنگی آذربایجان غربی و پژوهشگر مردم‌شناسی
انتهای پیام/
