آیین سنتی پنجاه‌به‌در قزوین، مراسمی برای شکرگزاری و طلب باران

مردم قزوین هر سال هم‌زمان با پنجاهمین روز بهار در مصلای قدیمی شهر که در میان باغات سنتی جنوب شرقی واقع شده به رسم و سنت دیرینه گرد هم جمع شده و نماز طلب باران را به جا می‌آورند.

مراسم سنتی پنجاه به‌در یکی از کهن‌ترین آیین‌های مردم شهر قزوین است که هرسال بعدازظهر نوزدهمین روز اردیبهشت در باغات اطراف مصلا که بخشی از باغستان سنتی قزوین است، برگزار می‌شود و خانواده‌های قزوینی به ویژه ساکنان محله‌های قدیمی همراه با اقوام خود چند ساعتی را برای نیایش، شکرگزاری و طلب باران در دل طبیعت دور هم جمع شده و با خوردن عصرانه لحظات خوشی را در کنار هم تجربه می‌کنند.

در این آیین سنتی که ریشه در اعتقادات مذهبی مردم قزوین از گذشته‌های دور تا کنون دارد، خانواده‌ها سفره بزرگ و مشترکی پهن می‌کنند و با خوردن عصرانه شامل آش رشته و دُیماج (پیش‌غذایی محلی که مخلوطی از نان خردشده، پنیر، سبزی، گردو، کشمش و سیر است) که به سفره‌های هم جوار خود نیز تعارف می‌کنند، بخشی از رسوم این آیین را به جا می‌آورند.

پس از آن کودکان مشغول بازی شده و آقایان با صرف انواع تنقلاتی چون هندوانه، آجیل و شیرینی باقی مانده از عید با یکدیگر گفتگو می‌کنند.

برگزاری نماز باران و شکرگزاری بخشی از برنامه‌های این آیین کهن است و بانوان به کنار آب‌انبار قدیمی این محل رفته دست‌های خود را به‌سوی آسمان دراز کرده و با به‌جا آوردن دو رکعت نماز و دعا و نیایش از خداوند برای سرسبزی باغات و رونق کار کشاورزی طلب باران می‌کنند.

پس از آن چند تکه سنگ کوچک برداشته آن را به دیوار آب‌انبار چسبانده با دست فشار می‌دهند و آرزو می‌کنند.

اعتقاد دارند چنانچه سنگ به دیوار بچسبد آرزوی آن‌ها برآورده می‌شود.

خانواده‌ها پس از دعا و نیایش و گذراندن اوقات عصرگاهی خود، در این مکان با غروب آفتاب به منازل خود باز می‌گردند.

 با انجام تحقیقات میدانی و گفت‌وگو با شرکت‌کنندگان در این مراسم طی چند سال اخیر می‌توان به این نکته اشاره کرد که در گذشته بیشتر شرکت‌کنندگان در این مراسم دختران و بانوان بودند و حضور مردان به مرور زمان در این آیین بیشتر شده ولی همچنان بخش اصلی مراسم پنجاه به‌در که شامل اقامه نماز باران‌خواهی و حاجت‌خواهی است اغلب توسط بانوان انجام می‌شود. در واقع محور اصلی برگزاری این آیین بانوان هستند که این موضوع می‌تواند با پرستش ایزد آب (آناهیتا یا ناهید) در ایران باستان در ارتباط باشد.

همچنین در گذشته افرادی که امکان حضور در این محل را نداشتند آیین پنجاه به‌در را در پشت‌بام‌های منازل خود برگزار می‌کردند که نشان دهنده اهمیت و جایگاه آب در این مراسم است.

آیین کهن پنجاه‌به‌در سال 1389 با شماره 185 در فهرست میراث ملی ناملموس به ثبت رسیده است.

انتهای پیام/

کد خبر 1399022049

برچسب‌ها