خبر ثبت جهانی منظر باستان شناسی ساسانی فارس برای مردم استان فارس و تمام ایرانیان بسیار مسرت بخش بود. به این دلیل که ساسانیان همانند هخامنشیان ابرقدرتی در خاورمیانه باستان بودند که بخش مهمی از میراث تمدنی جهان باستان را به خود وابسته ساخته اند. در حقیقت دستاوردهای تمدنی و فرهنگی این حکومت مهم در خاستگاه آنها به ثبت جهانی رسید.

این منظر هشت اثر باستانی در سه منطقه استان فارس را شامل می‌شود: کاخ ساسانی قلعه دختر، پل مهرنرسه و نقش برجسته تاج گذاری اردشیر بابکان بنیان‌گذار پادشاهی ساسانی، نقش برجسته پیروزی اردشیر بابکان بر اردوان واپسین پادشاه اشکانی در تنگاب فیروزآباد، کاخ اردشیر یا آتشکده، و شهر گور یا شهر شکوه اردشیر در دشت فیروزآباد، شهر تاریخی بیشاپور و شش نقش برجسته شاپور یکم و دیگر پادشاهان ساسانی در تنگ چوگان، پیکره با شکوه شاپور یکم در غار شاپور و بنای آتشکده زرتشتی سروستان معروف به کاخ سروستان است.

در مجموع 639 هکتار عرصه آثار باستانی منظر باستان‌شناسی در این سه منطقه استان فارس به ترتیب شامل: 392 هکتار عرصه باستانی فیروزآباد، 222 هکتار عرصه آثار باستانی دو اثر بیشاپور، و 25 هکتار عرصه بنای سروستان که در دهه 1310 خورشیدی به ثبت ملّی رسیده بود با ارزش‌های ویژه دفتر میراث جهانی در سال 1397 خورشیدی در فهرست میراث جهانی ثبت شد. این آثار دارای ارزش‌های فرهنگی و طبیعی ویژه است که مجمع جهانی یونسکو این آثار را شایسته حفاظت بر اساس ضوابط و معیارهای بین‌المللی تشخیص داد.

پادشاهی ساسانی (224- 651 میلادی)، بی گمان یکی از بزرگترین فرمانروایی‌های توانمند دوران تاریخی ایران بود، که بر تمام جنوب باختر آسیا چیرگی داشت و هماورد اصلی امپراتوری روم و بیزانس بود. دستاوردهای قابل توجه و ارزشمند این فرمانروایی گسترده و پایدار در سازگاری با طبیعت، بهره برداری ازتوانمند سازی درون مایه های طبیعی و منطقه‌ای به عنوان شاهکاری از نبوغ بشری در شکل‌های گوناگون آفرینش و نوآوری در زمینه استفاده بهینه از زمین، الگوهای استقراری و سکونتگاه‌های ویژه، طراحی منظر و شهر و محیط، معماری آیینی و بناهای همگانی و به کارگیری آرایه های هنری نمادین در بناهای باشکوه و یادگارهای فرهنگی ارزیابی شده و به رسمیت شناخته شده است. 

حوزه‌ای که منظر باستان‌شناسی ساسانی منطقه فارس را دربر می‌گیرد در واقع هسته اصلی سرزمینی است که گستره‌ی وسیعی از نوآوری‌های تمدن ساسانی در آنجا تحقق یافته است. منطقه‌ای که بنیان یا گهواره دودمان و تبار ساسانیان است. فارس شاخص‌ترین و بسنده‌ترین منطقه پادشاهی ساسانیان است که باید شکل‌گیری، دگرگونی و پایداری اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بیش از چهارصد سال تمدن ساسانی را در آنجا نشان داد. این تمدن در درازای حیات خویش گستره ی فرهنگ ایران را مدیریت کرد و میراثی بزرگ برای تمدن عصر اسلامی به یادگار گذاشت.

* مدیر پایگاه میراث جهانی فیروزآباد و سروستان

انتهای پیام/