وسایل و ابزار کار قالی‌بافی بسیار ساده و ابتدایی بوده و زنان با وسایل ساده و ابتدایی و به مدد انگشتان دست، کار بافت قالی‌های باارزشی را به انجام می‌رسانند که نشان‌دهنده عدم نیاز به سرمایه‌گذاری در این‌گونه تولیدات برای اکثر زنان ایلامی است که استطاعت مالی چندانی برای پرداختن به سایر حرفه‌های پرخرج را ندارند.
در گذشته‌های بسیار دور، هنر قالی‌بافی در بین ایلات و عشایر ایلامی مرسوم بوده است و در تمامی مراحل کل (به‌جز پشم‌چینی که توسط مردان انجام شده)، شستشو، حلاجی، ریسندگی، بافندگی و حتی رنگرزی الیاف پشمی بیشتر به‌وسیله زنان هنرمند روستایی انجام گرفته و سپس با استفاده از دارهای چوبی بافته می‌شده است که این‌گونه قالی‌ها دارای پرز بلند یا به‌اصطلاح پرگوشت بوده و از طرح و نقش‌هایی که ساختة ذهن زنان عشایر بوده استفاده شده است. این طرح‌ها بیشتر از اشکال هندسی و حیوانات و یا به‌طور کلی نقوش آن‌ها الهام گرفته از طبیعت اطراف آن‌ها بوده و هست؛ ضمن آنکه جنبه خودمصرفی داشته و کمتر مسئله فروش آن‌ها مدنظر بوده است.
قالی‌های کردی در گذشته بیشتر جهت مصرف خانواده‌های روستایی و عشایری بوده است؛ ابعاد آن‌ها معمولاً در اندازة قالیچه‌ای بوده و استاندارد مشخصی برای قالی‌ها وجود ندارد، در بررسی انجام شده کمتر به قالی‌هایی که ابعاد ۶ متر داشته باشند، برخورد شده است.
آنچه در مورد کادر بافته‌های سنتی نظیر قالی مطرح است انعطاف‌پذیری اندازه و ابعاد آن است که با توجه به اینکه محل اسکان عشایر و حتی خانه‌های روستایی دارای اندازه‌های متعارفی نیستند، زنان بافنده با مشاهده و به‌طور تجربی حدود و اندازه فضایی از خانه خود را که نیاز است مفروش نمایند، با سلیقه و دست خود قالی و گلیم بافته و فرش می‌کنند و این‌گونه کارها مثل بافت قالی را لازمه زندگی و خانه‌داری خود می‌داند.
قالی‌های کردی تنها در تنگناهای اقتصادی که خانوارها با آن روبرو شده فروخته می‌شوند و علاوه بر آن فرهنگ مصرفی در میان خانوارها نفوذ کرده و باعث شده که این قالی‌های سنتی با فرش‌های ماشینی معاوضه گردد.
از جمله ویژگی‌های مردم ایلام روحیه همیاری و تعاون است که زنان با توجه به علاقه‌مندی انجام این‌گونه حرفه‌ها به‌واسطه این ویژگی به صنایع‌دستی و از آن جمله قالی‌بافی روی می‌آورند تا هرگاه برای کسی از خویشاوندان و اطرافیان حادثه زیانباری رخ دهد با فروش قالی بافت خود در جبران خسارت وارده، شریک شوند و علاوه بر آن با تولید و یا درآمد حاصل از فروش قالی جهیزیه خود و یا دخترانشان را فراهم می‌آورند.
فعالیت‌های صنایع‌دستی من‌جمله دستبافته های سنتی در ایلام به‌صورت گروهی و انفرادی انجام می‌شود که در فعالیت گروهی زنان بافنده زیر نظر مدیر کارگاه، کار بافت قالی و گلیم را انجام می‌دهند و درنهایت پس از اتمام از طرف مدیر مربوطه دستمزد خود را دریافت می‌دارند و شیوه دیگر کار تحویل گرفتن دار بافندگی، وسایل و ابزار و مواد اولیه است که به خانه خود انتقال داده و پس از اتمام، کار تولیدشده، تحویل مدیر کارگاه می‌شود؛ این شیوه همکاری و فعالیت مختص زنانی است که از نظر مالی استطاعت خرید وسایل و ابزار را نداشته و به این شیوه سعی در امرار معاش خود و فرزندان را دارند و یا اینکه فعالیت آنان مستمر نیست و قصد دارند در ایامی از سال به کار قالی و یا گلیم‌بافی سرگرم شوند ولی در شیوه انفرادی که شامل فعالیت زنان زیادی می‌شود که به کار بافت دستبافته های سنتی در ایلام اشتغال دارند، زنان ابزار و وسایل کار خود را تهیه نموده و در کنار کار خانه‌داری به صنایع‌دستی مربوط نیز می‌پردازند و ناگفته نماند در این شیوه علاوه بر دختر یا دختران مادر خانه، همسایگان و بستگان نیز به کمک زن بافنده شناخته و ضمن دیدار و نقل قول‌های روزانه با همدیگر کار می‌کنند و همین ویژگی صنایع‌دستی که امکان انجام آن در کنار خانه‌داری و رسیدگی به فرزندان برای زنان فراهم است یکی از علل گرایش آنان به این‌گونه مشاغل شده است.
انتهای پیام/
