بهگزارش میراثآریا بهنقل از روابطعمومی پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، زهرا اجاق این مطلب امروز دوشنبه 7 مهرماه در نشست «رسانه در عصر کرونا» از سلسله پیشنشستهای همایش ملی «پیامدهای فرهنگی و اجتماعی کرونا» که به صورت آنلاین و از طریق فضای اسکایروم پخش شد، درباره «چارچوببندی کووید 19 در رسانهها»، گفت: «در موضوع بحران سلامت ناشی از شیوع کووید 19، با توجه به حجم بالای اطلاعاتی که از طریق رسانههای سنتی و شبکههای اجتماعی منتشر میشود، چگونگی نوع پرداخت به موضوع و چارچوببندی اطلاعات و نحوۀ ارائه آن اهمیت دارد چراکه انتظار میرود اطلاعات به تغییر نگرش و نهایتا تغییر رفتار منتهی شود.»
او افزود: «خبر بعد از رویداد قرار دارد و تلاشی است تا رویداد در چارچوب قرار گیرد و پدیده را برای مخاطب معنیدار کند و اینکه چه مقدار از پیام گفته میشود، چطور گفته میشود و چه چیزهایی گفته نمیشود، مهم است.»
رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی همچنین بر اهمیت زبان و نقش کلمات در اطلاعرسانی تأکید کرد و نقش تعامل بین روزنامهنگاران و متخصصان و توجه به اخلاق عمومی را در خبررسانی بحران سلامت مؤثر دانست.
او همچنین به مواردی از انتشار شایعاتی مبنی بر شیوههای موثر در درمان کووید 19 ازجمله داروهای ضد مالاریا اشاره کرد و گفت: «این اخبار جعلی بهسرعت از فضای مجازی به فضای واقعی کشانده شد.»
اجاق افزود: «برای اثربخشی پیام، نحوۀ تصویرسازی مهم است زیرا با چارچوببندی مناسب، رسانه میتواند پیام را بهدرستی ابلاغ کند ولی در رسانههای خارجی، ارتباطات بحران موثرتر عمل میکند.»
او عنوان کرد: «چارچوببندی درست در بحران سلامت موجب مشارکت بهتر میشود، اگر مدیریت اطلاعات درست صورت گیرد و واژگان درست به کار رود، به طور مثال به جای "مرگ" از "بیماری" صحبت شود، نتیجه بهتری حاصل خواهد شد.»
کرونا، خوراک خبری روزانه رسانههای جمعی
در بخش بعدی این نشست، سمانه مهرپرور پژوهشگر حوزه رسانه درباره «مصرف فرهنگی رسانه در عصر کرونا» مطالبی را مطرح کرد و گفت: «زمانیکه ویروس کرونا در ووهان چین شیوع پیدا کرد و بهعنوان یک خبر خارجی در رسانههای مختلف منتشر شد، شاید به دلیل مجاورت پایینش چندان برای سایر کشورها اهمیتی نداشت اما زمانی که این ویروس به یک پاندمی جهانگیر تبدیل شد، خوراک خبری روزانه رسانههای جمعی جهان قرار گرفت.»
او افزود: «بخش وسیعی از خبرها درباره کووید-19 به مخاطبان ارائه میشد و به تدریج صاحبان رسانهها پروندهها و بخشهای ویژه خبری را به اخبار لحظهای سرعت شیوع و فراگیری این ویروس، میزان درگیری و مرگومیرش اختصاص دادند بنابراین کووید-19 عامل اصلی فعالیت رسانهها شد. رسانه ملی نیز از ابتدای شیوع بیماری در کشور به پوشش خبری ویژه پرداخت البته در این بین بحث همگرایی رسانهها مطرح است.»
مهرپرور تصریح کرد: «به دلیل اینکه در اسفندماه و تعطیلات نوروز از مردم خواسته شد که به قرنطینه خانگی پایبند شوند و در خانه بمانند، رسانه ملی با استفاده از برخی قابلیتهای رسانههای جدید مانند هشتگ در خانه بمانیم، یا هشتگ با هم کرونا را شکست میدهیم، یا با تولید برنامههایی مانند طبیب، تلاش کرد تا مردم را به در خانه ماندن تشویق کند.»
او در ادامه به رونق شبکه نمایش خانگی، اکرانهای آنلاین و کنسرتهای آنلاین در ایام شیوع ویروس کووید 19 اشاره کرد و افزود: «شبکههای اجتماعی که محبوبترینش در جامعه ما اینستاگرام است بهعنوان یک رقیب توانمند و قدرتمند در کنار رسانه های جمعی از اهمیت بالایی در دوران شیوع کرونا برخوردار شد، این رسانه به دلیل اینکه قابلیت های متعددی دارد، مانند IGTV که یک شبه سینما را برای کاربران ایجاد میکند، یا با توجه به اینکه به هر کاربری اجازه تولید محتوای دلخواهش را میدهد، طبیعی است که با قوت در میان کاربرانی که برای حفظ سلامتیشان در خانه ماندهاند و بیرون از خانه هم تمامی اماکن تفریحی تعطیل هستند، محبوب ماند.»
پژوهشگر حوزه رسانه همچنین به خبرزدگی و اعتماد عمومی به رسانهها در ایام کرونا اشاره کرد و گفت: «بحران کرونا همچنان وجود دارد و دولتها و مردم جهان ملزم به مقابله با آن هستند، کشور ما همچنان با اوجگیری چندباره این ویروس مواجه است و وظیفه رسانهها در این شرایط این است که شرایط فراغت و سرگرمی مردم را ایجاد کنند.»
او اظهار کرد: «رسانه ملی میتواند ذائقهسنجی کند و خستگی ناشی از برهم خوردن عادتهای روزمره و ترس درونیشده ناشی از مرگ و میر کرونا را اندکی مدیریت کند.»
شیوع کرونا در عرصههای مختلف بشری
سیدحسین امامی روزنامهنگار و پژوهشگر حوزۀ رسانه در بخش آخر این نشست به کارکردهای جدید رسانه در زمان شیوع کرونا پرداخت و گفت: «شیوع کووید-19 در عرصههای مختلف بشری بسیار تأثیرگذار بوده است.»
او هژمونی رسانههای دولتی را بر دیگر رسانهها، وجه غالب در اکثر دنیا دانست و افزود: «پیش از کرونا کاهش تعداد روزنامههای کاغذی و کاهش صفحات روزنامهها و تعطیلی و بیکاری روزنامهنگاران و خبرنگاران آغاز شده بود و کرونا موجب حرکت به سمت دیجیتالی شدن شد که تجربهای مثبت بود، از سوی دیگر حرکت از رسانههای رسمی به رسانههای غیررسمی نیز بارز بود.»
این پژوهشگر و روزنامهنگار عنوان کرد: «به گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، کرونا در دنیا بر آزادی مطبوعات تأثیرگذار بوده و باعث کاهش آن شده، البته در برخی کشورها آزادی بیان مورد بحث نیست و اقتصاد رسانه مهمترین مشکل است.»
او در ادامه بیان کرد: «پیش از کرونا نیز بخش سلامت در روزنامهها ایجاد شده بود اما کرونا باعث شد که این بخش قوت گرفته و جهش پیدا کند.»
انتهای پیام/