شهرها و روستاهای ملی و جهانی صنایع‌دستی و نقش آن‌ها در توسعه گردشگری

بسیاری از شهرها و روستاهای ایران القاب و عناوین مختلفی همچون پایتخت فرهنگی، معنوی، گردشگری، نمونه گردشگری، نمونه بین‌المللی گردشگری، هدف گردشگری، جهانی و ملی صنایع‌دستی، پاک و... را به خود اختصاص داده‌­اند و این‌گونه عناوین معمولاً از سوی دولت‌ها و سازمان‌های غیرانتفاعی مرتبط و... تعیین و ابلاغ‌ شده‌اند.

پرواضح است که این نام‌گذاری‌ها بر اساس داشته‌ها و ظرفیت‌های غنی و بی­‌بدیل شهرها و روستاها در زمینه‌هایی خاص، متفاوت و به عبارتی برجسته صورت پذیرفته و فراتر از این اقدامات مهم و ارزنده، تأمین، توسعه و تقویت زیرساخت‌ها و بهره‌برداری مناسب از ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های فراهم‌شده در بستر گردشگری باید بیش‌از پیش مورد توجه و اهتمام بخش‌های دولتی و خصوصی و همچنین جوامع میزبان و بومی قرار گیرد.

دراین‌بین ثبت شهرها و روستاهای ملی و جهانی صنایع‌دستی نیز اقدام مثبت و ارزشمندی است که از سوی وزرات میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در سال‌های اخیر و در تعامل با نهادهای بین‌المللی ذی‌ربط برای برندسازی مناطق مستعد و دارای ظرفیت‌های برجسته در حوزه صنایع‌دستی کشور و باهدف ارتقاء آن مورد توجه قرارگرفته است.

با این‌ حال دستیابی به اهداف تعیین‌شده جز باهم افزایی، مشارکت  و همدلی تمام دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط، بخش خصوصی و مردم محلی امکان‌پذیر نیست.

لذا حفاظت و مراقبت از این عناوین ارزشمند جایگاه والاتری داشته و در این خصوص باید با برنامه‌ریزی، هم‌افزایی و اقدامات اجرایی مناسب، بسترهای لازم برای تحولات مثبت اقتصادی و اجتماعی مهیا شود که در حال حاضر کافی به نظر نمی‌رسد.

ایران دارای ۱۴ شهر و روستای جهانی و ۲۳ روستا و شهر ملی صنایع‌دستی است و از حیث جهانی حائز رتبه نخست در این حوزه است، به نظر می‌رسد چنانچه سندی جامع و راهبردی برای این مقصدهای گردشگری تهیه و اجرا شود، قطعاً تأثیر بسزایی در برندسازی، جایگاه‌یابی و توسعه همه‌جانبه آن‌ها خواهد داشت.

به‌طورکلی مهم‌ترین مزایا و اثرات مثبت ثبت شهرها و روستاهای ملی و جهانی صنایع‌دستی را می‌توان به شرح ذیل برشمرد؛

    \t
  • تقویت اقتصاد شهرها و روستاها و به‌تبع آن هنرمندان و ساکنین آن‌ها
  • \t
  • افزایش میزان فروش محصولات
  • \t
  • توسعه صنعت بسته‌بندی در کلاس جهانی و ملی
  • \t
  • دیده شدن و یا به عبارتی بهتر دیده شدن شهرها و روستاها
  • \t
  • برندسازی شهرها و روستاها
  • \t
  • هویت بخشی به روستاها و شهرها و احساس تعلق و افتخار مردم بومی
  • \t
  • مهاجرت معکوس
  • \t
  • افزایش کیفیت محصولات تولیدی
  • \t
  • اشتغال‌زایی قابل‌توجه
  • \t
  • افزایش شورونشاط اجتماعی
  • \t
  • رونق گردشگری داخلی
  • \t
  • افزایش تعداد کارگاه‌ها
  • \t
  • جذب اعتبارات زیرساختی بیشتر
  • \t
  • تقویت فعالیت سازمان‌های غیرانتفاعی همچون سازمان‌های مردم‌نهاد 
    \t
  • ترویج آموزش‌های همگانی
  • \t
  • ایجاد خانه‌های صنایع‌دستی
  • \t
  • ایجاد بازارچه‌های صنایع‌دستی و کمک به رونق تولید و فروش محصولات
  • \t
  • توجه ویژه شوراها، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها به ظرفیت‌های صنایع‌دستی شهرها و روستاها
  • \t
  • رونق سرمایه‌گذاری

نقش شهرداری‌ها، دهیاری‌ها، شوراهای اسلامی شهر و روستا

شوراهای اسلامی شهر و روستا می‌توانند به‌عنوان نهادهای محلی و تصمیم‌گیرنده و سیاست‌گذار در سطح شهر و روستا مصوبات کاربردی و اثرگذاری را برای توسعه و ارتقای صنایع‌دستی و ارائه تخفیف‌های مختلف در زمینه عوارض کاربری‌ها و ... داشته باشند، همچنین شهرداری‌ها و دهیاری‌ها نیز می‌توانند به‌عنوان بازوان و اهرم اجرایی و مدیریتی شوراها نسبت به اجرای مصوبات اقدام کنند. تعامل شهرداری‌ها و دهیاری‌ها با دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط همچون وزارت گردشگری، سازمان برنامه‌و بودجه و همچنین کمیته برنامه‌ریزی شهرستان و مطالبه برای جذب اعتبارات ویژه نیز می‌تواند کمک شایانی به توسعه گردشگری شهرها و روستاهای ملی و جهانی صنایع‌دستی کند.

برندسازی شهرها و روستاهای ملی و جهانی صنایع‌دستی

برند همان ویژگی‌ها و صفات برجسته، شاخص، متمایز و متفاوت یک مقصد گردشگری یا یک شهر و روستای ملی و جهانی صنایع‌دستی است، صفتی که به‌واسطه آن مردم حاضرند از اقصی نقاط کشور و دنیا به آن مقصد آمده و از آن بازدید کنند. لذا به نظر می‌رسد برندسازی فرایندی سه مرحله‌ای است که باید مدنظر مدیران برنامه‌ریزی در این شهرها و روستاها قرار گیرد:

الف- کاشت: به زمینه برندسازی و یا ویژگی ممتاز شهرها و روستاها اشاره دارد که همان ظرفیت‌های خاص صنایع‌دستی در یک‌رشته خاص است و به‌واسطه آن عنوان جهانی یا ملی را به خود اختصاص داده‌اند.

ب- داشت: هرگونه اقدام از سوی بخش‌های دولتی و خصوصی و همچنین مشارکت مردم بومی برای تأمین و توسعه زیرساخت‌هایی مثل امنیت، راه دسترسی، پارکینگ،تقویت جاذبه‌ها، مخابراتی،ارتباطی و اینترنتی، فرهنگی و اجتماعی و درکل مهیا نمودن شهر و روستا و ساکنین جهت میزبانی شایسته از گردشگران.

ج- برداشت: استفاده از روش‌های مناسب برای خوب دیده شدن؛ همچون پورتال‌های اینترنتی، استفاده از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی، سرویس‌های اشترک‌گذاری ویدئو، رسانه‌های مکتوب، برخط و غیر برخط، دعوت از افراد تأثیرگذار، برنامه‌ریزی و برگزاری رویدادهایی نظیر گردهمایی، سمینار، همایش، جشنواره، نمایشگاه، تهیه، چاپ و توزیع بروشور اطلاع‌رسانی به زبان بازارهای هدف، پوستر، استفاده از ظرفیت رادیو، تلویزیون، یادداشت‌ها، مصاحبه‌ها، کتب و... . و بهره‌برداری بهینه از این ظرفیت ارزشمند با رویکرد توسعه پایدار.

نقش دفاتر خدمات مسافرتی و راهنمایان گردشگری

دفاتر خدمات مسافرتی به‌واسطه ماهیت کارگزاری و تهیه و تدارک عناصر مختلف یک بسته سفر و برخوردار بودن از تخصص و تجربه کافی درزمینه طراحی بسته‌های سفر و محورهای گردشگری باید در تعامل با بخش‌های خصوصی فعال در مسیر و در مقصد این شهرها و روستاها، تعامل سازنده با شهرداری‌ها، دهیاری‌ها، بلدهای محلی و ادارات ذی‌ربط نسبت به طراحی محورهای گردشگری خاص باهدف بازدید از شهرها و روستاهای ملی و جهانی اقدام کنند و از فروش بسته‌های  انبوه و عمومی برای همه مردم فاصله بگیرند. این‌گونه اقدام تخصصی و خاص قطعاً اثرات مثبت اقتصادی و مالی برای دفاتر و فعالان جامعه میزبان خواهد داشت. راهنمایان گردشگری نیز به‌عنوان کانال‌ها و واسطه‌های فروش و بازاریابی نقش انکارناپذیری در معرفی این مقاصد در سطوح داخلی و بین‌المللی و برگزاری تورهای گروهی خاص و هدفمند دارند.

تعامل و مشارکت بخش‌های دولتی، خصوصی و جامعه میزبان و بومی در این مناطق اتفاقات و تحولات مثبت و قابل‌توجهی را رقم خواهند زد که نباید از آن غافل بود و برای این هم‌افزایی بیشتر و استمرار آن می‌توان اقدام به تشکیل یک شورای راهبردی در سطح شهرستان‌های مربوطه با ترکیب اعضای مشخص (دولتی،خصوصی و مردم بومی) کرد.

از جمله مهم‌ترین اقداماتی که باید در شهرها و روستاهای ملی و جهانی صنایع‌دستی صورت پذیرد تا شاهد تحولی عظیم و مثبت در آن‌ها باشیم، شامل تهیه طرح جامع توسعه صنایع‌دستی شهر و روستاها، تهیه سند عملیاتی برند سازی، ایجاد بازارچه‌های دائمی، راه‌اندازی پرتال اینترنتی ترجیحاً به زبان فارسی و انگلیسی، توسعه زیرساخت‌ها، برنامه‌ریزی و برگزاری رویدادهای جذاب و در سطح ملی و بین‌المللی در شهرها و روستاها به‌تناسب عنوان ملی یا جهانی آن‌ها، شناسایی بازارهای هدف، اعطای اعتبارات ویژه به شهرها و روستاها از سوی وزارت گردشگری و کمیته برنامه‌ریزی شهرستان‌ها، ایجاد موزه‌های تخصصی (خصوصی یا مشارکتی)، تهیه و انتشار اقلام تبلیغاتی چندزبانه، تشکیل شورای راهبردی در شهرستان‌ها، حضور دفاتر خدمات مسافرتی و راهنمایان گردشگری و نقش‌آفرینی آنان (جهت طراحی محورها و برگزاری بسته‌های سفر خاص)، برنامه‌ریزی و تدوین اجرای برنامه‌های آموزشی عمومی، معرفی شهرها و روستاهای ملی و جهانی صنایع‌دستی توسط رایزن‌های فرهنگی، ورود مؤثرتر شهرداری و دهیاری‌ها و اعطای یارانه‌ها و حمایت‌های ویژه اعتباری برای حضور هنرمندان این شهرها و روستاها در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی است.

انتهای پیام/

کد خبر 1399090439

برچسب‌ها