مراسم سمنوپزان در شهر شیراز

پخت سمنو از سنت‌های دیرین شیرازی‌هاست که همه‌ساله در اسفندماه برگزار می‌شود آن‌ها با پخت سمنو به استقبال بهار می‌روند.

زنان شیرازی پخت سمنو را برای برآورده شدن حاجاتشان می‌پزند و آن را منسوب به حضرت فاطمه الزهرا سلام‌الله علیها می‌دانند در ضمن آن‌ها به خاطر ارادتی که به حضرت فاطمه زهرا (س) دارند به سمنو، سمنی نیز می‌گویند.

برای پخت سمنو، ابتدا گندم را پاک می‌کنند و به روی آن آب می‌ریزند و تا سه روز گندم را در درون آب قرار می‌دهند و هر روز آب آن را تعویض می‌کنند.

پس از سه روز گندم‌ها را از آب درآورده در آبکش می‌ریزند و منتظر می‌مانند تا جوانه بزند زمانی که گندم جوانه زد و به حدود یک سانتیمتر رسید آن را داخل جوغن سنگی ریخته و خوب می‌کوبند تا کاملاً نرم شود و شیره آن بیرون بیاید.

سپس شیره به‌دست‌آمده را با مقداری آب داخل دیگ مسی می‌ریزند و روی اجاق قرار می‌دهند پس ‌از اینکه دیگ به جوش آمد، به‌اندازه شیره گندم، آرد به آن می‌افزایند. آرد باید آرام‌آرام اضافه شود و دیگ باید بی‌وقفه هم بخورد. برای اینکه یک نفر خسته نشود سعی می‌کنند به یکدیگر کمک کنند، هنگام پخت سمنو با قاشق یا کاردک لبه‌های دیگ را به داخل ظرف می‌ریزند تا سمنو تلخ نشود پخت سمنو حدود ۱۲ تا ۱۵ ساعت به طول می‌انجامد.

هنگام پخت سمنو دعا خوانده می‌شود و در کنار دیگ شمع روشن می‌کنند و حوائج خود را طلب می‌کنند. گاهی مقداری تربت امام حسین (ع) داخل آن می‌ریزند و آن را متبرک می‌کنند.

بعضی از افراد هنگام بارندگی آب نیسان (باران که در اواخر اردیبهشت‌ماه لغایت اوایل خردادماه می‌بارد) را داخل شیشه نگهداری می‌کنند و هنگام خیس کردن گندم روی آن می‌ریزند و معتقدند خداوند به آن برکت خواهد داد.

وقتی سمنو کاملاً جا افتاد، مقداری مغز پسته گردو درون آن می‌ریزند گاهی نیز بادام و گردو را با پوست درون دیگ می‌ریزند و بعد از مدتی درب دیگ را برمی‌دارند و با پارچه سفیدرنگی روی آن می‌کشند و مقداری گلاب را با صلوات دورتادور دیگ می‌پاشند و به‌اصطلاح آن را تطهیر می‌کنند.

آنگاه حاجتمندان دو رکعت نماز حضرت فاطمه الزهرا (س) را در کنار دیگ می‌خواندند، سپس چراغ‌ها را خاموش می‌کنند، مردم بر این باورند که حضرت فاطمه الزهرا (س) بر سر دیگ حاضر شده و پنجه مبارک را روی سمنو قرار می‌دهند. پس از پایان پخت، سمنو را داخل ظرف ریخته و بین مردم تقسیم می‌کنند.

 این آیین سنتی در تاریخ 89/11/19 به شماره ۱۸۱ به ثبت ملی رسیده است.
 

* گزارش از مژگان ثابت قدم،کارشناس مسئول مردم شناسی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس

انتهای پیام/

کد خبر 139912181246

برچسب‌ها