سفره هفت‌سین، یاد‌گار آیین کهن نو‌روز

آغاز سال نو از قدیم‌الایام با آداب‌و‌‌رسوم خاصی همراه بوده و مجموعه مناسبت‌‌ها‌‌ی نو‌‌روز‌‌ی منتهی به تحویل سال با اندکی کم‌و‌زیاد همچنان به قوت خود باقی‌مانده است. خانه‌تکانی، چهار‌‌شنبه‌‌سور‌‌ی، خرید عیدانه از قبیل پوشاک، آجیل و میوه، سفره هفت‌‌سین و... از جمله آداب به‌‌جا‌‌مانده هستند که همچنان گرامی داشته می‌‌شوند.

تکاپو‌‌ی روز‌‌ها‌‌ی پایانی سال به منظور پاسداشت آیین کهن نو‌‌روز‌‌ی که همواره در باور ایرانیان باستان از اهمیت و جایگاه خاصی بر‌خوردار بوده و رنگ و بوی سنت‌های گذشتگان را دارد.

فلسفه وجود‌ی سفره هفت‌‌سین که متشکل از ۷ عنصر اصلی به نشانه قداست نعمات خداداد‌‌ی است و پیوند نزدیکی با لایه‌‌ها‌ی اعتقاد‌‌ی، فرهنگی، اجتماعی و معنو‌‌ی داشته و هر یک از اجزا‌‌ی سفره مفهومی دارند.

سبزه از جمله اجزا‌‌ی تشکیل‌‌دهنده سفره است که پیش از فرا رسیدن نو‌‌روز به رسم خاصی از گندم، ماش، عدس و ... در اصطلاح سبزه انداخته می‌‌شود و نشانی از رزق‌‌و‌‌روز‌‌ی و برکت سفره اهالی خانه در طول سال است که در روز سیزدهم نو‌‌روز آن را گره زده و در آب جار‌‌ی رها می‌‌کنند، در باور بسیار‌‌ی سبب رفع کدورت و بد‌ی‌ها شده و برخی نیز معتقد‌ند موجب گشایش بخت جوانان می‌‌شود.

سنجد نماد سنجیده و حساب‌‌شده عمل کردن در امور ما‌وقع بوده و سمنو که طی مراحلی سخت و با شیوه‌‌ای خاص از عصاره گندم به دست می‌‌آید سنبل قدرت، مقاومت و صبر در بر‌ابر سختی‌‌ها و مشکلات پیش‌‌آمده است.

سماق نماد برد‌‌بار‌‌ی است و طبق رسم قدیمی پدر خانواده باید آن را بکوبد و بر سفره بگذارد.

سیب نشانه‌‌ای از سلامتی و زیبایی است و چون بزرگان خانواده همیشه نگران سلامتی و نشاط اعضا‌‌ی خانواده هستند باید به دست آن‌ها بر سفره گذاشته شود.

سرکه نماد تسلیم و رضا، سیر نماد پاکیزگی و سلامتی بدن، سکه نماد رزق‌‌و‌‌روز‌‌ی و گل سنبل یا دسته سنبل گندم نشانی از شاد‌‌ی، طراوت و نیک‌‌خو‌یی است.

بر اساس پژو‌هش‌‌ها‌‌ی انجام‌شده در زمان هخامنشیان هفت‌چین وجود داشته چرا که ۷ عنصر سفره در ظروف چینی قرار می‌‌گرفته است، در زمان ساسانیان هفت‌‌سین متداول بوده و بعد‌ها به دلایلی منسوخ شده و سر‌انجام هفت‌‌سینی رواج یافته چرا که از هفت‌ سینی استفاده می‌‌شده و کم‌کم کلمه ی از میان رفته و هفت‌‌سین باقی‌‌مانده است.

در زبان باستان عدد ۷ به نام ا‌مر‌داد است که معنا‌ی زندگی و جاودانگی می‌‌دهد. بنا‌‌بر‌‌این ایرانیان باستان ۷ عنصر‌‌ی که با حرف سین شروع شده را انتخاب کرده‌‌اند. 

همواره ۷ عدد مقدس بوده و برا‌‌ی مفاهیم مثبت و خوش‌‌یمنی هم‌چون هفت‌‌آسمان، هفت‌‌شهر عشق، هفت روز هفته و ... استفاده می‌‌شده است.

هر آیین در ایران‌باستان سفره‌‌ای مخصوص به خود را داشته که در این میان سفره هفت‌‌سین با توجه به ارزش و اهمیت ویژه‌‌ای که داشته رنگین‌‌تر بوده است. 

استفاده از قرآن، آیینه، شمع، تخم‌‌مرغ‌‌ها‌‌ی رنگی و ماهی قرمز که نماد حیات و زندگی است و با جنب‌‌و‌‌جوش مداوم خود در تنگ جریان پیوسته و تکاپو‌‌ی زندگی را یاد‌‌آور‌‌ی می‌‌کند. 

اجزا‌‌ی هفت‌‌سین از چند روز قبل و یا روز تحویل سال بر رو‌‌ی سفره مخصوص و یا میز‌‌ی چیده شده و گاهی تا پایان فروردین ماه برقرار می‌ماند.

لحظه تحویل سال اعضا‌ی خانواده دور سفره نشسته و پس از آغاز سال نو بزرگان عید‌‌ی در نظر گرفته شده را که معمولا مبلغی پول و به نشانه برکت است به اطرافیان می‌‌دهند و همگی دورهم با شیرینی، شکلات، آجیل و میوه از خود پذیرایی می‌‌کنند.

هرچند دید و باز‌دید‌ها‌ی عیدانه در این روزها به دلیل شیوع بیمار‌ی کرونا کم شده و انجام مسافرت‌ها با اتخاذ قوانین بهداشتی و ویژه امکان‌پذیر است اما به امید گذر از این روزها‌ی سخت در هر خانه سفره هفت‌سینی پهن خواهد شد و اعضا‌ی خانواده هر چند در خلوت و بدون حضور بزرگان، آیین گرامی‌داشت نو‌روز را جشن گرفته و سنت‌های کهن آن را به جا خواهند آورد.

انتهای پیام/

کد خبر 13991223493609

برچسب‌ها