هدف از گرامی‌داشت روز جهانی محوطه‌ها و بناهای تاریخی، تشویق افراد و جوامع محلی به آگاهی افزایی در مورد اهمیت و گوناگونی میراث‌فرهنگی و جلب مساعی همگان در حمایت، حفاظت و جلب توجه نسبت به آسیب‌پذیری این یادگاران با ارزش گذشته است که نقش اساسی در هویت فرهنگی‌تاریخی هر جامعه و کشوری ایفا می‌کند.
این شورا همه ساله موضوع محوری مورد اتفاق کمیته‌های ملی را به منظور ترغیب ملت‌ها در شناخت و گسترش مفاهیم موجود در میراث‌فرهنگی انتخاب می‌کند که موضوع گذشته‌های پیچیده: آینده‌های گوناگون شعار انتخابی سال 2021 این شوراست، در راستای اهداف این شعار با توجه به پاندمی کرونا بر برنامه‌ریزی و اجرای فعالیت‌های مجازی تاکید شده است.
تعیین موضوعی واحد، تحکیم وحدت بین‌المللی در حفظ و نگهداری از جنبه‌های گوناگون میراث‌فرهنگی و رسیدن به تبادل تجربیات، چالش‌ها و منافع حفاظت در این زمینه را در پی خواهد داشت.
حفاظت از بناها و یادمان‌های تاریخی با ارزش‌های تاریخی، فرهنگی، علمی، اجتماعی، آموزشی، زیست محیطی و .... که در سال‌های اخیر بر ارزش اقتصادی آن نیز تاکید شده است، حفظ هویت فرهنگی تاریخی کشورهاست که عدم توجه به این آثار ارزشمند منجر به فروپاشی، تخریب و در نتیجه نابودی فرهنگ و هویت جوامع خواهد شد.
در شعار انتخابی ایکوموس ارزش‌های دوران مختلف، تنوع و گوناگونی میراث‌فرهنگی مورد تاکید قرار گرفته است. در بیانیه ایکوموس به مناسبت این روز آمده است:
حفاظت از میراث‌فرهنگی، نیازمند بررسی انتقادی گذشته بوده به میزانی که ساختن آینده به آن وابسته است. باید بپذیریم پرداختن به روایت‌ها و تاریخ‌های مورد مناقشه، مکالمات پیچیده‌ای را به دنبال دارد که ما را از تفسیرها و دیدگاه‌های مغرضانه گذشته پرهیز می‌دارد.
کنوانسیون میراث جهانی (1972) بیان می‌کند، ویرانی یا انهدام هر مورد از میراث‌فرهنگی و طبیعی، موجب فقر شدید میراث‌فرهنگی همه ملت‌های جهان می‌شود. با این وجود عدم تعادل در شناخت و تفسیر و در نهایت، مواجهه با مقوله حفاظت در ظهور و بروزهای مختلف فرهنگی همچنان وجود دارد.
شعار امسال ایکوموس برای روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی با هدف ترویج و حمایت از گفتمانه‌های جدید و رویکردهای متنوع در مواجهه با روایت‌های تاریخی موجود انتخاب شده است.
توجه و اهمیت به موضوع انتخابی ایکوموس با تاکید بر ارزش‌های دوران مختلف طی سال‌های اخیر و با تنوع ثبت در فهرست آثار ملی کشورمان در قالب میراث صنعتی، میراث معاصر مدرن، میراث دفاع مقدس، میراث ناملموس خوراک، آداب، سنت‌های شفاهی، هنرهای اجرایی و نمایشی و ... خود را نشان داده است.
تنوع آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی به صورت ملموس و ناملموس بیانگر ثروت و غنای بی‌نظیر هویتی فرهنگی ایران اسلامی از جنبه‌های گوناگون است که نیازمند توجه بیشتر و حفاظت و صیانت آنها با مشارکت آحاد جامعه است.
انسان امروزی با نگاهی به تخریب‌های ناآگاهانه که در گذشته انجام شده بیش از هر زمان دیگر به ارزش و اهمیت میراث تاریخی، فرهنگی و طبیعی خود پی برده و دانسته است که زمانی به رشد و توسعه‌ای موزون، هماهنگ و پایدار دست خواهد یافت که با برنامه‌ریزی‌های آگاهانه و عالمانه خود در حفظ و نگهداری آن بکوشد.
بناها، یادمان‌ها و محوطه‌های تاریخی‌فرهنگی به عنوان ثروت و گنجینه‌های غیر قابل جایگزین، با اطلاعات بی‌شمار و برخی ناشناخته، بازتابی از تاریخ و یادآور شکل‌گیری شهرها و روستاها بر اساس نیازها، اهداف و سلایق جوامع ساکن در آن است که با بررسی آنها، نیت و نحوه شکل‌گیری تمدن‌ها، شهرها، سیستم‌های حفاظتی، شیوه‌های بهره‌برداری دانش سنتی رایج و تأثیرات متقابل اقلیمی و محیطی و ..... در گذشته مشخص می‌شود.
با حفاظت و مرمت این بناها و آگاهی عمومی است که می‌توان در ترسیم آینده و ایجاد غرور فرهنگی منجر به احترام به گذشتگان جامعه خودی و سایر تمدن‌ها نقش آفرینی کرد.
میراث‌فرهنگی در قالب بناها و یادمان‌های تاریخی بیان‌کننده پیشینه تاریخی، تمدن و فرهنگ هر کشوری است که شکل‌گیری آن طی سده‌ها، هزاره‌ها و سالیان متمادی از سوی عوامل انسانی و طبیعی در شرایط مکانی و زمانی با عملکردهای مختلف و متفاوت اتفاق افتاده است، آنچه که امروز از آنها به جا مانده و ما از آنها به نام میراث‌فرهنگی یاد می‌کنیم حاصل تاثیرات اقلیمی، حفاظتی و تصمیمات مقتضای زمان خود بوده است که بررسی و شناسایی جنبه‌های مختلف و معرفی آن به جهانیان با استفاده از پیشرفت‌های حاصله در علوم مرتبط و میان رشته‌ای، آینده‌ای با تفاسیر گوناگون همراه با همدلی جهانی را رقم خواهد زد.
در سال 2021 و با توجه به توصیه ایکوموس و پیچیدگی محور انتخابی، نشست‌های مختلفی در سراسر جهان برگزار خواهد شد. در ایران نیز کارشناسان میراث‌فرهنگی، سمن‌ها، دانشگاه‌های معماری و مرمت برنامه‌های مختلفی همچون نشست معاونان میراث‌فرهنگی کشور با کارشناسان ستادی، سخنرانی و نشست‌های مجازی را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
انتهای پیام/
