استان خراسان جنوبی ﺳﺮزﻣﯿﻦ جواهرات سرخ ایران‌زمین، دﯾﺎر ﮐﻮﯾﺮﻫﺎی روﯾﺎﯾﯽ و مهد تمدن‌ها و فرهنگ‌های دیرین است. این استان از لحاظ فرهنگ، علم و معرفت یکی از درخشان‌ترین نقاط ایران است، استانی کویری همراه با مردمانی نجیب که در برابر عظمت این پهنه جادویی سر تعظیم فرود آورده و دانش بومی همزیستی با این اقلیم سرسخت اما بخشنده را فهمیده‌اند.
ﺧﺮاﺳﺎن ﺟﻨﻮﺑﯽ دیار سربلند کویرها، سرزمین قنات‌ها، باغ‌های سبز در قلب بیابان با یادمان‌هایی از تاریخ کهن و قلعه‌های برافراشته قدیمی و طبیعتی بکر و بی‌نظیر، از ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﻠﻨﺪی ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و با داشتن بیش از ۹۴۸ اثر ثبت شده در فهرست اثار ملی و بیش از ۲ هزار اثرتاریخی شناسایی شده و چهار اثر جهانی (باغ و عمارت اکبریه قنات بلده فردوس و بیابان لوت و روستای پارچه‌بافی خراشاد) یکی از استان‌های با پیشینه‌ی کهن در ایران است.
قدمت اثار تاریخی استان خراسان جنوبی از ۲۵هزار سال پیش که مربوط به غار خونیک قاین است تا دوره معاصر را در برمی‌گیرد از سوی دیگر وجود ۱۰ منطقه نمونه گردشگری و ۱۴ روستای هدف گردشگری در کنار جاذبه‌ی بی‌نظیر کویر بر جذابیت خراسان جنوبی افزوده است و توانسته است تعداد زیادی از دوست‌داران تاریخ را سالانه به این استان بکشاند.
به‌دلیل وجود این قابلیت‌ها و ظرفیت‌های استان، حفاظت و حراست از بناها و محوطه‌ها، اقدامات حفاظتی، مرمتی و توسعه‌ای هرساله انجام می‌شود که در سال‌های اخیر این اقدمات از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است.
ثبت ۳۲ اثر تاریخی در خراسان جنوبی
در یک سال گذشته ۳۲ اثر از استان خراسان جنوبی در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی دراین‌باره گفت: «این آثار شامل ۱۴ اثر تاریخی و فرهنگی، شش شیء تاریخی، چهار اثر طبیعی و هشت اثر معنوی است و درمجموع تعداد آثار ثبتی استان خراسان جنوبی در فهرست میراث ملی به ۹۴۸ اثر رسید.»
حسن رمضانی بیان کرد: «اکنون ۷۷۷ بنا و محوطه تاریخی و فرهنگی، دو اثر میراث معماری صنعتی، ۷۵ اثر طبیعی، ۸۱ اثر معنوی و ۱۳ شیء تاریخی در استان ثبت شده است.»
او گفت: «یکی از مهم‌ترین نیازهای ما در راستای حفاظت از آثار تاریخی در کنار ثبت ملی این آثار، تعیین و ثبت حریم آثار و مجموعه‌های تاریخی است، لذا در طی سال گذشته حریم چهار اثر تاریخی استان به ثبت رسیده است.»
مرمت ۵۸ بنای تاریخی در استان خراسان جنوبی
پس از ثبت آثار تاریخی مهم‌ترین اقدام در حوزه اجرایی معاونت میراث‌فرهنگی، حفاظت اضطراری و مرمت بناهای تاریخی است. این به این دلیل است که میراث معماری بومی و سنتی منحصر بفرد کشورمان با پیشینه چند هزارساله خود توانسته است ارمغان همزیستی با طبیعت و اقلیم ایران را به همراه داشته باشد. معماری ما نشانی است که هویت تاریخی و بومی سرزمین‌مان را به جهانیان نمایان می‌سازد و ما در پناه چنین معماری هزاران‌ساله توانسته‌ایم در اقلیم‌های گوناکون ایران از شمال تا جنوب و از شرق تا غرب زندگی کنیم و تمدنی کهن را به دیگر کشورها بشناسانیم. نیاکان ما برای هر اقلیم و منطقه‌ای از ایران معماری ویژه و سازگار همان اقلیم را بنا نهاده‌اند.
در این راستا در سال گذشته، ۵۸ بنای تاریخی استان خراسان جنوبی با اعتبار بالغ بر ۳۵ میلیارد ریال مرمت شد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی گفت: «مرمت بناهای تاریخی باعث معرفی میراث نیاکان و همچنین رونق گردشگری و اقتصادی می‌شود که در این میان برخی از آثار که به فهرست میراث جهانی پیوسته‌اند از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند چراکه ارزش‌های معماری بومی و یا طبیعی آن‌ها از حد و مرز کشورمان فراتر می‌رود.»
حسن رمضانی افزود: «ازجمله آثار شاخص مرمت‌شده می‌توان به باغ اکبریه با اعتبار ۵ میلیارد ریال، باغ رحیم‌آباد بااعتبار یک‌میلیارد ریال، مرمت آسبادهای استان بااعتبار ۳ میلیارد ریال، مرمت قنات بلده بااعتبار۳ میلیارد ریال، اشاره کرد.»
او مرمت بافت‌های تاریخی شهری و روستائی را از دیگر فعالیت‌های حوزه میراث فرهنگی دانست و گفت: «مرمت بافت‌های تاریخی (ازجمله بافت تاریخی خوسف، بیرجند، تون و بشرویه) بااعتبار ۸ میلیارد ریال از تلاش‌های ارزشمند میراث فرهنگی در حفاظت از معماری بومی و سنتی خراسان جنوبی است.»
او بیان کرد: «بافت خوسف بااعتبار ۲ میلیارد ریال و بافت بشرویه بااعتبار ۲ میلیارد ریال، بافت بیرجند بااعتبار ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال، بافت شهر تون فردوس بااعتبار ۲ میلیارد مرمت شدند.»
رمضانی اضافه کرد: «۱۰ خانه مشارکتی نیز بااعتبار ۵ میلیارد ریال مرمت شدند و در قالب اقامتگاه‌های بوم‌گردی و… مورد بهره‌برداری قرار گرفتند.»
مرمت ۵۰ شیء تاریخی در استان خراسان جنوبی
یکی از بخش‌های فعال اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان جنوبی آزمایشگاه حفاظت و مرمت اشیاء است که در چهارچوب وظایف و تعهدات محوله در طول سال ۹۹ مطابق اصول فنی، مرمت ۵۰ شیء تاریخی را انجام داده است.
معاون میراث‌فرهنگی خراسان جنوبی در این مورد گفت: «این اشیا شامل ۱۵ سفال و سرامیک، هشت شیء فلزی، یک نسخه کتاب و کاغذ، یک اثر شیشه‌ای و ۲۵ سکه می‌شود.»
علی شریعتی‌منش ضمن بیان اینکه ۱۸ موزه در سطح استان فعال هستند، گفت: «در سال گذشته موزه میراث زمین طبس راه‌اندازی شد.»
او گفت: «در سال گذشته 2180 نفر از موزه‌های استان بازدید کردند که این کاهش بازدید به دلیل بیماری کرونا بوده است.»
شریعتی‌منش خاطرنشان کرد: «سه پایگاه جهانی، پنج پایگاه ملی، ۱۰ روستای دارای بافت ارزشمند و پنج شهر دارای بافت تاریخی در استان خراسان جنوبی وجود دارد.»
انتهای پیام/
