در نوار جنوبی استان خراسان شمالی رشته‌کوه آلاداغ با قله‌های مشهور شاه جهان، سالوک و بهار و در نوار شمالی ارتفاعات کپه داغ، دشت‌های وسیعی را در راستای شرقی-غربی شکل داده‌اند که در طول تاریخ بستر آمدوشدها و تحولات تجاری، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مهمی بوده است.
رودخانه اترک به مثابه یک شریان حیات‌بخش، در دره حدفاصل این دو رشته کوه جریان داشته و ضمن آبیاری تمام دشت‌های مسیر خود، باعث شکل‌گیری مراکز مسکونی کهنی در این منطقه شده است. مراکزی که اکنون و پس از گذشت چندین هزار سال با عملیات کاوش و پژوهش‌های وسیعی که انجام شده و یا در حال انجام است، بیش‌ازپیش هویت تاریخی این منطقه را برای ما و نسل‌های آینده نمایان می‌کند.
این آثار تاریخی در سفر مقام معظم رهبری به استان خراسان شمالی که در مهرماه سال 91 انجام شد نیز مورد توجه قرار گرفت.
مقام معظم رهبری در سفر به خراسان شمالی بیان داشتند: «جاذبه‌های گردشگری در این استان زیاد است؛ هم جاذبه‌های طبیعی، هم جاذبه‌های تاریخی؛ هم منطقه زیبا و طبیعت زیبای اینجا، هم چیزهای تاریخی‌ای که وجود دارد. آن‌طور که به من گزارش کردند - من که حالا معمولاً توفیق دیدن این چیزها را ندارم - قلعه‌ای که نزدیک اسفراین است، شبیه بنای معروف ارگ بم است که از خارج برای بازدید آن می‌آمدند. چرا اینجا کسی نمی‌آید؟ چرا معرفی نشده؟ چرا نمی‌شناسند؟ در حالی‌که اینجا در دسترس‌تر است. اینجا شما از این مسیر، در هر سال میلیون‌ها عبور کننده دارید - حالا آمارها مختلف است؛ بعضی میگویند بیست میلیون، بعضی میگویند پانزده میلیون - که زائرین مشهد از اینجا عبور می‌کنند. خب، اگر چنانچه وسائلی فراهم شود، نه همه این‌ها، بلکه بخشی از این‌ها، یک روز در این استان توقف کنند، ببینید چه تأثیر عظیمی بر وضعیت استان خواهد گذاشت.
این‌جور نیست که شما بخواهید مسافر و گردشگر را از مرکز شهر یا از گوشه و کنار کشور بکشانید به یک نقطه دوردست. اینجا دوردست نیست؛ اینجا در معرض عبور و مرور کاروان‌های زیارتی است؛ مردم دارند می‌روند، می‌آیند. یک روز، یک شبانه‌روز، نه همه این مسافرین، بعضی از این‌ها، در این شهر بمانند و بروند از مراکز طبیعی اینجا، از همین مراکز تاریخی اینجا بازدید کنند. شما ببینید چه تحولی در کسب‌وکار و زندگىِ اینجا به وجود خواهد آمد. بنابراین، این هم یک اولویت است.»
مرمت 34 اثر تاریخی شاخص خراسان شمالی در سال 99
مرمت آثار تاریخی از موضوعات مهم در این حوزه است که استان خراسان شمالی در این بخش نیز اقدامات مهم و گسترده‌ای داشته است، سرپرست ادارهکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی دراین‌باره گفت: «در سال گذشته 34 اثر تاریخی شاخص استان با اعتباری قریب به 35 میلیارد ریال حفاظت و مرمت شد.»
علی مستوفیان با اشاره به در پیش رو بودن هفته میراث فرهنگی، به همین مناسبت به اهم اقدامات انجام‌شده این حوزه در سال گذشته پرداخت.
سرپرست ادارهکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی اظهار کرد: «چهارتاقی تیموری شیروان، مقبره شیخ آذری اسفراین، سردابه حصار حسینی بجنورد، باغ مزار گرمه و امامزاده کبیر کوران اسفراین از جمله بناهایی هستند که در سال گذشته مرمت شدند.»
او به مرمت سبزه‌میدان بجنورد نیز اشاره کرد و افزود: «مجموعۀ تاریخی سبزه‌میدان واقع در ابتدای خیابان شهید بهشتی شمالی متشكل از یک كاروانسرا، حمام، راسته‌بازار و چند قهوه‌خانه از آثار دورۀ قاجار است که به‌عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری بجنورد باید معرفی شود.»
مستوفیان با اشاره به وجود ۵۲۳ اثر تاریخی استان که در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده است، گفت: «حفاظت و مرمت این آثار، فعالیتی مستمر است که در طول سال باید مورد توجه قرار گیرد و با توجه به اعتبارات محدود این حوزه، تلاش داریم تا با حداکثر استفاده از توان نیروهای پرسنلی و کارگاهی، این مهم در سال جاری نیز به نحو مطلوبی انجام شود.»
او افزود: «مطالعه و بررسی در مورد آثار فرهنگی، تاریخی و طبیعی به‌منظور ثبت آن‌ها در فهرست آثار ملی، از جمله مهم‌ترین برنامه‌ریزی‌های ما برای حفظ و ارتقا هویت تاریخی و فرهنگی استان است که در این راستا، در سال ۹۹ پرونده 5 اثر طبیعی، 24 اثر تاریخی و 6 اثر منقول فرهنگی و تاریخی استان تکمیل و به ثبت ملی رسید که با این آثار، شمار آثار ثبتی استان در فهرست ملی به 743 اثر رسید.»
سرپرست ادارهکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی با اشاره به اهمیت و نقش پایگاه‌های میراث‌فرهنگی در توسعه گردشگری، عنوان کرد: «در حال حاضر سه پایگاه ملی میراث‌فرهنگی در شهر تاریخی بلقیس، روستای روئین اسفراین و محوطه تاریخی ریوی مانه و سملقان فعال است.»
مستوفیان با بیان اینکه در سال گذشته موفق به دریافت مجوز تبدیل محوطه تاریخی ریوی مانه و سملقان به پایگاه ملی میراث‌فرهنگی شدیم، عنوان کرد: «با استقرار پایگاه میراث‌فرهنگی، این محوطه تاریخی در سال ۱۴۰۰ فصل جدیدی را در معرفی هویت تاریخی شمال خراسان و توسعه صنعت گردشگری منطقه آغاز خواهد کرد.»
او اظهار کرد: «با توجه به اهمیت و پتانسیل‌های گردشگری و اشتغال‌زایی این محوطه تاریخی، ایجاد سایت موزه گردشگری محوطه تاریخی ریوی را پیگیری می‌کنیم و تلاش داریم تا همگام با فعالیت‌های پژوهشی، زمینه لازم برای جذب گردشگر و اشتغال‌زایی پایدار فراهم شود.»
او تصریح کرد: «فعالیت‌های مشترک با باستان شناسان آلمانی در محوطه تاریخی ریوی و نیز باستان شناسان فرانسوی در محوطه ویران‌شهر فاروج برای سال جاری نیز برنامه‌ریزی‌شده است که در صورت اجازه شرایط کرونایی، این باستان شناسان امسال نیز در خراسان شمالی حضور خواهند داشت.»
مرمت و راه‌اندازی موزه اسناد بجنورد
سرپرست ادارهکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی با اشاره به مرمت و راه‌اندازی موزه اسناد بجنورد در اسفندماه سال 99، گفت: «موزه مردم‌شناسی عمارت مفخم و موزه اسناد و نسخ خطی آینه‌خانه بجنورد، موزه قلعه جلال‌الدین گرمه، موزه مردم‌شناسی و تاریخ شهر جاجرم، موزه مردم‌شناسی و تاریخ شهر فاروج و موزه شیروان از جمله موزه‌های فعال استان هستند.»
مستوفیان با بیان اینکه شیوع ویروس کرونا در سال 99 باعث شد بسیاری از اماکن و آثار تاریخی نتوانند همچون سال‌های گذشته میزبان گردشگران و علاقه‌مندان باشند، خاطرنشان کرد: «سال گذشته، 4330 نفر در شرایط مجاز کرونایی و با حفظ پروتکل‌های بهداشتی از موزه‌ها و اماکن فرهنگی تاریخی استان بازدید کردند.»
انتهای پیام/
