نقش ساز کرنا در که در گویش محلی مردم شهرستان رودسر به آن کرنه نیز اطلاق می‌شود در ماه محرم، طبق گزارشات باستان‌شناسان، مشابه عملکرد ساز کرنا با قدمتی بیش از ۲۵۰۰ سال در تاریخ ایران شناخته می‌شود.
کرنا یا کرنه، سازی است با نی بلند که آنتهای آن به شاخ گاو متصل شده و دارای دو صدای زیر و بم است. گروه کرنه‌زنان، دارای رهبری هستند که هدایت نوازندگان را بر عهده دارد.
کرنه بر روی خاک شهیدان و جوانان، بنا بر رسمی دیرینه نواخته می‌شود و در ماه محرم، از آن به عنوان‌سازی به منظور استقبال از دسته‌های زنجیرزنی و سینه‌زنی که از گوشه و کنار استان برای حضور در مراسم عزاداری سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله‌الحسین (ع) با نوای غم‌آلود و حزن‌انگیز استفاده می‌شود.
کرنه معمولا توسط گروه‌های پنج الی ۱۵ نفره نواخته می‌شود که در این میان، یک نفر به عنوان سرکرناچی، نقش رهبری گروه را بر عهده گرفته و بقیه اعضای گروه با عنوان واگیرخوان‌ها، او را در اجرای مراسم یاری می‌کنند. طریقه نواختنه کرنه بدین شکل است که سرکناچی به عنوان تک‌نواز گروه، نوایی را در کرنه می‌دمد و بقیه نفرات در زمان مناسب به رهبر گروه پاسخ می‌دهند. تک نواز گروه، شرح مصیبت و شعری در مدح امام حسین (ع) را در هنگام نواختن ساز در ذهن خود مرور می‌کند.
ریتم اشعار مذهبی معمولا همراه با دو صدا و با فاصله چهارم و گاه بک یک صدای میانی، نغمه‌های ساز کرنه را تشکیل می‌دهند. چگونگی به‌کارگیری این دو صدا بستگی به میزان تبحر کرنه‌زنان دارد. اشعال را تنها کرنه‌زنان متوجه می‌شوند و مردم حاضر در مراسم، اعضای گروه را به شکل سوگواری یا سینه‌زنی همراهی می‌کنند.
از نمونه اشعاری که در هنگام اجرای مراسم در میان گروه تکرار می‌شود می‌توان به مواردی چون؛ امشب چه عزاست واحسینا، ما بی‌پناهیم یا صاحب‌الزمان (عج)، و سوره یاسین اشاره کرد.
این مراسم از دیرباز هرساله در روز عاشورا توسط هیأت عزاداران در صحن مساجد و امام‌زادگان چند روستای شهرستان رودسر نظیر مسجد امام حسین (ع) روستای خانه‌سر، مسجد فاطمیه روستای قاسم‌آباد علیا، بقعه سیدمحمد و سیر نصرالله روستای اوشیان بخش چابکسر، امام‌زاده میراحمد و میرحیدر امیربنده بی‌بالان، امام‌زاده مرتضی و ابراهیم روستای ماچیان بخش کلاچای و امام‌زاده سید عبدالله بندبن بخش رحیم‌آباد شهرستان رودسر استان گیلان برگزار می‌شود.
* گزارش از منصور هادی‌پور، رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی شهرستان رودسر، استاد دانشگاه و پژوهشگر
انتهای پیام/
