فرش دستباف یکی از مهم‌ترین صنایع دستی ایران به شمار می‌رود. پیشینه فرش ایرانی به دوران قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد و اوج شکوه این صنعت از زمان هخامنشی شروع شد. فرش پازیریک که قدمت ۳ هزارساله دارد منتسب به ایران است و از چندین سال قبل در ایران بافته شده است. امروزه فرش‌هایی از این دوره‌ها در موزه‌های بزرگ جهان از جمله موزه هنرهای زیبای بوستون، موزه ویکتوریا و آلبرت لندن، موزه لس‌آنجلس، موزه هنرهای کاربردی وین، موزه لوور فرانسه، موزه استکهلم و بسیاری از موزه‌های بزرگ جهان نگهداری می‌شوند.
فرش‌های ایرانی به سه نوع عشایری، روستایی و شهری تفکیک می‌شوند. فرش‌های عشایری براساس مفاهیم تاریخی هزاران‌ساله هر منطقه بافته می‌شوند. فرش‌های روستایی بافت تعدادی طرح خاص هستند که استاندارد شده‌اند و نسل‌های مختلف در یک روستا فرش‌ها را براساس این طرح‌ها می‌بافند. در فرش شهری نیز هنر نگارگری و زیبایی‌شناسی متناسب با هر منطقه با قالیبافی تلفیق و در هر شهر یک سبک ریزباف باب می‌شود. برای مثال در سبک اصفهان کاشی‌کاری‌ها در قالیبافی هم ورود پیدا می‌کنند و هنر آن غنی‌تر می‌شود.
اگر چه قالیبافی در ایران یک هنر ملی است و به شهر و نقطه خاصی از کشور محدود نمی‌شود، اما برخی شهرهای کشور به مراکز فرش ایرانی شهرت دارند. تبریز از سال ۱۵۰۰ تا ۱۵۵۰ میلادی، کاشان از سال ۱۵۲۵ تا ۱۶۵۰ میلادی و کرمان از سال ۱۶۰۰ تا ۱۶۵۰ میلادی به مراکز فرش ایران تبدیل شدند.
فرش دستباف به‌عنوان یک هنر و صنعت ملی می‌تواند در صورت توجه بیشتر مسئولان با حذف واسطه‌ها و بیمه‌شدن بافندگان و پرداخت یارانه همچنین حضور در نمایشگاهای داخلی و خارجی از رونق مطلوبی برخوردار شود. این در حالی است که اکنون گره بر گره مشکلات فرش زده می‌شود. در مقطعی فرش دستبافت ایرانی ۵۰ درصد صادرات غیر نفتی ایران را شامل و درآمد صادراتی ۲ میلیارد دلاری را برای کشور به ارمغان می‌آورد، اکنون وضعیت صادرات فرش ایرانی به گونه‌ای شده است که از درآمد ۲ میلیارد دلاری به ۷۰ میلیون رسیده‌ایم که در جایگاه خود می‌تواند بیانگر وضعیت دشوار صادرات فرش ایرانی باشد.
از عوامل موثر در کاهش صادرات فرش ایرانی می‌توان به وجود رقبای جدی، تحریم‌های متعدد علیه صادرات، عدم ارائه تسهیلات صادراتی به صادر کنندگان از جمله جوایز صادراتی و یا وامهای کم بهره، وضعیت پیمان ارزی، وجود قوانین و مقررات بازدارنده و همچنین گرانی مواد اولیه تولید فرش اشاره کرد.
کاهش تولید فرش دستباف از پنج سال قبل به دلیل نبود حمایت از بافندگان داخلی برای حضور مؤثر در بازارهای رقابتی جهانی اتفاق افتاده و این روند همچنان ادامه دارد. مشکل تولید فرش دستباف ایران از زمانی شروع شد که کشورهای برخوردار از نیروی کار ارزان از جمله هند و چین اقدام به تولید فرش دستباف و بازاریابی برای عرضه این کالاها در سطوح جهانی متناسب با انتظارات خریداران کردند. متاسفانه اکثر بافندگان فرش جزو قشر آسیب‌پذیر جامعه هستند و مشکلات مالی باعث می‌شود آنان به شغل‌های کاذب روی آورند که در این بین، باید دولت حمایتش را از این قشر بیشتر کند.
انتهای پیام/
