زرتشتی‌دوزی یزد دربرگیرنده نگاره‌ها و نمادهای ویژه‌ای است که هر یک درون‌مایه ویژه‌ای در باورهای زرتشتیان و ایرانیان دارد که البته پته‌دوزی کرمان بسیار شبیه به این هنر دوخت است.
زرتشتی‌دوزی با نخ‌های رنگی بسیار ظریف ابریشمی روی پارچه‌های ریزبافت نقش می‌شده است که از ظریف‌ترین انواع سوزن‌دوزی است. اغلب دوخت‌های آن به‌اندازه‌ای ظریف و کوچک هستند که فقط با ذره‌بین می‌توان آن‌ها را از هم تفکیک کرد که این از ویژگی‌های بارز این هنر محسوب می‌شود. در این روش دوخت دوزندگان برای بستر کار از پارچه‌های ریزبافت استفاده می‌کنند و نقوش متنوعی برای سوزن‌دوزی به کار می‌برند. رنگ‌های مورداستفاده در گبردوزی، رنگ‌های روشن و زنده مانند سرخ، سفید و سبز است.
نخ مورد استفاده در زرتشتی‌دوزی ابریشم تابیده طبیعی است. نقوش متنوعی در زرتشتی‌دوزی به کار می‌رود که عبارت‌اند از نقوش گیاهی (درخت زندگی، درخت سرو، سرو خمیده، گل میخک)، نقوش حیوانی (طاووس، خروس، مرغ، هدهد و ماهی) یا نقوش هندسی مانند مربع و دایره. این نقوش به‌صورت بسیار ریز روی پارچه دوخته می‌شود، به‌طوری‌که کوک‌های آن به‌سختی دیده می‌شود.
در این گفت‌وگو آرمیتا خسروی هنرمند رشته زرتشتی دوزی یزد در مورد این هنر توضیح می‌دهد.
خودتان را معرفی کنید. در چه حوزه‌هایی فعالیت می‌کنید و چه مدت است که در این رشته مشغول هستید؟
آرمیتا خسروی هستم و به مدت 7 سال است که در زمینه زرتشتی‌دوزی فعالیت دارم.
آیا در این زمینه افتخاراتی کسب کرده‌اید؟
بله در سال‌های 1398 و 1400 موفق به کسب نشان ملی مرغوبیت صنایع‌دستی شده‌ام.
چگونه این هنر را فراگرفتید؟
در دوران کودکی من رسم بود، دختران را نزد استاد سوزن‌دوزی می‌فرستادند. من هم در 5 سالگی نزد استاد سوزن‌دوزی روانشاد همایون بامسی رفتم و سوزن‌دوزی را یاد گرفتم. با ادامه دادن و یادگیری هر چه بیشتر این هنر نزد سایر اساتید، 7 سال است که به شکل حرفه‌ای این کار را دنبال می‌کنم و هم‌زمان آموزش هم می‌دهم.
در حال حاضر آیا در کارگاه‌های آموزشی فعالیت دارید؟
در سال گذشته و امسال، به لطف خدا توانستیم چند کارگاه مقدماتی را برای معرفی این هنر برگزار کنیم. در حال حاضر نیز در یک کارگاه آموزشی تکنیک‌های دوخت را به هنرجوهای عزیز آموزش می‌دهم.
نحوه فروش محصولات شما چگونه است؟
ما در حال حاضر محصولات را در صفحه اینستاگرامی گرنج به آدرس gerenj.needlework معرفی می‌کنیم و اطلاع‌رسانی کارگاه‌ها و فروش محصولات در همین بستر انجام می‌شود.
آیا غرفه یا مکان خاصی برای عرضه محصولات خود دارید؟
در تلاش هستیم تا با کمک اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی یزد غرفه‌ای دایر کنیم و آثار را به‌صورت دائمی به نمایش عموم بگذاریم. چراکه مخاطب با مشاهده ظرافت و زیبایی محصولات از نزدیک، شناخت بهتری از این هنر پیدا می‌کند.
برای تنوع محصولات و افزایش میزان فروش از چه روش‌هایی استفاده می‌کنید؟
با توجه به اینکه نقوش به‌کار رفته در زرتشتی دوزی دارای تنوع بالایی است، همین موضوع می‌تواند سلیقه‌های مختلف را پوشش دهد. همچنین با تلفیق دوخت های متنوع به نیاز مشتریان پاسخ داده می‌شود.
آیا محصولات تولیدی شما علاوه بر ماهیت تزئینی جنبه‌های کاربردی هم دارند؟
ما سعی کرده‌ایم علاوه بر جنبه تزئینی، محصولاتی را که در زندگی روزمره افراد مورد استفاده هستند، به این هنر مزین کنیم. به‌طور مثال بر روی انواع لباس، مانتو، شال، پرده، رومیزی، کیف، لچک و لباس‌های مخصوص زرتشتیان این نقوش طراحی و دوخته می‌شوند.
آیا آموزش در این‌گونه رشته‌ها کافی است یا تجربه هم تأثیرگذار است؟
قطعاً در کنار آموزش، تجربه نیز کمک می‌کند تا اثر نهایی به لحاظ زیبایی‌شناسی، کیفیت بالاتری داشته باشد.
مواد اولیه این هنر از کجا تهیه می‌شود؟
لوازم به‌کاررفته برای دوخت این نقوش، نخ‌های رنگی ابریشمی و پارچه‌های ریزبافت است که این لوازم در بازار در دسترس هستند.
چه خواسته‌ها و انتظاراتی از مسئولان و دستگاه‌های متولی خصوصاً میراث فرهنگی دارید؟
امیدوارم با همکاری مسئولین بتوانیم در مکان‌هایی که به لحاظ گردشگری پربازدید هستند نمایشگاه داشته باشیم و کارهایمان را در معرض دید بگذاریم تا مردم با این هنر بیشتر آشنا شوند.
انتهای پیام/
