خبرگزاری میراث آریا: نظامی گنجوی یا همان جمال‌الدین ابومحمّد الیاس بن یوسف بن زکی بن مؤیَّد، شاعر و داستان سرای ایرانی در قرن 6 هجری است. امروز 21 اسفند سالروز بزرگداشت این شاعر و پیشوای داستان سرایی در ادبیات پارسی است و به همین مناسبت مروری بر زندگی او خواهیم داشت.
تاثیر به سزایی که نظامی بر شاعران بعد از خود داشت
نظامی از ابتدای تولد در شهر گنجه زندگی می کرد و برخی روایت ها وجود دارد که او عراقی الاصل است. او هم مانند بسیاری از شعرا روش و سبکی جداگانه در سرایش و از سویی نیز تاثیر به سزایی در شاعران پس از خود نیز داشت. همچنین از دانش‌های رایج روزگارش مثل علوم ادبی، نجوم، فلسفه، علوم اسلامی، فقه، کلام و زبان عرب آگاهی گسترده‌ای داشته و این یکی از ویژگی های شعر او به شمار می رود.
آثار نظامی از خسرو و شیرین تا هفت پیکر
درست است او شاعری داستان سرا است و بیشتر به داستان‌های عاشقانه تمایل داشته، اما او شاعری حکیم و اندیشه‌ور، آشنا با فرهنگ و تاریخ ایرانی است که در پس قصه‌هایش نکاتی عمیق نهفته است.
خمسه یا پنج گنج معروف ترنی اثر نظامی است که در قلمرو داستان‌های غنایی امتیاز بسیار دارد و او را باید پیشوای این‌گونه شعر در ادب فارسی دانست. خمسه یا پنج گنج نظامی شامل پنج مثنوی است که شامل مخزن الاسرار، لیلی و مجنون، هفت پیکر، اسکندرنامه، دیوان قصاید و غزلیات است.
شعرهایی که با نقاشی تصویر شدند
نظامی از جمله شعرایی است که بسیاری از نقاشان هم عصر او نقاشی هایی از شعرهای شاخص او را تصویر کردند و این نقاشی ها در همه عصرها زبانزد بوده است.
داستان خسرو و شیرین چرا شهرت یافت؟
استفاده از واژگان عربی در شعرها
نظامی نیز مانند فردوسی و سعدی توانست به ایجاد و تکمیل سبک و روشی خاص در شاعری دست یابد. او در انتخاب الفاظ و کلمات مناسب و ایجاد ترکیبات خاص تازه و ابداع معانی و مضامین نو و دلپسند و تصویر جزئیات با نیروی تخیل و دقت در وصف مناظر و توصیف طبیعت و اشخاص و به کار بردن تشبیهات و استعارات مطبوع و نو، در شمار کسانی است که بعد از خود نظیری نیافته‌است و بنا بر عادت اهل زمان اصطلاحات علمی، واژگان و ترکیبات عربی وافر و بسیاری از اصول و مبانی حکمت و عرفان و علوم عقلی را در آثارش استفاده کرده است. برخی از غزلیات نظامی درونمایه فلسفی و کلامی دارد و برخی نیز غنایی است.
تاثیر نظامی بر شاهنامه
برخی از داستان‌های نظامی در شاهنامه هم آمده است، اما نظامی از لحاظ سبک و سخن وری از فخرالدین اسعد گرگانی نیز بهره برده است. او در کتاب‌های خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، اسکندرنامه و هفت پیکر از فردوسی و شاهنامه یاد کرده است. همچنین بخش بزرگی از ادبیات منظوم فارسی، تقلید از آثار نظامی است و او به دلیل سبک سخن سرایی و زبان شعر مخصوص به خودش، مورد تقلید بسیاری از شاعران قرار گرفته‌است.
ترجمه منظومه های نظامی به زبان های دیگر
در میان آثار شاعرانی که در آن زمان به زبان های دیگر ترجمه می شد، برخی از آثار نظامی به زبان های زنده دنیا ترجمه شده است. مثل منظومه لیلی و مجنون که به زبان‌های گوناگونی مانند آلمانی، فرانسوی، انگلیسی، روسی و ارمنی ترجمه شده است.
تقلید از لیلی و مجنون در دیگر آثار
در ادبیات ترکی منظومه‌های تقلیدی از لیلی و مجنون سروده شدند که اغلب تحت تأثیر لیلی و مجنون نظامی بوده و به داستان اصلی وفاداری نشان داده‌اند. ازجمله شاعران ترک که مثنوی لیلی و مجنون سروده‌اند، محمد فضولی است. این مثنوی در سال ۹۴۲ قمری سروده شده‌است. اعتقاد بر این است که این مثنوی تحت نفوذ نظامی سروده شده است؛ ولی یک محقق ترک به نام نهاد تارلان مدعی است که فضولی در سرودن این منظومه تحت تأثیر هیچ‌کس نبوده و این منظومه را زاده قریحه و شخصیت فضولی دانسته است.
درگذشت نظامی
نظامی در فاصلهٔ سال‌های ۶۰۲ تا ۶۱۲ در گنجه درگذشت و آرامگاه او، در حاشیه غربی شهر گنجه قرار دارد. در دهه نود خورشیدی، پس از تصمیم دولت آذربایجان اشعار گنجوی در آرامگاه او که همگی به زبان فارسی هستند، پاک و تخریب شدند.
انتهای پیام/
انتهای پیام/
