در این میان آذربایجان شرقی بهعنوان یکی از تاریخی‌ترین استان‌های ایران با قدمت هزاران‌ساله، جاذبه‌های گردشگری بی‌شماری را در دل خود جای داده است که دو مورد از آن‌ها در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند و سالانه گردشگران بسیاری را از سرتاسر جهان به سوی خود فرا می‌خوانند.
شهرستان جلفا از جمله مناطق ویژه گردشگری ایران محسوب می‌شود که از زمان‌های پیش از میلاد به سبب موقعیت جغرافیایی و استراتژی اهمیت خاصی داشت و از لحاظ فرهنگی و مدنی دارای شهرتی فراوان بود، به طوری‌که اصحاب الرس در زمان حضرت سلیمان‌بن داود در این منطقه ظهور کرده، باعث ایجاد دوازده شهر در کنار رودخانه ارس شدند، که نام دوازده ماه بر آن‌ها اطلاق شد.
تاریخ جلفا را مورخین به قرن پنجم قبل از میلاد ارجاع می‌دهند که در آن زمان اسم جلفا، جولاء (بافنده) بوده که پس از اسکان ارامنه جولا به جوغا تغییر پیدا کرد، ولی پس از تغییر مکان ارامنه توسط شاه‌عباس صفوی به سمت فلات مرکزی ایران نام لاتین «Jolfa» را برای این مکان انتخاب کردند.
کلیساها بهعنوان بخشی مهم از تاریخ منطقه آذربایجان، همواره حضوری ارزشمند در زندگی مردم منطقه و پیروان عیسی مسیح داشته‌اند و استان آذربایجان‌شرقی با توجه به موقعیت خاص مکانی و اهمیت تاریخی، میزبان نمونه‌های منحصر به‌فردی از مهم‌ترین کلیساهای جهان است. تعدادی از تاریخی‌ترین و زیباترین کلیساهای این استان، در فهرست میراث جهانی سازمان یونسکو به ثبت رسیده‌اند. از این میان می‌توان به «کلیسای سنت استپانوس جلف» اشاره کرد که در تاریخ 20 تیرماه 1386 در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
کلیسای سنت استپانوس یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی و مذهبی آذربایجان محسوب می‌شود که در 17 کیلومتری شهرستان مرزی جلفا و سه کیلومتری رودخانه ارس واقع شده و بهعنوان دومین کلیسای مهم ایران شناخته می‌شود.
سنت استپانوس برگرفته از نام استپانوس یا همان استفان در زبان ارمنی، شهید اول راه مسیحیت است که در اغلب کشورهای جهان کلیساهای متعددی با همین نام وجود دارد. درباره تاریخ بنای کلیسا، اظهارات گوناگونی ابراز شده است. عده‌ای آن را از بناهای اوایل مسیحیت دانسته و برخی چون تاورنیه، جهان‌‌گرد و بازرگان معروف فرانسوی، بنای آن را به دوره صفویه نسبت می‌دهند.
این کلیسا بیشتر شبیه به قلعه‌ای مستحکم می‌ماند در حصاری بلند با هفت برج نگهبانی و پنج پشت‌بند استوانه‌ای سنگی شبیه به دژهای مستحکم دوره ساسانی و قرون اولیه اسلامی بوده و با دروازه‌ای کم‌نظیر در وسط دیوار غربی تعبیه شده و از جنس چوب و آهن است. نقش برجسته‌ای از حضرت مریم(ع) و دوران کودکی حضرت عیسی(ع) در پیشانی طاق‌نمای آن به چشم می‌خورد.
کتیبه‌ای از سنگ ماسه‌ای سرخ‌رنگ به خط نستعلیق بر بالای در ورودی و زیر طاق ورودی کلیسا به‌چشم می‌خورد، نقش‌های برجسته‌ای از فرشتگان بر پیشانی طاق‌نماهای اضلاع شانزده‌گانه بزرگ گنبد مرکزی که در حقیقت پای طاق گنبد بلند و زیبای نمازخانه کلیسا محسوب می‌شود، حجاری شده است.
در حالی‌که شیوه معماری بنا، مصالح ساختمانی و تزئینات مفصل و زیبای آن نشان‌دهنده این مطلب است که کلیسا همانند و هم‌زمان با کلیساهای چون طاطائوس آذربایجان غربی در زمانی مابین قرن چهارم تا ششم هجری (دهم تا دوازدهم میلادی) ساخته شده است، سبک معماری آن تلفیقی از شیوه‌های مختلف معماری اورارت، اشکانی و رومی است که بعد از به‌وجود آمدن بناهای شگرف "سنت اچمیادیزین، طاطائوس و آختامار و سنت استپانوس" به شیوه معماری ارمنی شهرت یافت.
کلیسای سنت استپانوس جلفا همه‌ساله به‌دلیل ظرفیت‌های بی‌بدیلی که ذکر شد، میزبان میلیون‌ها گردشگر داخلی و خارجی است تا شکوه تاریخ را که در بند بند خود جای داده در خاطر سبز مهمانانش جاری سازد.
کلیسای سنت استپانوس جلفا طی ماه‌های اخیر به بلیت الکترونیک مجهز شده است و مخاطبان می‌توانند به سهولت بلیت تهیه کنند.
* گزارش از نویده رئوف‌فرد
انتهای پیام/
