به‌گزارش میراث‌آریا، به‌نقل از روابط‌عمومی مجموعه فرهنگی‌تاریخی نیاوران، این برنامه به میزبانی مریم جلالی، مدیر این مجموعه و با حضور سید احمد محیط طباطبایی رییس ایکوم ایران، رسول وطن‌دوست رییس گروه حفاظت ایکوم ایران، سید محمد بهشتی رییس اسبق سازمان میراث‌فرهنگی کشور، سید مهدی مجابی استاد دانشگاه و کارشناس برجسته حوزه میراث‌فرهنگی، محمدحسن طالبیان معاون سابق میراث‌فرهنگی کشور، کاظم ماندگاری مدیرکل سابق میراث‌فرهنگی یزد و جمع دیگری از صاحب‌نظران و اساتید حوزه میراث‌فرهنگی در سالن کنفرانس مجموعه نیاوران برگزار شد.
نگاهی به گذشته معماری خشتی در ایران، انتقال تجربیات فعالان حوزه میراث فرهنگی طی 50 سال گذشته به نسل جوان کشور در راستای فراهم کردن شرایط لازم برای ادامه راه در سال‌های آتی، بررسی توصیه‌های نخستین، دومین و نهمین دوره همایش که در ایران برگزار شده بود و گفت‌وگو و تبادل نظر در خصوص روش‌های اجرایی پیشنهادات از جمله محورهای نشست یاد شده بود.
استفاده از خشت در ایران دلایل زمینی و آسمانی دارد
سید محمد بهشتی، رییس سابق سازمان میراث‌فرهنگی در این نشست با بیان اینکه حقیقت استفاده از خشت در ایران دلایل زمینی و آسمانی دارد اظهار داشت: «بی‌قراری سرزمین ایران که همچون یک دیگ جوشان است علت استفاده از خشت در بناسازی بوده است؛ و دلیل این بی‌قراری دامنه نوسان و فاصله کمترین و بیشترین در آن بسیار زیاد است، همچون درجه حرارت که فاصله دما در سردترین شب سال و گرم‌ترین روز سال زیاد است و مصالحی که بتواند در مقابل این نوسان دوام بیاورد خشت است.»
او افزود: «ما برای الگوی زیستمان، الگوی کوچ را برای تخفیف این دامنه انتخاب کرده‌ایم و حتی در داخل خانه‌هایمان از زمستان‌نشین به تابستان‌نشین کوچ و این دامنه را مرتفع می‌کردیم؛ اما در مصالح ساختمانی نمی‌شد برای سردترین شب سال و گرم‌ترین روز سال از مصالح مخصوص استفاده کنیم و کاربردی‌ترین مصالح که در دسترس هم باشد همین خشت بود و قله‌ای که خشت در زمان حاضر با فعل و انفعالات فتح می‌کند کاشی زرین‌فام می‌شود.»
برپایی اولین مجمع جهانی خشت در سال 1351 در شهر یزد
رسول وطن‌دوست، رییس گروه حفاظت ایکوم ایران در ادامه این نشست گفت: «اولین مجمع جهانی خشت توسط ایران در سال 1351 و در شهر تاریخی یزد برگزار شد.»
او با بیان اینکه نشست حاضر گزارش کوتاهی از پنجاه سال کار در منظر جهانی در کشور ما در حوزه معماری خشتی و اینکه کجا بودیم و کجا هستیم ارائه می‌دهد توضیح داد: «در آذرماه سال 1351 هجری خورشیدی در ایران به فکر برپایی کنفرانس معماری خشتی در شهر یزد افتادند؛ و آقای سمیعی که از قدما هستند اولین مجمع جهانی خشت را برپا کرد. این کنفرانس سال‌ها بعد در ترکیه پرتغال، ایتالیا، مالی، آمریکا، انگلستان و 3 دوره از آن هم در ایران برگزار شد.»
او خاطرنشان کرد: «تاکید بر ضرورت حفاظت و نگهداری از بناهای خشتی و اقدام برای حفاظت اضطراری در شهرها و روستاها به خصوص یزد به دلیل دارا بودن معماری خاص و ویژه از اهداف برگزاری این نشست است.»
وطن‌دوست تاکید کرد: «تلاش خواهیم کرد پیشنهادات مطرح شده در این نشست جنبه عملی پیدا کند؛ قطعنامه این گرد‌هم‌‌آیی نیز پس از تصویب منتشر و در اختیار تمامی مراکزی که با معماری خاک سر و کار دارند قرار داده می‌شود.»
در حوزه مرمت، ایران همیشه با تحولات جهانی همگام بوده است
سید مهدی مجابی استاد دانشگاه و کارشناس برجسته حوزه میراث فرهنگی در ادامه این نشست گفت: «در حوزه مرمت و مسائلی از این قبیل که یونسکو به آن توجه دارد، ایران همیشه با تحولات جهانی همگام و هماهنگ بوده است؛ و بهترین و مهمترین اقدامات در دو دوره چغازنبیل و بم انجام شده است.»
او اظهار داشت: «دیدگاه طبقه جوان نسبت به این موضوع خیلی مساعد و نسل کنونی در این زمینه بسیار فعال هستند و باید از این ظرفیت استفاده شود تا ایران در دنیا جایگاه خود را حفظ کند.»
مجابی تاکید کرد: «فرهنگ ایران در رابطه با خاک و خشت بسیار قابل توجه است. خشت تنها یک مصالح ساختمانی نیست که در آزمایشگاه تبدیل به بتن شود؛ عمق این فرهنگ، عشق و ساختار است.»
شهرهای خلاق و یادگیرنده در معماری و شهرسازی دنیا
سید احمد محیط طباطبایی، رییس ایکوم ایران با بیان اینکه در یونسکو جدای تمام کنوانسیون‌ها و کارهای مختلفی که انجام می‌شود دو بخش فعال با عنوان شهرهای خلاق و شهرهای یادگیرنده وجود دارد که معماری براساس آن شکل می‌گیرد توضیح داد: «شهرهای خلاق در هفت بخش فعالیت می‌کنند که یکی از ویژگی‌های جذاب آن طراحی معماری است و تا این لحظه هیچ شهری در ایران نتوانسته این ویژگی را کسب کند.»
او تصریح کرد: «شهر یزد ثبت جهانی شده است؛ اما نه در خلاقیت معماری، بلکه به دلیل آن که به ویژگی‌های جدید مدیریت شهری و شهرسازی خدشه وارد کرده و یکپارچگی و طراحی پایدار در مدل‌های جدید در این شهر اتفاق نمی‌افتد که همین ناهمگونی به‌عنوان یک مدل خاص مطرح و از این سو ارزشمند است.»
راه افتادن نهضت مرمت برای حفظ نشانه‌های گذشته
محمد حسن طالبیان، معاون سابق میراث‌فرهنگی کشور در بخش دیگری از نشست اظهار داشت: «طی سال‌های اخیر نهضت مرمت برای حفظ نشانه‌های گذشته راه افتاده و همسو با آن تأثیر معماری خشتی در معماری امروز ما درحال بررسی است.»
او افزود: «موضوعی که در حال حاضر در دنیا با عناوین معماری خاکی، معماری پایدار و یا سبز دنبال می‌شود سابقه و تجربه‌ای بسیار طولانی در ایران پیرامون آن وجود داشته و امروزه جوانان و کسانی که دلسوز هستند باید به گذشته بازگشته و این نوع معماری را عمیق بشناسند تا بتوانیم در معماری معاصر تأثیر بگذاریم.»
طالبیان گفت: «برگزاری نشست‌هایی از این دست به معرفی این دانش دیرینه کمک می‌کند و تجربیات ارزشمند حاصل از آن می‌تواند برای جوانانی که با معماری جدید سروکار دارند منتشر و کاربردی شود.»
تهیه و تدوین بولتن ویژه نشست یاد شده با محتوای گردآوری و ثبت نظرات کارشناسی صاحب‌نظران حاضر برای استفاده در حوزه‌های تخصصی مربوط به بخش‌های جنبی این گردهمایی بود.
انتهای پیام/
