مسعود سلطانی‌فر- بررسي هاي نهادهاي بين المللي در حوزه اقتصاد و گردشگري نشان مي دهد كه گردشگري يكي از حوزه هايي است كه در سال هاي اخير توسعه يافته و در آينده نيز جايگاه مهمي در اقتصاد جهاني خواهد داشت. پيش بيني هاي اين نهادها از افزايش سهم گردشگري در اقتصاد جهاني و اشتغالزايي درسال هاي آينده حكايت مي كند. بنابر برآورد هاي سازمان جهاني شوراي سفر و گردشگري اين افزايش در 10 سال آينده نيز تداوم خواهد داشت.
سازمان جهاني شوراي سفر (WTO) در گزارش سالانه خود كه با كمك دانشگاه آكسفورد تهيه مي كند، از رشد واقعي ناخالص ملي حاصل از گردشگري درسال 2020 خبر داده است. طبق اين گزارش ها رشد واقعي توليد ناخالص ملي حاصل از گردشگري در جهان از 5/0 درصد در سال 2010 به 4/4 در سال 2020 خواهد رسيد. رشد واقعي توليد ناخالص ملي حاصل از گردشگري در منطقه خاورميانه نسبت به متوسط جهاني بالاتر بوده و بنابراين پيش بيني از منفي يك درصد به 2/5درصد خواهد رسيد. اين آمار در ايران نسبت به بسياري از كشورهاي خاورميانه بالاتر بوده و در سال 2010 با رشد 9/3 درصد از متوسط رشد خاورميانه نيز بالاتر بوديم، اما رفته رفته آهنگ اين رشد كاهش پيدا كرده و بايد فكري اساسي براي حل اين مشكل بشود. اين آمار و پيش بيني پيش از وقوع اتفاقات خوشايند سياسي و روي كار آمدن دولت تدبير و اميد انجام شده است و تداوم وضعيت پيشين ملاك و معيار بوده است. با روي كار آمدن دولت تدبير و اميد و زنده شدن اميدها و گشوده شدن فضاي اجتماعي، نگاه گردشگران و سرمايه گذاران نيز به كشورمان مثبت تر شده است.
سرمايه گذاران ايراني نيز با اطمينان و اعتماد بيشتري به آينده نگاه مي كنند و افق پيش رو اميد بخش است. اين آمار اگرچه بدون در نظر گرفتن تغييرات سياسي و اجتماعي اتفاق افتاده در كشور مي توانست آماري مايوس كننده تلقي شود، اما درخود نكته هايي دارد كه حايز اهميت است. طبق ارزيابي هاي نهادهاي مختلف ايران از نظر برخورداري از جاذبه هاي گردشگري (چه جاذبه هاي متنوع طبيعي و چه جاذبه هاي فرهنگي و ميراث كهن) در رتبه هاي نخست منطقه قرار دارد. اين آمارها در عين حال كه نشان مي دهد ما در منطقه خاورميانه با چه رقابت سختي روبه رو هستيم، به اين معني است كه كشورهاي ديگر بدون برخورداري از چنين جاذبه هايي توانسته اند در زمينه گردشگري موفقيت هايي كسب كنند. چشم انداز سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بي هيچ ترديدي بايد تغيير روندي باشد كه در اين پيش بيني ها نشان داده مي شود.
بخشي از اين تغيير با روي كار آمدن دولت تدبير و اميد و ايجاد فضاي مثبت داخلي و بين المللي و كوشش هاي همكاران مان در سازمان محقق شده است. ابراز علاقه به سرمايه گذاري در حوزه گردشگري ايران و همچنين ابراز علاقه جهانگردان بين المللي به سفر به ايران نشانه هاي اين تغيير هستند. ما و همكاران مان در سازمان تلاش خواهيم كرد تا نه تنها از منفي شدن رشد ناخالص ملي حاصل از گردشگري پيشگيري كنيم كه اين رشد را به نحو چشمگيري افزايش دهيم.
طبيعي است كه رسيدن به چنين چشم اندازي نيازمند همراهي و همدلي نهادها و دستگاه هاي مختلف است. يكي از موضوعاتي كه هميشه سرمايه گذاري در حوزه گردشگري را با خطر رو به رو مي كند اين است كه گردشگري به شدت نيازمند آرامش و ثبات است. ممكن است يك نقل قول تند و افراطي، يك تهديد غيرمنطقي، سخنراني يك فرد غيرمسوول و يك حادثه حتي طبيعي در يك منطقه گردشگران را از سفر به آنجا باز دارد و صنعت گردشگري آن منطقه را به خطر بيندازد. چنين اتفاق هايي ممكن است در همه جاي دنيا معمول باشد اما وقوع آن در كشوري مانند ايران با سياه نمايي رسانه هاي بين المللي همراه خواهد شد و چهره يي از كشورمان ارائه خواهد كرد كه به صنعت گردشگري آسيب خواهد زد.
بنابراين نخستين كار در رونق دادن به صنعت گردشگري ارائه تصويري آرامش بخش از كشور است. ما و همكاران مان در سازمان تلاش خواهيم كرد فعاليت هاي سازمان را از حوزه سياست دور كنيم و از دوستان مان با گرايش هاي مختلف نيز چنين انتظاري داريم، زيرا رونق گردشگري در ايران به نفع منافع ملي و همه مردم و جناح ها خواهد بود. گردشگري ضمن اينكه خود به طور مستقيم باعث جذب سرمايه مي شود، مي تواند به طور غيرمستقيم و با كاهش آمار بيكاري نيز باعث رونق اقتصادي شود.
آمارهاي بين المللي نشان مي دهد كه در سال هاي اخير يكي از صنعت هاي بسيار موثر در اشتغالزايي صنعت گردشگري است. آمارهاي جهاني نشان مي دهد كه از هر 3/12 شغل در جهان يك شغل به صنعت گردشگري مربوط است و در سال 2010 از كل مشاغل جهان 1/8 درصد به صنعت گردشگري اختصاص داشته است. در ايران در همين سال 6/1 درصد از كل مشاغل معادل 594000 شغل از هر 5/13 شغل يك شغل به صنعت گردشگري مربوط بوده است كه از متوسط جهاني پايين تر است، در حالي كه كشور ما از نظر برخورداري از جاذبه هاي گردشگري در رتبه هاي 5 و 10 قرار داد، در حالي كه از نظر تاثير صنعت گردشگري در اشتغالزايي پايين تر از متوسط جهاني قرار داريم. آمارهاي بين المللي نشان مي دهد كه در 10 سال آينده 2/9 درصد از كل شغل هاي جهان به صنعت گردشگري اختصاص پيدا خواهد كرد. اين نشان دهنده تاثير و اهميت صنعت گردشگري در اشتغالزايي است. براي كشور ما كه يكي از مسائل و مشكلات مان آمار بيكاري است، اين صنعت مي تواند به عنوان صنعتي استراتژيك تلقي شود. مي دانيم كه بيكاري يكي از مسائلي است كه مي تواند به آسيب هاي اجتماعي منجر شود.
با اين نگاه صنعت گردشگري نه تنها تاثير اقتصادي كه تاثير اجتماعي مثبتي نيز مي تواند در فضاي كشور داشته باشد. گردشگري همچنين از زاويه فرهنگي نيز يكي از حوزه هاي بسيار موثر است و مي تواند به عنوان يكي از عناصر ديپلماسي فرهنگي نقشي فعال ايفا كند. ما اگر گرفتار نگاه بخشي و جزيره يي نشويم و بين گردشگري و ميراث فرهنگي چنان تمايزي قايل نشويم كه رشد هر يك را به زيان ديگري ارزيابي كنيم، در خواهيم يافت كه رونق گردشگري يكي از راه هاي حفظ و اشاعه ميراث فرهنگي و صنايع دستي كشورمان خواهد بود.
تجربه كشورهاي مختلفي كه از نظر برخورداري ميراث كهن باستاني به ما شباهت دارند، نشان مي دهد كه رابطه دو سويه يي بين ميراث فرهنگي يك كشور و صنعت گردشگري وجود دارد. ما تلاش خواهيم كرد در آينده از اين نگاه جزيره يي دور شده و ارتباط متقابل صنعت گردشگري و ميراث فرهنگي و صنايع دستي را تقويت كنيم. ورود گردشگران به ايران نيازمند حفظ و نگهداري و استفاده از راه هاي نوين در معرفي ميراث گرانقدرمان است.
همچنين رونق گردشگري به طور مستقيم در رونق صنايع دستي ايران تاثير مي گذارد و در هاي بازارهاي جهاني را به روي صنايع دستي و هنرمندهاي سنتي ما باز مي كند. بنابراين اگر بخواهيم چشم انداز آتي سازمان را در چند جمله خلاصه كنيم، مي توانيم بگوييم كه نخست از نگاه جزيره يي به حوزه هاي فعاليت سازمان فاصله خواهيم گرفت و تلاش خواهيم كرد با افزايش ارتباط متقابل اين حوزه به هم افزايي مطلوبي برسيم و با رونق دادن صنعت گردشگري ايران هم در رشد توليد ناخالص ملي كشورمان سهم بيشتري داشته باشيم و هم در غلبه كردن بر بيكاري به عنوان يك آسيب اجتماعي گام‌هاي اساسي برداريم. طبيعي است كه رسيدن به چنين چشم اندازي نيازمند همراهي و همدلي همه دستگاه ها و مردم است.
معاون رئیس‌جمهور
رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع دیت و گردشگری
انتهای پیام/
