به گزارش روابط عمومی صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی (صابتا)؛ محمدرضا پوینده مدیرعامل صندوق احیاء با اشاره بر برنامه های جدید برای مرمت و بهره برداری از بناهای تاریخی گفت : ما برای مرتفع شدن بخشی از مسایل خود باید قوانین حمایتی لازم را در مجلس شورای اسلامی با کمک نمایندگان به ویژه فراکسیون میراث فرهنگی به تصویب برسانیم و همچنین با همراهی دولت می‌توانیم در مورد بهره برداری‌ها و تعیین کاربری ورود جدی تری داشته باشیم.»
مشروح گفت و گوی محمدرضا پوینده مدیرعامل و رییس هیات مدیره صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی (صابتا) و چشم انداز آینده این صندوق را در ادامه می خوانید.
ضرورت وجود صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی از چه زمانی احساس شد؟
مدیران ارشد سازمان گردشگری و جهانگردی همواره به دنبال راه حل مشکلات مردم در حوزه میراث فرهنگی بوده اند . بهدنبال این خواست برای حل مشکلات مردمی و تسری آن به نهادهای بالادستی براساس بند ذیل ماده ۱۱۴ قانون برنامه چهارم توسعه، صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی (صابتا) شکل گرفت و دولت مکلف شد این صندوق را ایجاد کند. بر این مبنا، اساسنامه صندوق در سال ۱۳۸۴ از سوی هی ا ت دولت تصویب و از سال ۸۵ صندوق فعالیت اجرایی خودش را شروع کرد.
*اهداف در نظر گرفته شده برای صندوق چه بوده است؟
اهداف صندوق در قالب اساسنامه و مصوبات قانونی در برنامه چهارم تعیین شده، تعیین کاربری برای بناهای تاریخی و فرهنگی و اعطای مجوزهای لازم برای بهره برداری است. همچنین در حال حاضر یکی از اقداماتی که صندوق با توجه به وظایف قانونی خود بر روی آن متمرکز شده بحث مجوزهای بهره برداری از اماکن یاد شده است.
*بحث‌های بهره برداری و تعیین کاربری طبیعتا مقوله‌ای است که برای صندوق و سایر نهادها تداخل کاری ایجاد می‌کند. به عنوان مثال در بحث شهرداری‌ها به نظر می‌رسد این تداخل به نوعی وجود داشته باشد؟
در بحث کاربری‌ها تا اندازه‌ای اختلاف در برداشت و تفسیرهای قانونی با مراجعی نظیر شهرداری‌ها وجود دارد که حرکت به سوی قانونگذاری در این حوزه و تصریح قانونگذار در مورد در اختیار قرار گرفتن و بهره برداری از بناهای تاریخی و فرهنگی به صورت متمرکز و اختصاصی برای صندوق احیاء، این تداخل را از بین می برد.
*اهداف واگذاری‌ها چیست؟
همانطور که می‌دانید بخشی از فعالیت‌های ادارات کل میراث فرهنگی استان‌ها تحت تملک قرار دادن آثار تاریخی است که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده در قالب این تملک، سند آثار تاریخی و فرهنگی که به ثبت رسیده به نام دولت و سازمان میراث فرهنگی صادر می‌شود. بعد از این مراحل، صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی با متمرکز شدن بر این بنا‌ها، عناوین آن‌ها را به هیات دولت ارائه و به صورت کلی مجوز واگذاری این بنا‌ها را می‌گیرد. صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی در قالب واگذاری این بنا‌ها اقدام به احیاء، مرمت و بهره برداری آن می‌کند.
*در سال گذشته این بناهاچه تعداد بوده است؟
هیات دولت طی سال‌های گذشته مجوز واگذاری ۲۶۹ بنا را به صندوق داده که ما در حال واگذاری این بنا‌ها هستیم و فکر می‌کنم بخش بزرگی از مشکلات مردم در حوزه میراث فرهنگی با وجود این صندوق و پیشبرد اهداف واگذاری و بهره برداری مرتفع شود.
*پیش بینی شما در مورد تعداد بناهای تاریخی که قابلیت فراهم ساختن زیرساخت‌های مناسب برای توسعه صنعت گردشگری را دارد، چه میزان است؟
آنچه در قالب برگزاری جلسات متعدد با حضور کار‌شناسان و متخصصان این حوزه به دست آمده، عددی در حدود یک میلیون بنای تاریخی است که ۵۰۰ هزار بنای تاریخی با تعریف خاص خود از نظر قدمت وجود دارد و ۵۰۰ هزار بنای دیگر نیز با عنوان بناهای ارزشمند نامگذاری شده‌اند که مربوط به دوران پهلوی اول و دوم می‌شود.
*در مورد شناسایی این بناهای تاریخی پیش از این اقدامی انجام شده است؟
متأسفانه در مورد این تعداد بنا اطلاعاتی کاملی در اختیار هیچ دستگاه و نهادی نیست.
*چه برنامه‌ای برای شناسایی این بنا‌ها دارید؟
ما در صندوق در حال تلاش هستیم در قالب طرحی جامع، پایگاه اطلاعات و داده‌ها ایجاد کنیم. به بیان دیگر در حال ساماندهی اقداماتی هستیم تا بتوانیم با فرمت و شاخصه‌های مشخص، اطلاعات این بنا‌ها را مستندنگاری کنیم.
* چه راهکاری برای رسیدن به این اقدام در نظر دارید؟
صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی برای جمع آوری اطلاعات یاد شده در وهله اول از خود مردم، و سپس از ادارات کل استانی، سمن‌ها و گروه‌های مرجع، شهرداری‌ها و دهیاری‌ها نیزکمک خواهیم گرفت. ما مسیرهای مشخصی را طراحی کرده‌ایم و قطعا با همیاری حوزه‌های یاد شده می توانیم پایگاه اطلاعات و داده‌های بناهای تاریخ را مستند نگاری کنیم.
*تهیه پایگاه جامع اطلاعات بناهای تاریخی سراسر کشور در گستره مورد ادعای کار‌شناسان این حوزه چه فضایی برای پیشبرد سیاست‌های مربوط به توسعه زیرساخت‌های گردشگری ایجاد خواهد کرد؟
پایگاه داده‌ها مبنای گسترش برنامه ریزی‌ها در صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی قرار می‌گیرد و به مثابه یک نقشه راه نشان خواهد داد که بناهای تاریخی و ارزشمند در کجا واقع شده و مربوط به کدام دوره تاریخی است و چه ویژگیهایی دارد. همچنین این بانک اطلاعاتی، داده‌های دقیقی در مورد این مکان‌ها در اختیار ما قرار خواهد داد که می‌تواند مبنای برنامهریزی‌های بعدی قرار گیرد.
*تعداد آثار تاریخی که تاکنون به ثبت رسیده چه میزان است؟
در حال حاضر ۳۲ هزار بنای تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده که با بناهای تاریخی پیش بینی شده برای شناسایی و ثبت اطلاعات، اختلاف قابل توجهی دارد و این امر نشان دهنده راه دشوار برای شناسایی این اماکن است، البته امیدواریم بتوانیم با بهرهگیری از همه ظرفیت‌های موجود در کشور و همراهی مردم و علاقمندان به میراث فرهنگی و نهادهای دولتی و غیردولتی به شناسایی یک میلیون بنای تاریخی کشور دست یابیم.
وجود تحریم‌ها را بر صنعت گردشگری تا چه اندازه اثربخش می‌دانید؟
تحریم‌ها در سال‌های گذشته جدی بوده و مشکلات زیادی در مواردی مانند صنایع، مراودات بانکی و نظایر آن ایجاد کرده، اما با وجود تحریم‌ها در دو سالی که دولت یازدهم استقرار پیدا کرده متوسط رشد حضور گردشگران خارجی در کشورمان رشدی سه برابری داشته که سازمان جهانی گردشگری ( unwto ) برای کشور‌ها در نظر گرفته است. این سازمان برای دو سال گذشته ۵ درصد رشد جهانی را اعلام کرده که ما بیش از 12 درصد رشد گردشگر خارجی داشته‌ایم.
*بیشترین رشد ورود گردشگر در سال گذشته متعلق به کدام کشور‌ها بوده است؟
بیشترین آن‌ها گردشگران اروپایی بوده‌اند و قاره آمریکا و شرق آسیا نیز در رتبه‌های بعدی قرار دارند. ما در زمینه ورود گردشگر رشد قابل توجهی داشته‌ایم و درباره ورود برخی اتباع کشورهای اروپایی رشد ۱۰۰ درصدی داشته‌ایم که این گردشگران عموماً برای دیدن میراث فرهنگی و ظرفیت‌های تاریخی و فرهنگی ما به ایران سفر می‌کنند.
*اخیرا برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گوهایی بر صرفه اقتصادی واگذاری بناهای تاریخی به بخش خصوصی و احیاء و بهره برداری این بنا‌ها اشاره کردهاند، شما این واگذاری‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در واقع سرمایه گذاری در اماکن تاریخی و فرهنگی و وارد کردن این اماکن به چرخه بهره برداری زمینه ساز اتفاقات مهمی نظیر ایجاد اشتغال و بهره گیری از ظرفیت‌های داخلی کشور خواهد بود که می‌تواند در ذیل مبحث اقتصاد مقاومتی مدنظر رهبر معظم انقلاب تعریف شود. در همین راستا ما هرچه در مورد احیای بناهای تاریخی و فرهنگی و گردشگری هزینه و برنامه ریزی کنیم در چارچوب اقتصاد مقاومتی گام برداشته‌ایم.
علاوه بر بهره گیری از ظرفیت داخلی ما می‌توانیم با ایجاد بسترهای لازم برای ورود گردشگر به کشور و رسیدن به سهم آورده مطلوب در این عرصه، گام‌های مهمی در راستای اقتصاد مقاومتی برداریم، بنابراین عملا یکی از محورهای اصلی بحث اقتصاد مقاومتی می‌تواند گردشگری و احیای بناهای تاریخی و فرهنگی باشد، چراکه با توجه به زیرساخت‌های موجود و احیاء آن‌ها می‌توانیم به نحو شایسته از آن استفاده کنیم.
*برخی از کار‌شناسان اقتصادی بر این باورند که شرایط حاصل از فضای تحریم‌ها، فضای رکود را بر بسیاری از صنایع ما تحمیل کرده است، آیا این رکود بر صنعت گردشگری و بهتبع آن بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی تأثیر داشته است؟
به عنوان فردی که با حوزه اقتصاد آشنایی دارم و در این حوزه کار کرده‌ام، احساس می‌کنم در شرایطی که بسیاری از صنایع ما دچار رکود و مشکل شده ما در بحث احیای بناهای تاریخی و فرهنگی و بحث گردشگری این رکود را احساس نمی‌کنیم و به همین دلیل در بحث واگذاری‌ها در مزایده‌های اخیرمان با ایجاد بسترهای مناسب برای سرمایهگذاری، شاهد ورود بسیار خوب سرمایه گذاران داخلی بودیم و مزایده‌ها پیشرفت بی نظیری داشتند.
*صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی برای جذب سرمایهگذاری خارجی چه تدابیری اندیشیده است؟
درحوزه ایرانیان خارج از کشور و عنوانهای دارای اعتبار خارجی که حاضرند در این حوزه کار کنند، چندین مورد داریم که با صندوق احیاء ارتباط برقرار کردهاند. به عنوان مثال یک گروه اتریشی برای سرمایهگذاری ابراز علاقه کرده که طی روزهای آینده با آن‌ها جلساتی را خواهیم داشت. همچنین شرکت‌های معتبری در زمینه احیاء بناهای تاریخی و فرهنگی بویژه از کشور اسپانیا برای همکاری با ما اعلام آمادگی کردهاند. باید یادآور شد به دلیل اینکه بسته‌هایی‌که ما برای واگذاری ارائه می‌کنیم دارای توجیه اقتصادی مطلوبی است (واگذاری‌های ۱۵ تا ۲۵ سال) بسیاری از ایرانی‌های خارج از کشور نیز برای این سرمایه گذاری ها برنامه ریزی کردهاند.
* در نگاهی گذرا به تاریخچه صندوق احیاء، برخی خلأ‌ها را بویژه در مورد تعداد واگذاری‌ها را شاهد هستیم، شما تا چه اندازه بحث واگذاری‌ها را در دستور کار قرار داده‌اید؟
در گذشته ارزش و شأنیت لازم از سوی متولی واگذاری ها یعنی صندوق احیاء در مورد بنا‌ها در نظر گرفته نشده بود و شرایط آسان واگذاری‌ها و توجیه بالا برای سرمایه گذاری نیز به اهداف صندوق آنچنان کمکی نکرده بود. بنا‌ها در گذشته خیلی طولانی‌مدت واگذار می‌شده و مدت زمان زیادی حتی اجاره دریافت نمی‌شده، با این وجود تعداد واگذاری ها به اندازه انگشتان دو دست نبوده است. این خلأ‌ها به خاطر این به‌وجود آمده که در گذشته نتوانستند در زمینه واگذاری‌ها اطلاع رسانی درستی انجام دهند و به دلیل مشکلات زیادی در فرآیند واگذاری ها، عملا توفیقی حاصل نشده بود.
*چه شرایطی می‌تواند برای ادامه دادن قدرتمندتر مسیری که در پیش گرفته‌اید به صندوق احیاء کمک کند؟
ما برای مرتفع شدن بخشی از مسایل خود باید قوانین حمایتی لازم را در مجلس شورای اسلامی با کمک نمایندگان به ویژه فراکسیون میراث فرهنگی به تصویب برسانیم و همچنین با همراهی دولت می‌توانیم در مورد بهره برداری‌ها و تعیین کاربری ورود جدی تری داشته باشیم که متاسفانه صندوق در سال های گذشته در بحث تعیین کاربری هیچ فعالیتی انجام نداده و این مساله در دستور کار ما قرار دارد. همچنین در حوزه بین الملل فکر می‌کنیم در خیلی از کشورهای حوزه فرهنگی ایران و کشورهای همسایه در بحث احیاء و بهره برداری به ویژه بحث مرمت بناهای تاریخی می‌توانیم تجربیات خود را در اختیار این کشور‌ها قرار دهیم. این اقدام می‌تواند از سوی سرمایه گذاران ایرانی یا سرمایه گذاران حوزه مشترک فرهنگی انجام شود. ما در حوزه صندوق احیاء برای پیشبرد اهداف تعیین شده توسط قانونگذار نیاز به یک همکاری و هم افزایی میان بخشی به ویژه با نهادها و بخشهایی نظیر شهرداری‌ها، وزارتخانهه ای کشور و راه و شهرسازی، شورای عالی معماری و معاونت‌های مربوط به وزارت راه و شهرسازی داریم که امیدواریم با تلاش‌های ویژه رییس، معاونان و مدیران سازمان میراث فرهنگی و هیات امناء و هیات مدیره صندوق احیاء که از اعضای هیات دولت و فعالان تاثیرگذار اقتصادی و بین المللی هستند بتوانیم به این مهم دست یابیم.
در پایان اشاره ای به مهم ترین برنامه‌های صندوق در آینده داشته باشید؟
ما در تلاش هستیم در بحث قانونگذاری در برنامه ششم با پیگیری‌های مستمر خود یک بند در مورد صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی بگنجانیم و به صورت فعال در جلساتی که در این باره در حال برگزاری است شرکت می کنیم. در بحث تعیین کاربری‌ها نیز در حال حاضر قانونی در قالب طرح از سوی نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی در حال بررسی است که به زودی و با اهتمام ویژه ساکنان خانه ملت به صحن علنی خواهد رفت. در بحث واگذاری‌ها نیز روند موفقیت آمیزی طی می‌کنیم و در مورد بناهای تاریخی و لیست جدید آن‌ها، در نظر داریم این بنا‌ها را به هیات دولت ببریم و مجوز بگیریم. همچنین اقداماتی در راستای همکاری‌های مشترک با کشورهای حوزه فرهنگی ایران در دستور کار داریم.
در تعیین کاربری بناهای تاریخی هم اقدامات جدی را در دستور کار داریم به عنوان مثال تلاش می کنیم تا قانون ملکی و معاملاتی خود را به تصویب هیات امناء صندوق احیاء برسانیم واگر بتوانیم اساسنامه هیات دولت برای صندوق را به روز کنیم می‌توانیم در جهت ساماندهی و ارتقاء فعالیت‌های صندوق احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی گام‌های اساسی تری برداریم.
انتهای پیام/
