کاوش در قلعه شاهدژ اصفهان شواهدی را برای باستان شناسان آشکار ساخت که برخلاف اطلاعات مندرج در منابع تاریخی نشان از وجود سه مقطع تاریخی شامل دوره ساسانی ،قرون اولیه اسلامی و دوره سلجوقی داشت.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، فریبا سعیدی سرپرست هیأت کاوش در قلعه شاهدژ این مطلب را در جلسه گزارش به همکار که به همت پژوهشکده باستان شناسی در محل پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برگزار شد مطرح کرد . 
او افزود:اين قلعه با زيربناي 15 هكتار يكي از مجموعه‌هاي جالب توجه كشور محسوب مي‌شود که بر روی ارتفاعات کوه صفه در جنوب غرب اصفهان واقع شده است .
به گفته وی ، این محوطه از شمال مشرف به شهر اصفهان وبر لبه پرتگاه موسوم به پنجه شیطان، از جنوب به سوی  گردنه باد و فضاهای داخلی دژ از شرق به سوی پارک کوهستانی صفه و از جانب غرب به سوی کوهستان است  .                      
او با بیان اینکه  این مجموعه بنا با دیوارهای دفاعی که بخش زیادی از آن به جا مانده و پرتگاه های طبیعی محافظت می شود اظهار داشت :ساختار لایه لایه قلعه شاهدژ تداعی کننده لایه بندی شهرهای پیش از اسلام و اوایل اسلام است .
این باستان شناس با اشاره به اینکه در ارتفاعات پایین تر این قلعه  فضاهای پشتیبانی مانند آب بند ، آسیاب و انبارها قرار گرفته اند گفت :در لایه دوم فضاهای نظامی مانند سربازخانه ها دیده می شود و در بالاترین و درونی ترین لایه ارگ مرکزی و مقر فرمانده قلعه قرار دارد .
او افزود:تنها مقطع زمانی که به وضوح در منابع تاریخی از قلعه شاهدژ یاد شده دوره سلجوقی است اما بر اساس کاوش های باستان شناسی سه مقطع تاریخی شامل دوره ساسانی ،قرون اولیه اسلامی و دوره سلجوقی شناسایی شد که بر اساس منابع تاریخی و یافته های باستان شناسی پس از سقوط قلعه توسط سپاهیان محمد شاه سلجوقی اثری از تداوم حیات قلعه دیده نمی شود.
او معماری شاهدژ را سنگی دانست  که سفت کاری آن با سنگ لاشه و ملاط خاک و گچ و نماسازی با سنگ های تراش خورده انجام شده است .
سعیدی با بیان اینکه اطلاعات به دست آمده از کاوش در ارگ مرکزی بخشی از ویژ گی های قلعه را نمایان کرد تصریح کرد : طی این حفاری ها که بیشتر در فضای خارجی ارگ و در بخش محدودی از داخل قلعه صورت گرفت کل دیوار و برج های دفاعی قلعه ، کارگاه چرم و حمام و فضاهای وابسته به ارگ مرکزی از دل خاک بیرون کشیده شد.
به گفته او ،اين مكان تاريخي شامل بخش هاي مختلفي مانند ارگ مركزي، جايگاه اشرف، سربازخانه جنوبي و غربي، سه قلعه، بند اصلي، بارانداز، برج هاي ديده باني، قلعه سنگي، دروازه گردنه باد، حوض سلطان و غار قنبر است. 
این باستان شناس ،از میان  آثار مهم کشف شده در این فصل کاوش به تکه های چرم، یک برگ قرآن مجید به خط نسخ اولیه،گچ بری ، نقاشی دیواری، تزئینات وابسته به معماری ، آهک بری،  قطعات ظروف چوبی ،بخش هایی از یک جعبه چوبی و سفال هایی مربوط به دوران صدراسلام اشاره کرد.
او گفت : باستان شناسان در این کاوش همچنین پنج برج، بخشی از دیوار پشتیبانی با ارتفاع دو متر، چندین فضای معماری و آثار شاخصی از دوره صدر اسلام را شناسایی کردند. 
سعیدی در ادامه پاسخ به پرسش هایی نظیر ، کاربری بنا در دوره تاریخی ، دلیل اهمیت بنا در دوران اسلامی به خصوص دوره سلجوقی که مورد منازعه حکومت سلجوقی و اسماعیلیان قرار گرفته و چرا پس از سقوط  قلعه علیرغم ادامه حیات سایر قلاع این بنا برای همیشه متروک ماند و کاربری خود را از دست داده است را دلایل انجام این کاوش اعلام کرد.
این باستان شناس،شناخت صحیح از طراحی فضایی مجموعه بناهای محوطه پانزده هکتاری قلعه شاهدژ، نحوه کارکرد بناها در ارتباط با یکدیگر ، شناخت مسیرهای دسترسی به قلعه و دسترسی های درونی و شیوه های تامین آب در بنا را از اهداف اولیه  این طرح دانست . 
سعیدی ، مرمت بر اساس کاوش صحیح و اصولی ، احیا محوطه قلعه شاهدژ و ایجاد سایت موزه را نیز از اهداف دیگر اجرای کاوش در قلعه شاهدژ اعلام کرد  .

انتهای پیام/