به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، علیرضا حسن زاده رییس پژوهشکده مردم شناسی با اشاره به اینکه پژوهشکده مردم شناسی به دو دسته از آیین های تقویمی و قمری همواره توجه داشته است گفت :اهمیت رمضان از منظر مردم شناسی بسیار برجسته است.
به گفته وی ، منابع متکثر فرهنگ ایرانیان را تشکیل می دهند که آیین های دینی نظیر رمضان یکی از آنها است .
حسن زاده افزود :رمضان بیداری حسی و روحانی را به طور همزمان به وجود می آورد به نحوی که بدن تبدیل به محفل خودآگاهی شده و کنش های آن آیینی می شوند به طور مثال ، دهان از طریق خوردن و آشامیدن در هنگام افطار و سحر ، گوش در هنگام شنیدن اذان و... همگی در این زمان کنش های خودآگاهانه نشان می دهند .
او با بیان اینکه تمامی اینها از منظری اتفاق می افتد که زیبایی شناسی مردمی نام دارد و باید در کنش های آِیینی مورد بحث قرار گیرد اظهار داشت : از سوی دیگر هویت بسیار متأثر از آیین هایی همچون رمضان ، نوروز و ... است .
حسن زاده اظها رداشت : به عنوان مثال اذان موذن زاده اردبیلی که در آثار ناملموس به ثبت ملی رسیده است برای تمام ایرانیان خاطره بر انگیز است که متأسفانه چند سالی است تنها از شبکه نسیم صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران پخش می شود در حالیکه باید پخش آن به عنوان یک خاطره قومی برای مسلمانان ایران تداوم یابد .
رمضان زمانی برای دست یابی به صلح درونی
حمید رضا تنکابنی رییس مرکز اسناد فرهنگی آسیا نیز در این نشست گفت : برای ایجاد یک پارادایم صلح و دوستی در جهان نیاز مند دست یابی به صلح بیرونی هستیم که آن هم مستلزم ایجاد یک صلح و آرامش درونی در انسان ها است .
او رمضان را بهترین زمان برای ایجاد این صلح و آرامش درونی دانست زیرا که در این ماه پر برکت انسان بیشتر با خدای خویش خلوت می کند و می تواند بیشتر در رفتار خویش تأمل داشته باشد از این رو رمضان موقعیت مناسبی برای ایجاد صلح درونی است .
آثار جهانی رمضان
دیگر سخنران این نشست ثریا مکنون استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به مفهوم توسعه اخلاقی در رمضان و همبستگی جهان گفت :به ماه رمضان می توان از دو منظر نگاه قرار دادی و تفضیلی نگریست .
او با اشاره به اینکه بهره مندی از آثار رمضان در جامعه به سه بخش تقسیم می شود افزود : تک تک افراد ، گروه ها و سطح جهانی از آثار رمضان بهره مند می شوند .
وی تصریح کرد :اگر به رمضان عمیق بنگریم متوجه می شویم که علاوه بر آثار فردی و گروهی آثار جهانی نیز دارد که باید شناسانده شوند زیرا که همین اعمال فردی می تواند در شکل جهانی به توسعه اسلام منجر شود .
ماه رمضان اخلاق اجتماعی را مستحکم کرده است
سید احمد محیط طباطبایی مشاور ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری دیگر سخنران این نشست با اشاره به ابعاد مردم شناختی رمضان ، یکی از مهمترین عواملی که زنجیره های جامعه را به هم متصل و موجبات توسعه آن را فراهم می کند یا ویرانی آن را سبب می شود اخلاقیات دانست .
او گفت : برخلاف گمان برخی اخلاق تنها امری دینی نیست بلکه یکی از دستاوردهای مذهبی، آن چیزی است که ما را به سمت اخلاق اجتماعی سوق می دهد .
طباطبایی با بیان اینکه تمامی مواردی که باعث می شود ساختار اخلاقی جامعه پایدار بماند سرمایه آن جامعه است اظهار داشت : جامعه ایران با سابقه هزاران سال تمدن همواره در پذیرفتن ارزش ها و تبدیل آن به پایه های اخلاق اجتماعی موفق بوده که این به هویت ایرانی آن بر می گردد .
وی با اشاره به اینکه یک ایرانی آِیین های ماه رمضان را به شکلی که در فرهنگ تاریخی منطقه زیست اش شناخته برگزار می کند و از آن بهره مند می شود افزود : قطعا روزه در ماه رمضان وسیله ای برای نزدیکی تمامی مردم ایران و در نتیجه ایجاد یک وفاق ملی است .
او دین اسلام را دینی جمعی دانست که عید قربان و فطر بزرگترین اعیاد آن است و گفت : ایرانیان در طول تاریخ با هر دینی که داشته اند برای بخش معنوی و درونی هر باوری ارزش قائل بوده اند و این بخش از دین است که می تواند اشتراکات موجود در باورهای مختلف را باور کرده و نزدیکی آدم ها را میسر شود .
وی این همزیستی ادیان در ایران را امری بدیهی دانست که در کشورهای دیگر امکان پذیر نیست.
محیط طباطبایی با اشاره به اینکه هر پدیده تاریخی دینی در ایران به دو صورت حقیقت دینی و نگاه ایرانی نگریسته می شود گفت : در نگاه ایرانیان ماه رمضان چیزی جدای از حضرت علی (ع) نیست .
او با بیان اینکه ملت ایران علی را مکمل ایجاد حکومت عدل می دانندتصریح کرد :ماه رمضان با تأثیری که در تمدن ایرانی گذاشته و ارزش های معنوی که در پیوند اقوام مختلف ایرانی ایجاد کرده باعث مستحکم شدن اخلاق اجتماعی شده است .
ایرانی فردیت گریز و اهل محبت
حجت الاسلام و المسلمین داوود مهدوی زادگان استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی دیگر سخنران این نشست با اشاره به موضوع فردیت گریزی و مهرورزی در فرهنگ رمضان ، روح فرهنگ ایرانی را روحی فردیت گریز ، اهل محبت و مودت دانست .
او افزود :ایرانی از فردیت به عنوان یک اصل اساسی که دنیای مدرن بر اساس آن شکل گرفته است بی زار است زیرا که اهل محبت با دیگران است.
رمضان بهار اتحاد و دوستی میان مسلمانان
دیگر سخنران این نشست کامیار صداقت ثمر حسینی عضو هیأت علمی پزوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بود که رمضان را نماد نزدیکی دلها و همدلی ملت های مسلمان خواند و گفت :برای درک جایگاه رمضان در وحدت اسلامی باید به رابطه اسلام با مذهب توجه کرد .
وی با اشاره به اینکه هر چه دامنه اسلام بیشتر شود مجال برای تکفیر و در نتیجه تروریسم حاصله از آن کمتر می شود اظهار داشت :بر خلاف وهابیان افراطی که اسلام را مختص به عقیده خود می دانند و مسلمانان را تکفیر می کنند و نمونه های و موارد بسیاری از نتایج این نگاه تکفیری در سوریه و عراق و سایر جهان اسلام قابل مشاهده است .
او افزود :به بیان آیت الله سید هبه الدین حسینی شهرستانی ماه مبارک رمضان کانون وقایع مهم هویت ساز و تمدن ساز در تاریخ اسلام است مانند نزول قرآن ، غزوه بدر و لیله القدر که میراث مهم تاریخی و فرهنگی و عقیدتی همه مسلمانان جهان است .
وی تصریح کرد :به بیان معظم له رمضان بهار اتحاد و دوستی میان مسلمانان و نزدیکی دل هاست چرا که موسم اجتماعی است که در آن هم اصلاح نفس و هم اصلاح جسم و هم اصلاح جامعه مدنظر است .
کاهش جرایم در ماه رمضان
غلامحسین بیابانی رییس مرکز تحقیقات کاربردی پلیس آگاهی ناجا دیگر سخنران این نشست با اشاره به رابطه رمضان و کاهش خشونت گفت :رفتارهای خشن طیف وسیعی از کنش ها و واکنش ها را شامل می شود که از خشونت کلامی شروع و به فجیع ترین نوع آن قتل می انجامد .
وی با اشاره به اینکه خشونت را می توان به انواع بدنی ، روانی ، اقتصادی و اجتماعی تقسیم بندی کرد و افزود : علاوه بر اقلیم که بر رفتار فرد تأثیر می گذارد خشونت عمدتا اجتماعی است .
او با اشاره به کاهش ارتکاب به جرم در ماه مبارک رمضان ،خشونت در ایران را معضلی دانست که هنوز به بحران نرسیده است و باید مسئولان به فکر کاهش آن باشند .
شاهپور قجقی نژاد عضو هیأت علمی پژوهشکده مردم شناسی دیگر سخنران این نشست بود که به بیان گوشه ای از آداب و رسوم تطهیر ماه مبارک رمضان در فرهنگ مردم ترکمن پرداخت و گفت :بخش اعظمی از آداب تطهیر در فرهنگ مردم ترکمن ارتباط تنگاتنگی با مفهوم تابو دارد به عبارت دیگر حدود موازین شرعی در این ایام در بین ترکمن ها افزیش می یابد .
او غبار روبی مساجد ، رفع اختلافات شخصی ، پخت آش رشته ، نان محلی و... را از آداب ترکمن های یموت در ماه مبارک رمضان اعلام کرد .
دیگر سخنران این نشست مینو سلیمی کارشناس پژوهشکده مردم شناسی بود که به بیان گوشه ای از حال و هوای رمضان در جبهه های جنگ پرداخت و گفت : به گفته رزمندگان ماه رمضان در جبهه ها برای آنها بهترین خاطرات عمرشان را آفریده است .
او ، پیروزی بر دشمن ، به شهادت رسیدن ، سلامتی ، توفیق درعملیات و ... را از نیات رزمندگان روزه دار عنوان کرد و گفت :تعداد زیادی از رزمندان در جبهه های جنگ با زبان روزه به شهادت رسیده اند .
شرکت کنندگان در این نشست در پایان از موزه صلح تهران بازدید کردند .
انتهای پیام/
