به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری یزد، عباس قدیریان سرپرست اداره میراث‌فرهنگی شهرستان ابرکوه، امروز سه‌شنبه 9 خرداد 96، در این مورد گفت: «یخدان یا یخچال گونه‌ای ساختمان است که در معماری قدیم ایران برای تولید و نگه‌داری یخ ساخته می‌شد. معمولاً هر یخچال دارای یک استخر و یک دیوار بلند و یک مخزن گنبددار بود. حصار طوری ساخته می‌شد که تمام روز سایه آن بر استخر می‌افتاد و از گرم شدن آب استخر جلوگیری می‌کرد. یخی را که در زمستان در استخر یخچال درست می‌شد می‌شکستند و در خزانه انبار می‌کردند و در فصل گرما آن را به‌کار می‌بردند.»
سرپرست اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان ابرکوه در ادامه افزود: «بنای یخچال‌های قدیم غریب‌ترین عناصر معماری هستند که نه‌تنها مورد بی‌مهری قرار گرفته‌اند بلکه تقریباً به بوته فراموشی سپرده شده‌اند. در وجود یخچال‌ها و تولیداتش که در قلب تابستان‌های داغ و سوزان، خنکای آب گوارا را به درون خانه‌ها می‌کشانده، رمز و رازی هست که گواه معجزه فروتنانه خشت‌خام و دستان پُرتوان معمار فرزانه‌ای است که به‌عشق خدمت‌به‌خلق، خشت بر خشت نهاده است.»
قدیریان ادامه داد: «در سرتاسر خطه ایران‌زمین و به‌خصوص در مناطق گرم و خشک، مانند شهر تاریخی ابرکوه که تابستان‌های طاقت‌فرسایی دارد، یخ همواره جزو ضروریات مردم به‌شمار می‌رفته که علاوه‌بر خنک کردن آب شرب، برای حفظ خوراکی‌ها هم از آن استفاده می‌شده است. برخلاف آب‌انبارها و برکه‌های عمومی آب آشامیدنی در شهرها و روستاها که احداث آن‌ها از مبانی خیرات محسوب می‌شده و ساختمان و آب آن وقف بوده است، یخچال‌ها منبع درآمد سرشاری برای صاحبانشان به‌شمار می‌رفته‌اند.»
او خاطرنشان کرد: «شهرستان ابرکوه به‌مناسبت تعدد یخچال‌های خشتی به ”شهر یخچال‌ها“هم معروف است و یکی از این یخچال‌های تاریخی ”یخچال برزن“ است.»
این مقام مسئول در مورد اقدامات مرمتی این بنای منحصربه‌فرد تصریح کرد: «ترمیم خشت‌های فروریخته بدنه یخچال، اجرای ازاره سنگی پای یخچال، بندکشی ازاره‌های سنگی، مرمت بدنه بیرونی طبق الگوی موجود باقی‌مانده، نظافت و حمل نخاله‌های داخل یخچال به بیرون، از عمده‌ترین اقداماتی است که برای این یخچال تاریخی انجام شده است.»
قدیریان در ادامه افزود: «پس از مرمت این بنای تاریخی، سامان‌دهی محوطه بیرونی و محوطه‌سازی اطراف یخچال برزن نیز در دستورکار این اداره قرار دارد.»
انتهای پیام/
