با وجود حوادث و رویدادهای پُرتب‌و‌تاب و گاه ناخوشایند در طول تاریخ، امروزه بازهم این زبان شیرین و دلنشین در دورترین نقاط جهان حضور و نفوذ دارد.

در فرهنگ ما زندگی با شعر آغاز و با شعر بدرقه می‌شود. کودک در گاهواره، لالایی می‌شنود و از همان آغاز به شعر اُنس می‌گیرد و پس از مرگ نیز، ارائه مزارش شعری است که برایش می‌سرایند و چه‌بسا خود آن را پیش از مرگ برای خود می‌سراید. این آمیختگی ما با شعر و تأثیری که شعر بر فرهنگ و روحیات و رفتار ما می‌گذارد ضرورت پرداختن به آن و ضرورت پاسداری از حریم این عنصر اعجاز‌آفرین را بیشتر روشن می‌سازد.

روز شعر و ادب فارسی

«روز شعر و ادب» روز پاسداشت هنری متعالی است، هنری که در دوره‌های مختلف و در فراز و نشیب‌های این مرزوبوم، آینه‌وار در خدمت و جدان‌های بیدار بوده است. عرصه شعر و ادب عرصه پرواز سیمرغ‌وَشانی است که در وادی انسانیت بال و پر شکسته‌اند و آینه‌دار جلوه‌های روشن ایمان و معرفت بوده‌اند.

27 شهریور سالروز درگذشت شهریار شعر ایران است. در سال ۱۳۸۱ این روز در تقویم رسمی کشور «روز شعر و ادب فارسی» و «روز بزرگداشت استاد شهریار» نام‌گذاری شد.

محمدحسین شهریار

سید‌محمد‌حسین بهجت تبریزی در سال 1285 شمسی در روستای زیبای خشگناب از توابع شهرستان بستان‌آباد در استان آذربایجان‌شرقی متولد شد. او در خانواده‌ای متدین، کریم‌الطبع و اهل‌فضل پا به عرصه وجود نهاد. پدرش حاجی‌میر‌آقا خشگنابی (بهجت تبریزی) از وکلای مبرز، فاضل و عارف روزگار خود در تبریز بود که به‌ حُسن کتابتش در آن دیار شهرت داشت.

کودکی استاد در آغوش طبیعت و روستا سپری شد که منظومه «حیدربابایه سلام» مولود خاطرات مربوط به آن دوران است. در سال 1331 قمری پدرش او را برای ادامه تحصیل به تبریز باز‌آورد و او نزد پدر شروع به فراگیری مقدمات ادبیات عرب کرد و برای تحصیل اصول جدید به مدرسه متحده وارد شد و در همین سال اولین شعر رسمی خود را سرود و سپس به آموختن زبان فرانسه و علوم دینی نیز پرداخت و از فراگیری خوش‌نویسی نیز دریغ نورزید که بعدها کتابت قرآن ثمره همین تجربه است.

اشعار شهریار در 13سالگی‌اش با تخلص «بهجت» در مجله «ادب» به‌چاپ می‌‌رسید. او در سال 1299 برای اولین بار به تهران آمد و به‌وساطت لقمان‌الملک جراح در دارالفنون به تحصیل پرداخت.

شهریار از بدو ورود به تهران با استاد ابوالحسن صبا آشنا شد و نواختن سه‌تار و مشق ردیف‌های سازی موسیقی ایرانی را از او فراگرفت. او هم‌زمان با تحصیل در دارالفنون، به ادامه تحصیلات علوم دینی می‌‌پرداخت و در مسجد سپهسالار در حوزه درس سید‌حسن مدرس حاضر می‌‌شد.

شهریار در سال 1303 وارد مدرسه طب شده و پس از آن است که دوران شور‌انگیز و پرفراز‌ونشیب زندگی او آغاز می‌شود. او در ایام جوانی و تحصیل گرفتار عشق نافرجام می‌شود. عشق او به‌حدی است که در آستانه فارغ‌التحصیلی از دانشکده پزشکی، درس و بحث را رها می‌کند و دل در گرو عشقی نافرجام می‌بندد.

شعر شهریار

شهرت شهریار تقریباً بی‌سابقه است. تمام کشورهای فارسی‌زبان و ترک‌زبان بلکه هر جایی که ترجمه یک قطعه از شعرهای او به آن راه برده باشد هنر او را می‌ستایند. منظومه «حیدر‌بابایه سلام» در سال 1322 منتشر شد و از لحظه نشر با استقبال مواجه شد. این منظومه از آثار جاویدان شهریار و نخستین شعری است که او به‌زبان مادری‌اش، ترکی آذربایجانی، سروده است. شهریار در سرودن این منظومه از ادبیات بومی آذربایجان الهام گرفته است.

شهریار در سرودن انواع گونه‌های شعر فارسی، مانند قصیده، مثنوی، غزل، قطعه، رباعی و حتی شعر نیمایی، نیز تبحر داشته است، اما بیشتر از دیگر گونه‌ها به غزل‌سرایی شهره بود؛ ازجمله غزل‌های معروف او می‌توان به «علی، ای همای رحمت...» و «آمدی، جانم به قربانت...» اشاره کرد. این شاعر بلندآوازه به‌لحاظ تبحر در سرودن اشعار کم‌نظیر در مدح امیر مؤمنان و ائمه اطهار به «شاعر اهل بیت(ع)» نیز شهرت یافته است. او همچنین شیفتگی بسیار زیادی به حافظ داشته است.

سرانجام...

سرانجام خورشید حیات شهریار ملک سخن و آفتاب زندگی ملک‌الشعرای بی‌بدیل ایران پس از 83 سال تابش پُر‌فروغ در روز 27 شهریور 1367 در بیمارستان مهر تهران غروب کرد. پیکرش بر دوش هزاران تن از دوستدارانش تا مقبرةالشعرای تبریز حمل شد و در جوار شاعران بزرگی مانند خاقانی شروانی و همام شیرازی به خاک سپرده شد.

شهریار هرگز نمرده است، زیرا اکنون نام او زیبنده روز ملی شعر و ادب ایران و نیز صدها میدان، خیابان، مرکز فرهنگی، بوستان و جز آن در کشورمان و نیز در ممالک حوزه‌های ترکستان (آسیای مرکزی) و قفقازیه و ترکیه است.

*. اداره امور فرهنگی مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری

انتهای پیام/