به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، سید عبدالمجید شریف‌زاده، دبیر علمی همایش ملی هنر ایران در دوره قاجار در این نشست علاوه بر معرفی کلی همایش و محورهای آن، به واکاوی این نسخه پر ارزش پرداخت.
به گفته این استاد دانشگاه و نگاره‌پژوه، نسخه خطی شهنشاهنامه از آثار ارزشمند موجود در گنجینه خطی کتابخانه و موزه ملی ملک ، اثر فتحعلی بن محمد صبا، از جمله آثار مجموعه وقفی حاج حسین آقا ملک؛ واقف و بنیانگذار کتابخانه و موزه ملی ملک محسوب می‌شود که قدمت آن به قرن 13 هجری قمری و دوره قاجار برمی‌گردد.
او افزود: «از این کتاب دو نسخه در کتابخانه ملک موجود است که یکی از آنها بدون نگاره و نسخه مورد بحث در 438 ورق، 4ستون، 20 سطر و 25 نگاره است.»
او با بیان این نکته که اشعار این کتاب به قلم میرزا عبدالوهاب نشاط موسوی اصفهانی ملقب به معتمدالدوله نگاشته شده است، گفت: «این دیوان بروزن شاهنامه فردوسی با 40هزار بیت در مدت سه سال به نظم درآمده که موضوع آن بیشتر درارتباط با فتحعلی شاه قاجار و درگیری های زند و قاجار است.»
شریف زاده افزود: «از شهنشاهنامه صبا نسخه‌های دیگری هم در کتابخانه مجلس شورای اسلامی، موزه بریتانیا و کتابخانه ملی وین موجود است.»
رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با اشاره به تأثیر هنر اروپایی بر نقاشی ایرانی در دوره قاجار گفت: «مکتب نگارگری قاجار را می‌توان به سه دوره شامل دوره اوایل قاجار، دوره میانی و دوره اواسط قاجار تقسیم کرد.»
او در توضیح این دوره‌ها گفت: «در دوره اوایل قاجار تأثیر نگارگری ایرانی بیشتر است اما در دوره میانی، نگارگری بینابین نقاشی ایرانی و اروپایی قرار دارد و در دوره اواسط قاجار شاهد تأثیر بسیار زیاد هنر اروپایی بر نقاشی ایرانی هستیم.»
او افزود: «شهنشاه نامه صبا متعلق به دوره میانی مکتب قاجار است و در نگاره‌های این نسخه تأثیر نقاشی اروپایی بیشتر در پس زمینه‌ها دیده می‌شود، در برخی رعایت پرسپکتیو و در برخی ضدپرسپکتیو نیز دیده می‌شود همچنین استفاده از ترکیب بندی و خطوط عمودی و افقی و تضاد بین رنگ زمینه و موضوعات اصلی بسیار واضح است.»
به گفته شریف‌زاده، ترکیب‌بندی خلاصه، فضاسازی ساده و سرعت بالای کار در این نگاره‌ها نشان‌دهنده کم شدن توجه به نگارگری ایرانی از این دوران است.
او افزود: «پنج اثر در این نسخه به رقم محمدحسن افشار (نقاشباشی دوره قاجار) است.»
انتهای پیام/
