به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن و بناهای فرهنگی و تاریخی، در ابتدای این نشست پرهام جانفشان مدیرعامل صندوق احیا و بهره‌برداری از بناهای تاریخی و فرهنگی، با اشاره به اینکه توجه به اهمیت بناهای تاریخی در نخبگان جامعه هر روز بیشتر می‌شود، گفت: «امروزه با تلاش‌هایی که در حوزه فرهنگ‌سازی انجام پذیرفته، بسیاری از شهرهای مختلف ما توانسته‌اند در حوزه احیا خط‌شکن باشند و توجه مردم را به سوی خود جلب کنند.»
دبیر علمی این نشست در تبیین چشم‌انداز احیا و بهره‌برداری از ابنیه تاریخی در آینده توسعه شهری ایران افزود: «یکی از محورهای اساسی که می‌تواند به پیشبرد اهداف احیایی کمک کند، تعریف درست از توسعه وچرایی آن است و اگر ما در اهداف و راهبردهای خود قائل به توسعه انسان محور و مبتنی بر شناخت مردم باشیم و انسان را به معنای انسان بودن مورد توجه قرار دهیم به توسعه پایدار دست خواهیم یافت.»
جانفشان، مهم‌ترین هدف از احیا را یافتن نقش بنا متناسب با شأن آن اثر در محیط پیرامونی و مکان قرارگیری در بازه زمانی حاضر عنوان کرد و ادامه داد: «احیای بناهای تاریخی می‌تواند یافتن نقطه سر به سر میان حفظ شخصیت بنا و نگاه فرهنگی از یک جهت و از طرف دیگر بازدهی سرمایه‌گذاری باشد و ما در زمینه شیوه‌های اجرای آن، نیاز به برقراری گفتگو و دستیابی به گفتمان‌های اثربخش هستیم.»
مدیرعامل صندوق احیا، با اشاره به برخی تناقض‌های موجود در نظرات ارائه شده در این حوزه، افزود: «بافت‌های تاریخی ثروت‌های میان‌نسلی ارزشمندی است که نباید در قالب تعاریف غلط از مفاهیمی چون توسعه به آن‌ها خدشه وارد کرد.»
او با بیان اینکه در واگذاری بناهای تاریخی باید با تأمل و تفکر، رفتار کرد: «اینکه سریع و به هر روشی بخواهیم بناها را با کاربری‌هایی که با اصالت بنا درتعارض است استفاده کنیم، اقدام درستی نیست و ما باید با توجه به اصل نقش بنا در توسعه منطقه،شهر و کشور، نقش‌آفرینی و کارآفرینی آن را وسعت بخشیم.»
زندگی در بافت‌های تاریخی صحنه ادب ورزیدن به این کیفیت منحصر به فرد است
سید محمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری نیز در این نشست، با بیان اینکه در زمینه احیای بناهای تاریخی باید از نگاه‌های سوداگرایانه به صورت جدی پرهیز کرد، تصریح کرد: «خانه‌های قدیمی و بافت‌های تاریخی در درون خود مطالبی دارند که این مطالب را کسانی می‌توانند دریافت کنند که نگاهشان سوداگرایانه نباشد.»
او، با بیان اینکه بافت تاریخی مظهر کیفیت منحصر به فردی است که موجودیت هر شهری به آن وابسته است، ادامه داد: «اگر به دنبال کیفیت منحصر به فرد هستیم متوجه خواهیم شد که بافت تاریخی یعنی چه و اینکه زندگی در این بافت‌ها صحنه ادب ورزیدن به آن ظرفیت منحصر به فرد است. در نتیجه آن‌هایی که متوجه این واقعیت باشند تگناهای زندگی امروزی در بافت‌های تاریخی را خواهند پذیرفت.»
بهشتی با اشاره به اینکه ژنوم شهر را باید در داخل بافت تاریخی یافت، یادآور شد: «ما یک میلیون بنای تاریخی داریم که تعداد کمی از آن‌ها بناهایی است که باید توسط دولت مرمت شود و مؤثرترین راه برای حفظ این بناها این است که زندگی در آن‌ها جریان پیدا کند چرا که اگر زندگی از بنایی خارج شود سرعت فرسودگی بنا افزایش می‌یابد.»
او با یادآوری این نکته که در حوزه بناهای تاریخی اصل بر حفاظت است، افزود: «اینکه چه کیفیتی از زندگی باید در بافت و بناهای تاریخی باشد ترازویی به نام حفاظت دارد و معیارهای که از صدمه زدن و پنهان کردن ارزش‌های حاکم بر بنا جلوگیری می‌کند.»
احیای بناهای قدیمی پرهیز از مومیایی کردن تاریخ است
اسکندر مختاری عضو هیئت علمی دانشگاه دیگر سخنران این نشست بود، که با اشاره به الزامات همزیستی زندگی جدید در بناها و بافت های تاریخی، ادامه داد: «ما در توسعه شهری این الزامات را به طور کامل ندیده‌ایم.»
این عضو هیئت علمی دانشگاه، تاریخ تحولات شهرسازی و معماری بیانگر هویت جوامع انسانی دانست و خاطر نشان کرد: «احیا در اصل یک نوع پرهیز از مومیایی کردن تاریخ است و بناهای قدیمی نشانه‌های تاریخی سودمندی است که به عنوان تجلی رفتارهای انسانی به ما ارث رسیده است و ما به این سودمندی‌ها نیاز داریم.»
مختاری، با بیان اینکه تأثیر زمان بر اثر تاریخی دارای دو بعد کالبدی و محتوایی است، افزود: «فناپذیری در ذات اثر تاریخی است و ما با پایدار کردن کالبد و ایجاد حرکات تأخیری به دنبال مقابله با آن هستیم اما بعد محتوایی این ابنیه امری زوال پذیر نیست و پیام این آثار در طول تاریخی با پاره‌ای تغییرات تداوم دارد، پیامی که مرتباً به نسل‌های متفاوت با خواسته‌های مختلف منتقل می‌شود.»
او، تصریح کرد: «احیای مقابله‌ایی است با فرسودگی و بیفایدگی اثر تاریخی و به سودمندی آن کمک می‌کند در واقع هر چند ممکن است این مسئله یک نوع عقب‌نشینی به نظر بیاید، اما تنها راه چاره برای حفظ این موجود عزیز آسیب‌پذیر است.»
مختاری با اشاره به اینکه اتفاقات مثبت و ایجاد رویکردهای تازه در زمینه احیا بناهای تاریخی در آینده این آثار مشهود است، گفت: «در این عرصه ارزش‌های ماهوی که همان پیام اثر است باید بر ارزش‌های کمی تقدم پیدا کند و باید اولویت‌ها رعایت شود.»
بافت‌های تاریخی، محرکی برای توسعه
محمد سعید ایزدی معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی نیز در این نشست افزود: «امیدوارم در قالب برپایی چنین نشست‌هایی در حوزه نظر و عمل به راهکار های مناسب تری برای بحث احیا و اعطای کاربری مجدد برسیم و بتوانیم روی یکسری مفاهیم تفاهم کنیم.»
او با بیان اینکه استفاده مجدد از بناهای تاریخی، سیاستی برای حفاظت از آن‌ها است، به بیان مشکلات پیش رو در این حوزه پرداخت و تصریح کرد: «برای حصول به نتیجه بهتر در حوزه تعاریف بتوانیم دقیق‌تر عمل کنیم به عنوان مثال تعاریف در زمینه ساختمان ارزشمند و تفاوت‌هایشان را مشخص کنیم و ایجاد رده بندی میان آن ها به احیاء و استفاده مجدد از آن‌ها توجه کنیم.»
ایزدی افزود: «هر بنا دارای ارزش‌ها، اصالت و ظرفیت‌های متفاوتی است و ما در احیای آن‌ها باید به این ظرفیت‌ها توجه کنیم.»
او، ادامه داد: «هنوز کنشگرانی که در فرآیند باززنده‌سازی اثر دخیل به خوبی شناسانده نشده اند و تصورات غلطی وجود دارد که این نقش های صرفا مختص بعضی حوزه‌های خاص است در صورتی که همه در کنار هم با اتکا به مردم می‌توانند در پیشبرد اهداف احیای بناها و بافت‌ها کمک کنند و در این عرصه باید از نگاه جزیی‌نگر به همگرایی و نگاه‌های کلان تر دست یابیم.»
ایزدی خاطر نشان کرد: «امروزه بافت‌های تاریخی می‌توانند محرک توسعه باشند و اثرات شایان توجهی را بر محیط پیرامون خود بگذراند و ما می‌توانیم با هم راستایی اقدامات با یکدیگر به نحوی برنامه‌ریزی کنیم که حفاظت از بافت تاریخی با برخی اقدامات زیرساختی هم‌راستا شود.»
انتهای پیام/
