به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، نسرین بیگ محمدی، سرپرست برنامه گمانه‌زنی به‌منظور تعیین عرصه و حریم تپه یزدان در نهاوند استان همدان با اعلام این خبر گفت: «دشت میانکوهی نهاوند-فیروزان به‌صورت شمالی-جنوبی در شمال شهرستان نهاوند، در کرانه‌ی جنوب‌غربی رشته کوه الوند و نواحی شرقی دیواره گرین، یکی از مهمترین دشت‌ها‌ی استان همدان و زاگرس‌مرکزی از منظر اکوسیستم و ژئومورفولوژی (حاصل‌خیزی، منابع آب غنی: رودخانه‌ها و سراب‌ها، مراتع طبیعی: پوشش گیاهی و جانوری و...) و مطالعات باستان‌شناختی به‌شمار می‌آید.»
بیگ محمدی افزود: «این دشت، پست‌ترین نقطه‌ی استان همدان با ارتفاع 1470 متری از سطح آب‌های آزاد شرایط زیست‌محیطی انسانی و جانوری را از دیرباز دارا بوده است، به‌طوریکه برخی از مهمترین محوطه‌های شناخته شده جوامع اولیه انسانی استان همدان در این ناحیه رقم خورده است و وجود تپه گیان در این دشت به‌همراه محوطه‌های مهم دیگری از ادوار نوسنگی جدید تا اسلامی متأخر، گواه این ادعا است.»
او افزود: «تپه یزدان با دارا بودن آثاری از ادوار مسوسنگ، مفرغ، آهن، دوران تاریخی تا ادوار مختلف اسلامی، یکی از مهمترین محوطه‌های جوامع نخستین این دشت به‌شمار می‌آید که از منظر مطالعات باستان‌شناختی ناشناخته است.»
او اظهار داشت: «این محوطه با آثار غنی گسترده از سفال‌های شاخص ادوار مختلف عصر مفرغ (به‌ویژه قبرستان عصر مفرغ) و همچنین عصر آهن، توالی تاریخی و فرهنگی تپه گیان و گودین را در خود نهفته دارد.»
او با اشاره به این نکته که تپه یزدان دارای تراسی در ضلع غربی آن است که با شیب کمتری نسبت به رأس تپه به‌عنوان خرمنگاه اهالی روستا مورد استفاده قرار می گیرد، گفت: «در این قسمت قبرهایی متعلق به عصر مفرغ وجود دارد که 3 مورد از آن‌ها مورد کاوش غیرمجاز قرار گرفته است.»
محوطه مهم استقراري عصر مفرغ در حوزه رودخانه گاماسیاب
او همچنین به وضعیت زیست‌محیطی اثر ، وجود چشمه‌اي در جنوب و رودخانه گاماسیاب در شرق و شمال تپه، آن را یکی از محوطه‌هاي مهم استقراري عصر مفرغ حوضه رودخانه گاماسیاب دانست.
این باستان شناس در ادامه از شناسایی گونه‌هاي متنوع سفالی از ادوار مسوسنگ، مفرغ، آهن، تاریخی و اسلامی در بررسی سطح و دامنه‌هاي تپه یزدان خبر داد.
به گفته او، این سفال ها عبارتند از سفال‌هایی با پوشش گلی قرمز مسوسنگ؛ سفال‌های خاکستری نوع یانیقی؛ سفال‌های نخودي با تمپر شن و ماسه با پخت مناسب و سفال‌های چرخ‌ساز نخودی منقوش شامل نوارهاي پهن و باریک افقی، نوارهاي پهن به‌همراه خطوط مواج، نوارهاي پهن باندي‌شکل به همراه خطوط مواج از جمله این سفال هستند.
بیگ محمدی افزود: «نوارهاي پهن بر روي لبه با رنگ سیاه بر روي زمینه نخودي و آجري با نقش حیوانی (پرنده‌ها و عقاب) مفرغ میانی و جدید؛ سفال‌هاي قرمز براق، سفال‌های خاکستری صیقلی و براق از گونه‌های مختلف سفال‌های عصر آهن؛ به‌همراه سفال‌های ادوار تاریخی و اسلامی و... از دیگر نمونه سفال‌های شاخص شناخته شده در تپه یزدان هستند.»
این باستان شناس با توجه به چنین آثار غنی در تپه یزدان و قرارگیری آن در حواشی روستا و ساخت‌وسازهای مختلف و محاصره شدن در میان زمین‌های کشاورزی و تخریب به دلیل تعرض زمین‌های کشاورزی به عرصه و حریم و همچنین کاوش‌های غیرمجاز صورت‌گرفته درجا‌‌ی‌جای تپه و قبرستان آن تعیین عرصه و حریم این تپه به عنوان یک اثر ارزشمند را امری ضروری دانست که به اجرا در آمد.
تعیین عرصه و حریم تپه یزدان- نهاوند
بیگ محمدی افزود: «در برنامه \"گمانه‌زنی به‌منظور تعیین عرصه و حریم تپه یزدان- نهاوند\" با حفر 10 گمانه به ابعاد 1.5×1 متر پیرامون تپه یزدان، عرصه و حریم آن مشخص شد.»
او اظهار داشت: «با اجرای این طرح، تکلیف ساخت و سازهای گسترش حریم روستای تپه یزدان روشن شده و از این پس با توجه به نقشه ارائه شده از عرصه و حریم تپه یزدان، می‌توان گام‌های مؤثری در حفظ آن برداشت.»
او ابراز امیدواری کرد: «در ادامه با انجام مطالعات هدفمند لایه‌نگاری و کاوش، بتوان جایگاه تپه یزدان را در مطالعات باستان شناختی دشت نهاوند و حوضه رودخانه گاماسیاب مشخص کرد.»
این باستان شناس در پایان با اشاره مطرح شدن برنامه گمانه زنی برای تعیین عرصه و حریم تپه یزدان توسط اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان نهاوند و قبول این طرح توسط اداره کل میراثفرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان گفت: «مجوز برنامه گمانه‌زنی به‌منظور تعیین عرصه و حریم تپه یزدان- نهاوند توسط رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در تیر ماه سال جاری صادر شد.»
انتهای پیام/
