در این نمایشگاه که به‌همت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و وزارت فرهنگ فدراسیون روسیه در چارچوب برنامههای روزهای فرهنگی روسیه در ایران، در تالار آبی مجموعه نیاوران برپا شده بود، مجموعه‌ای از پارچه‌های توری کشور روسیه که در موزه پارچه‌های توری منطقه ولوگدا، استان شمالی این کشور نگهداری می‌شود، به مدت چهار روز در معرض نمایش قرار گرفت.
از نکات مثبت این نمایشگاه، اجرای زنده کارگاه توربافی توسط یکی از هنرمندان روس و همچنین پخش فیلم مستند معرفی هنر توربافی روسیه در طول مدت نمایشگاه بود که با استقبال بازدیدکنندگان مواجه شد.
توربافی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین صنایع‌دستی منطقه ولوگدا با قدمتی بیش از 200 سال است و این صنعت دارنده نشان طلا و جایزه بزرگ «اصالت هنری محصولات توری» در این کشور است.
بیش از 40 اثر هنری در این نمایشگاه به نمایش درآمد که شامل دستمال توری، شنل، تابلوهای تور و همچنین دست‌بافت‌های سنتی روسی است. این آثار توسط 10 تن از طراحان بنام هنر توری روسیه همچون بافی ام. یو. پالنیکوا، ای. ان. دی راکچیوا، تی. ان اسمیرنوا، جی. ان مامروسکایا، وی. دی وسلووا، ال. جی گامیلوا و... طراحی شده و با استفاده از نخ‌های کتان، گلدوزی، ریون، پنبه و نخ فلزی، تور و تکنیک اتصال، نقوش زیبایی از گل، پرنده‌های افسانه‌ای و همچنین طرح‌هایی الهام گرفته از معماری منطقه‌ای خلق شده‌است.
توربافی از افتخارات ماست
ناتلی‌یا بیوا رئیس موزه توربافی استان ولوگدا، بزرگ‌ترین موزه توربافی روسیه که در سال 2010 افتتاح شده درباره این نمایشگاه می‌گوید: «این نمایشگاه در قالب روزهای فرهنگی روسیه در ایران برگزار شده و ما توربافی‌هایی که هنر سنتی شهر ولوگدا هست را در این نمایشگاه به نمایش گذاشتیم. ما چند صد سال است که در شهر ولوگدا این سنت فرهنگی را حفظ کرده‌ایم و یکی از افتخارات ما همین هنر و صنعت است.»
او می‌افزاید: «در حال حاضر توربافی ولوگدا به لحاظ کثرت آثار توربافی و همچنین کیفیت و تنوع آن نسبت به سایر شهرهایی که این صنعت در آنجا رواج دارد، شاخص‌تر است. در قرن بیستم در استان ولوگدا 40 هزار نفر به این کار مشغول بودند و این خود رقم قابل توجهی است.»
بیوا در خصوص آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه می‌گوید: «پارچه‌های توری که در این نمایشگاه به نمایش درآمده آثار استادکاران معروف استان ولوگدا است که مربوط به اواسط قرن بیستم تا زمان حال است. ما قصد داشتیم تنوع خاصی را در این نمایشگاه نشان دهیم، هم در قالب کارهای کوچک که به عنوان سوغاتی محسوب می‌شوند و هم برای آثار با ابعاد بزرگ که بیشتر در قالب صنعتی و فروش در حجم وسیع به کار می‌روند.»
توربافی برای لذت و درآمد
لوئیزا سینانیا کارشناس ارشد و رئیس بخش دستاوردهای پارچه‌های توری در موزه توربافی شهر ولوگدا است که با لوازم سنتی توربافی روسیه به‌صورت زنده بخش‌هایی از توربافی را در طول مدت نمایشگاه برای مخاطبان اجرا می‌کرد. او در معرفی خود می‌گوید: «در حال حاضر هنر توربافی در خانواده‌های روسی به صورت سنتی از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا می‌کند. خیلی افراد در روسیه هستند که این تورها را می‌بافند برای اینکه فقط لذت ببرند و بعضی دیگر هم در شرکت‌های تولیدکننده این محصولات فعالیت می‌کنند و خیلی‌ها هم این هنر را تدریس می‌کنند.»
او می افزاید: «اگر بخواهم در مورد خودم بگویم من جزء آن گروهی هستم که وقتی بار اول این هنر را دیدم از خود پرسیدم چرا من نباید این تور را ببافم. وقتی در موزه ولوگدا مشغول به کار شدم، با خود گفتم چطور من می‌توانم درباره این هنر به مردم توضیح دهم، وقتی با نحوه بافت آن آشنا نیستم. به این صورت بود که 13 سال است هر روز این هنر را به مردم نشان می‌دهم و تدریس می‌کنم و الان این افتخار را دارم که نشان استانی این بافندگی، به عنوان استاد به من اعطا شده است. ولی بیشتر از هر چیزی این هنر نبض زندگی و عشق من است.»
سینانیا در ادامه می‌گوید: «ما این توربافی‌ها را در قالب روزهای فرهنگی فدراسیون روسیه در جمهوری اسلامی ایران در این نمایشگاه به نمایش گذاشتیم. خیلی خوشحالیم که این آثار در این نمایشگاه و در ایران در معرض نمایش قرار گرفته است، کشوری که فرش‌ها و کاشی کاری آن بسیار معروف است و خانم‌های ایرانی وقتی این هنر را می‌بینند، عمق کاری که هنرمندان تورباف روسی انجام می‌دهند را درک می‌کنند.»
او درباره نحوه بافت پارچه‌های توری در روسیه ادامه می‌دهد: «توربافی یکی از هنرهای قدیمی و کهن روسیه محسوب می‌شود و در قرون مختلف این هنر و صنعت وجود داشته و همیشه علاقه‌مندی های زیادی را در جهان به خود جلب کرده‌است. دقیقاً همان شیوه‌ای که من به صورت زنده در این نمایشگاه اجرا می‌کنم از 200 سال پیش توسط نیاکان ما انجام شده‌است.»
این هنرمند می‌افزاید: «ما در توربافی‌هایمان تمام نقش‌های طبیعی در فصل‌های مختلف، گل‌ها، باغ‌ها و پرندگان را نشان می‌دهیم. این آثار هنری را می‌توان هم برای طراحی داخلی خانه‌ها و هم روی لباس و تزئین آن استفاده کرد. ما این چوب‌ها را به عنوان ابزار اصلی توربافی به آسانی در دستانمان می‌گیریم و با آن‌ها حرکاتی را انجام می‌دهیم که در نهایت نقش‌های زیبایی آفریده می‌شود.»
او می‌گوید: «ارتباط چوب‌ها و نخ‌ها این طرح‌های بدیع را به وجود می‌آورند. بعضی‌ها شاید در نگاه اول تصور کنند، هیچگاه نمی‌توانند با دستانشان این تورها را ببافند ولی این اصلاً کار دشواری نیست و افراد علاقه‌مند می‌توانند آن هنر را به صورت تخصصی آموزش ببینند.»
سینانیا در پایان می‌افزاید: «برای اینکه این هنر را یاد بگیرید و با آن آشنا شوید از همه افرادی که علاقه‌مند هستند، دعوت می‌کنیم به موزه شهر ولوگدا آمده و آن را آموزش ببینند. جایی که شما فقط پارچه‌های توری را نمی‌بینید بلکه می‌توانید آن را ببافید.»
روزهای فرهنگی روسیه در ایران در چارچوب توسعه روابط و همکاریهای فرهنگی ایران و روسیه با حضور ۵۰ هنرمند روس به میزبانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و وزارت فرهنگ فدراسیون روسیه از 18 تا 23 آبان با برنامههای مختلفی از سوی گروه های موسیقی و هنرمندان روسی در زمینه صنایع‌دستی، نقاشی و ... در تهران و قزوین با همکاری بنیاد رودکی، مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران، نهادهای فرهنگی شهر قزوین و روس کنسرت روسیه برگزار شد.
گزارش از پروانه اسکاش
انتهای پیام/
