اگرچه تحولات اقتصادی و اجتماعی آینده به‌طور دقیق قابل پیش‌بینی نیستند، اما مدیران بزرگ‌ترین گروه‌های هتل‌ها و اپراتورهای تور در جهان، صحبت‌ها، نشست‌ها و هم‌اندیشی‌هایی دراین‌باره برگزار کرده‌اند. نتایجی که از بررسی این نشست‌ها به‌دست‌آمده‌اند، نشان می‌دهند رفتار تقاضاکنندگان در صنعت گردشگری تغییر کرده است.
همین امر باعث شده شکل فعالیت‌های گردشگری نیز تکامل پیدا کنند و ادامه فعالیت نهادهای دولتی و خصوصی در این صنعت، منوط به تربیت متخصصان و کارشناسان جدیدی باشد که تاکنون در این صنعت حضور نداشته‌اند.
موانع رشد گردشگری در سال‌های اخیر
علی‌رغم رشد چشمگیر صنعت گردشگری در سال‌های اخیر و جایگزین شدن آن با اقتصادهای تک‌محصولی و فاقد زنجیره خلق ارزش، این حوزه با موانع و مشکلاتی مواجه بوده که برنامه‌ها و طرح‌های کشورها و سازمان‌های بین‌المللی را دچار تغییرات و دگرگونی‌هایی کرده و در مواقعی منجر به تعویق لایحه‌ها و راهبردهای توسعه شده است.
طبق بررسی‌هایی که توسط سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) صورت گرفته: پنج مانع اصلی رشد گردشگری در سال ۲۰۱۹ شامل موارد زیر است:
۱- عدم قطعیت طولانی‌مدت درباره برگزیت
۲ - تنش‌های ژئوپلیتیک
۳ - تنش‌های تجاری
۴ - رکود اقتصاد جهانی
۵ - ورشکستگی شرکت توماس کوک
این نوشته تأثیر دو مورد از موانع فوق بر روی کشورها را بررسی خواهد کرد.
تنش‌های ژئوپلیتیک
موقعیت جغرافیایی یک کشور، تأثیر بسزایی در ساختار بازار گردشگری آن کشور دارد. همچنین یکی از مهم‌ترین عواملی که نظریه‌پردازان توسعه و کارشناسان حوزه توریسم در برنامه‌ریزی‌های خود بدان توجه دارند، موقعیت نسبی یک کشور و محل قرارگیری آن نسبت به مراکز سیاسی فرهنگی جهان است.
طبق گزارش انجمن صنفی راهنمایان گردشگری، وضعیت کشورهای همسایه و موقعیت جغرافیایی ایران، مهم‌ترین مانع در فرآیند جذب گردشگر است .
ازاین‌رو تنش‌های ژئوپلیتیکی که در منطقه رخ می‌دهند تأثیر بسزایی بر ساختار، میزان بهره‌وری، روند توسعه کمی و کیفی و درنهایت حجم و نوع فعالیت‌های صنعت گردشگری و هتلداری ایران دارند.
ورشکستگی گروه توماس کوک
گروه توماس کوک \"Thomas Cook Group\" قدیمی‌ترین و یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های صنعت مهمان‌نوازی و گردشگری بریتانیایی بود که درزمینهٔ مدیریت شرکت‌های هواپیمایی و خطوط چارتر، خطوط کشتی‌های گردشی، ارائه خدمات هتلداری، خدمات گردشگری و مسافرتی فعالیت می‌کرد.
این شرکت در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۹ ورشکست شد.
گرمای کم‌سابقه تابستان ۲۰۱۸، بی‌ثباتی سیاسی در برخی کشورهای مقصد، مانند ترکیه، احتیاط مردم در خرج کردن پول‌های غیرضروری به خاطر برگزیت بریتانیا از اتحادیه اروپا، خرید به‌صورت آنلاین و نه با مراجعه حضوری به دفترهای شرکت، اوج گرفتن شرکت‌های هواپیمایی ارزان‌قیمت، گرفتن وام و خرید چند شرکت مسافرتی دیگر و بدهی بسیار در بازپرداخت، از دلایل ورشکستگی گروه توماس کوک بودند. این موضوع خیلی زود به یک فاجعه ملی تبدیل شد و دیدیم که چطور به زیرساخت‌های گردشگری بریتانیا لطمه‌ای اساسی زد.
راهکارهای پیشنهادی
چه اقداماتی در راستای جلوگیری از وقوع مشکلات بیان‌شده و بهبود وضعیت کنونی مؤثر خواهند بود؟
۱. همکاری پویا و سازنده دستگاه دیپلماسی کشور و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، راهکاری مؤثر در راستای انعکاس تصویری صلح‌آمیز از کشورمان در عرصه بین‌الملل خواهد بود. این امر با تشکیل هیئت‌هایی از مسئولان و متخصصان بین‌الملل گرا و کار بلد میسر خواهد شد.
۲. ارتقای مزیت‌های نسبی کشور در حوزه گردشگری و تبدیل آنان به مزیت مطلق از طریق تشکیل اتحادیه‌های تجاری و گردشگری، مذاکره با کشورها برای لغو طرفه روادید، اعزام دانشجویان مستعد به‌منظور یادگیری تجربی و نظری مفاهیم و به‌کارگیری آنان در امور وابسته به اقتصاد گردشگری، سبب چهارچوب سازی و حرفه‌ای‌تر شدن فعالیت‌های این حوزه خواهد شد.
۳. بهبود روند ارائه خدمات و فرآیند توسعه گردشگری، وابسته به پیگیری مداوم و سازنده از شکایات، انتقادات و پیشنهادها گردشگران است.
۴. دنیا با سرعت در حال تغییر است و ایده‌هایی که تا دیروز نشانه خوش‌فکری مدیران شرکت‌های چندملیتی محسوب می‌شد، امروز دیدگاه‌هایی تاریخ گذشته به‌حساب می‌آیند که باید از آن‌ها ترسید. مدیران توماس کوک همیشه روی روابط تکیه داشتند و خیالشان این بود که به کمک لابی‌گری می‌توانند انحصارشان را در حوزه گردشگری بریتانیایی نگه‌دارند.
هر انحصاری به‌سرعت باعث از بین رفتن یک کسب‌وکار می‌شود، زیرا یک جامعه روبه‌جلو و در حال پیشرفت براثر رقابت سالم شکل می‌گیرد. ازاین‌رو امکانات تبلیغاتی در یک جامعه مانند بیلبوردها و رسانه‌ها باید به‌صورت عادلانه بین تمامی کسب‌وکارها تقسیم شوند.
گزارش از: آرش خورمهر دانشجوی مدیریت گردشگری دانشگاه تبریز
انتهای پیام/
