این حمام در محله قلعه شاهی (اوزیها) بندرعباس قرارگرفته قدمت آن به دوره قاجاریه و تا اواخر قرن سیزدهم هجری قمری برمیگردد.
حمام گلهداری را تجارتخانه حاج شیخ احمد گلهداری ساخته و وقف مسجد گلهداری کرده است.
معماری حمام گلهداری مانند سایر حمامهای دیگر نواحی کویر مرکزی دارای فضاهای بینه، سر بینه، گرمخانه و خزینه است. بنا دارای پنج گنبد بزرگ و کوچک است.
در ورودی حمام گلهداری راهروی هشتی کوچک قرار دارد تا دما و رطوبت فضای داخلی تنظیم شود. فضای بینه به شکل هشتگوش ساختهشده و در اطراف آن چهار صفه یا سکوی نشیمن و رختکن دیده میشود. وسط سالن بینه حوضچه هشتضلعی کوچک قرار دارد. فضای این قسمت باید سرد و خشک بوده زیرا فضای ورودی در ارتباط مستقیم با فضای خارج قرار میگرفت.
ارتباط بین بینه و گرمخانه از طریق میاندر صورت میگیرد و فضای درون آن سرد و مرطوب است. سربینه فضای شستوشو است و دو صفه یا سکوی نشیمن دارد و بخار اندرون به آن میرسد. سربینه به خزینه متصل میشود که فضایی گرم و خشک دارد.
محل گرم شدن آب مورداستفاده حمام خزینه بوده است. در خزینه کانالهایی از سنگ و ساروج برای انتقال آبگرم به تمامی فضاها در نظر گرفته شده است.
سیستم گرمادهی حمام شامل انبار سوخت، آتشدان، دیگ، دودکشها و گودال جمعآوری خاکستر است. فضای گرمکننده حمام که به علت نگهداری گرما در عمق زمین قرار گرفته است.
آب مصرفی حمام از چاهی به عمق ده متر که هنوز پابرجاست، تأمین میشده است. در دورهای هم که از آب برکه برای حمام استفاده میشده این عمل با استفاده از نیروی کمکی گاو که در مسیر (گاورو) «گوچی» که لهجه محلی هرمزگانی «گاو و گوچه» گویند، یعنی چاه چرخ گاوی، دائم درحرکت بوده و آب را از چاه به انبار ذخیره آب میریخته صورت میگرفته است.
در وسط سقف حمام روزنههایی بهعنوان نورگیر در هر یک از فضاها وجود دارد که عمل نورگیری و تهویه در حمام توسط همین روزنهها صورت میگرفت، بدین ترتیب که با بازو بسته کرودن در فصولی ازسال دما و رطوبت داخل حمام را تنظیم میکردند.
حمام گلهداری در سال 1374 به شماره ۲۰۰۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
* گزارش از صدیقه غلامی
انتهای پیام/