به نظر می‌رسد کودکان و نوجوانان که خیالپردازترند و ذهن آماده‌تری برای آموختن دارند، اگر با هنر نمایش عروسکی و همین‌طور عروسک‌های بومی آشنا شوند و تاثیرگذاری این دوموضوع را در آینده‌ی فرهنگ و رسانه دریابند، موضع طراحان و اجراگران و درنهایت رسانه‌های کشورمان در آینده موضع منفعلانه‌ای نخواهد بود و به امید خدا آینده‌ای روشن پیش روی هنر عروسکی و حتی انیمیشن و هنرهای دیجیتال‌مان خواهد بود. تجربه‌هایی که ما در این مدت کوتاه داشتیم حاکی از امکان ارتباط بسیار خوب نسل‌های جدید با این موضوعات است که بسیار جای خوشحالی دارد. از این‌رو با محمدرضا احمدزاده کارگردان تئاتر و تلویزیون گفت‌وگو کردیم:
ضرورت و اهمیت استفاده از عروسک‌ها چیست؟
عروسک‌ها تبلور احساسات، تخیلات، آرزوها و نیازهای انسان‌ها هستند. چه به‌عنوان همدم، مانند عروسک_بازیچه‌ها، چه به‌عنوان عروسک‌های نمایشی. زمانی که ما در نمایش از عروسک به جای بازیگر استفاده می‌کنیم، تلاش می‌کنیم آنچه را که انسان قادر نیست اجرا کند مقابل چشمان بیننده بر روی صحنه بیاوریم. همین‌طور وقتی یک کودک با عروسک بازی می‌کند، او در لحظه نمایشی را اجرا می‌کند که خود اجرا کننده و بیننده‌ی آن است. نمایشی از تصورات و شاید آرزوها و نیازهایش. بدین صورت عروسک را می‌توان مجسم شده‌ی یک خیال دانست.
عروسک‌های بومی چه امکاناتی را به هنرمند عروسکی می‌دهند؟
عروسک‌های بومی بخش مهمی از هویت فرهنگی نقاط مختلف جهان هستند که باید مراقب بود به دست فراموشی سپرده نشوند. در مناطق مختلف ایران هم عروسک‌های بومی فراوانی وجود دارند. از بازیچه‌ها تا عروسک‌هایی که با آنها آیین‌های نمایشی به اجرا در می‌آیند.
توجه به این گنجینه‌های ارزشمند می‌تواند الهام‌بخش تولید آثار هنری جدید و حضور فعالانه‌ی ما در ساخت و ارائه‌ی جاذبه‌های بصری و حتی دست‌یابی به مارکتینگ موفق‌تر در بازار‌های جهانی شود.
امروزه بسیاری از آثار هنری و نمایشی در سرار جهان برگرفته از المان‌ها، قصه‌ها و موضوعات بومی هستند.
چه تجربه‌ای در زمینه عروسک‌های بومی داشته‌اید؟
به عنوان یک علاقه‌مند به نمایش عروسکی، موضوع عروسک‌های بومی استان گیلان را برای یک پژوهش در دانشگاه صداوسیما انتخاب کردم که در این مسیر سرکار خانم پوپک عظیم‌پور و دکتر کاظم نظری اساتید همراه این پژوهش بودند. با بررسی ۴ آیین عروسکی و یک عروسک_بازیچه‌ی گیلانی به نتایج چشمگیری از منابع دراماتیک جهت تولید برنامه‌های نمایشی در تلویزیون دست‌یافتیم. ایده‌هایی برای ساخت عروسک و ایده‌هایی نمایشی و همچنین موفق به ثبت ملی نمایش آیینی کترا گیشه در فهرست آثار ملی شدیم.
چگونه از الگوی بومی در نمایش عروسکی استفاده می‌شود؟
با نگاهی اجمالی به طراحی عروسک‌ها در نمایشهای عروسکی به ویژه در تلویزیون و سینمای ایران، می‌بینیم که ایده‌های ساخت بسیاری از این عروسک‌ها برگرفته از نمونه‌های غیر ایرانی است. درصورتی‌که قصه‌های مختلف، شعرها، آواها و همین‌طور منابعی برای برداشت‌های گرافیکی و طراحانه در عروسک‌های بومی یافت می‌شود که قابلیت‌های استفاده از آنها را در نمایشهای رایج عروسکی تا استاپ‌موشن، انیمیشن، گرافیک و... گسترش می‌دهد.
برای ترویج این‌گونه بهره‌برداری‌ها از منابع بومی چه می‌توان کرد؟
در عصر حاضر رسانه‌ها یکی از مهم‌ترین بسترهای انتقال مفاهیم و تاثیرگذاری بر اقشار مختلف هستند. بدیهی است که معرفی این منابع در رسانه‌ها علی‌الخصوص تلویزیون می‌تواند باب آشنایی نسل‌های جدیدتر را با مفهوم عروسک و میزان تاثیرگذاری آن و همین‌طور عروسک‌های بومی و قابلیت‌های آنها باز نماید.
*گفت‌وگو از شایان اجلالی
انتهای پیام/
