این روز در عین حال فرصتی برای بازشناسی، بازیابی و روزآمد کردن قوانین و رویه‌های مبارزه با فساد است تا موانع فراروی عدالت و توسعه پایدار برداشته شود.

روز جهانی مبارزه با فساد از زمان تصویب دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۳، هر ساله در نهم دسامبر گرامی داشته می‌شود و بر اساس این کنوانسیون دولت‌ها و حکومت‌ها در ابعاد داخلی اقدامات و برنامه‌هایی را تعریف و اجرا می‌کنند و برای پیشبرد همکاری‌های بین‌المللی نیز الزاماتی ترسیم و اجرایی می‌شود.

با توجه به روند پیچیده شدن مناسبات اقتصادی در ابعاد داخلی و بین‌المللی در جهان امروز بیش از پیش شاهد گسترش جرایم سازمان یافته هستیم و بی‌تردید چنین پدیده‌ای تبعات منفی کلانی را به بار می‌آورد که می‌تواند از تهدید منافع یکایک شهروندان تا تخریب ساختارهای یک جامعه را در بر بگیرد.

 بر اساس آمار بانک جهانی، فقط در کشور آمریکا سالانه بیش از یک تریلیون دلار رشوه رد و بدل می‌شود و این در حالی است که در کشورهای فقیر به دلیل فقدان ساختارهای قانونی، کنترلی و نظارتی منسجم، فساد مالی با سهولت بیشتری مجال بروز و ظهور پیدا می‌کند. از سویی در جوامعی که از ساختار دولتی وسیعی برخوردار هستند و بخش اعظمی از فرایندها در بخش‌های دولتی انجام می‌شود، احتمال بروز فسادهای بزرگ از طریق اختیارات یک مسئول یا حتی یک کارمند معمولی وجود دارد.

در چنین جوامعی که بسیاری از آنها کشورهای درحال‌گذار و در حال توسعه هستند عمده بودجه توسط قوه‌ مجریه کنترل می‌شود و ممکن است با یک امضا یا صدور یک مجوز خارج از روال قانونی، منافع هزاران نفر قربانی منافع شخصی یک یا چند نفر شود.

خوشبختانه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قوانین پرشماری برای مقابله با فساد تدوین و نهادهای نظارتی و کنترلی متعددی در این زمینه پیش‌بینی شده است، با این وصف، به دلیل وجود برخی خلاء‌ها در اجرای قوانین، امکان بروز فساد در عمل وجود دارد.

بر این اساس سازوکارهایی اندیشیده شده است تا گلوگاه‌های فساد شناسایی و تا حد امکان منافذ بروز آن بسته شود. اجرای دقیق قانون ترویج شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات در دستگاه‌های اجرایی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند تا حد زیادی مسیرهای فساد اداری را ببندد و در این زمینه برخی دستگاه‌ها تا حد زیادی موفق بوده‌اند.

وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی از جمله دستگاه‌هایی است که به رغم وسعت و تنوع حوزه‌های فعالیت، توانسته است جایگاه شایسته‌ای را در مبارزه با فساد از آن خود کند. این وزارتخانه ضمن انتشار قانون ترویج شفافیت و دسترسی آزاد به اطلاعات در پورتال خود، الگویی همچون یک اتاق شیشه‌ای را طراحی کرده و بر اساس آن هر شش ماه گزارشی دقیق منتشر می‌کند تا عموم مردم به صورت شفاف و به دور از ابهام در جریان اقدامات و فعالیت‌های وزارتخانه قرار گیرند.

در این زمینه معاونت‌ها و بخش‌های مختلف وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اقدامات پیشگیری از فساد در سال 98 را به طور مشروح اعلام کرده و هم اکنون در پورتال وزارتخانه به نشانی mcth.ir در دسترس عموم قرار گرفته است که می‌تواند به‌عنوان یک الگو مورد استفاده سایر دستگاه‌ها نیز قرار گیرد.

شناسایی گلوگاه‌های فساد با همکاری دفتر مدیریت عملکرد، بازرسی و پاسخگویی به شکایات، الکترونیکی کردن فرآیند صدور مجوز و نظارت بر پروژه‌ها با همکاری دفتر فناوری اطلاعات، راه‌‌اندازی سامانه نظارت بر پروژه‌ها، تدوین دستورالعمل‌های مرتبط با حوزه اعتبارات و شفاف‌سازی در انجام امور و فعالیت‌های مربوطه و تدوین نظام حقوقی مؤثر برای پیشگیری و مبارزه با فساد از جمله اقداماتی است که در سال 1398 در وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی انجام شده و نتایج و دستاوردهای این اقدامات نیز با شاخص‌هایی همچون انتخاب این وزارتخانه به‌عنوان یکی از پاسخگو‌ترین دستگاه‌های دولتی، تثبیت شده است.

امید است در سایه همراهی قوای سه‌گانه و همکاری و تعامل حسنه دستگاه‌های اجرایی شاهد ریشه‌کنی کامل فساد و تحقق آرمان حکومت عدل علی(ع) در نظام مقدس جمهوری اسلامی باشیم.

انتهای پیام/