به گزارش میراث‌آریا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، شیبا خدیر مجری طرح 15شهریور 1400 با اعلام این خبر، پاکسازی سطح آثار تاریخی را یکی از اقدامات چالش برانگیز در امر مرمت آثار تاریخی برشمردو گفت:«در این حوزه روش‌های متعددی برای پاکسازی اصولی و علمی، مورد استفاده مرمتگران قرار می‌گیرد که هر کدام مزایا، معایب و محدودیت‌های خاص خود را دارند.»
او با بیان اینکه در این بین استفاده از لیزر به عنوان ابزاری با قابلیت‌های ویژه همواره مطرح بوده تصریح کرد: «از این فناوری در راستای تصویربرداری و مستند‌نگاری، تشخیص و پاکسازی در حفاظت و مرمت آثار تاریخی استفاده می‌شود.»
این پژوهشگر اظهارکرد: «لیزر (تقويت نور نشر برانگيخته ) پس از اختراع درسال 1960 با رشد و توسعه سریع خود، به عنوان ابزاری موثر در علوم و صنایع مختلف تبدیل شده و استفاده از آن در پاکسازی سطح آثار تاریخی توسط جان آسموس در دهه هشتاد میلادی آغاز شده و تا کنون پیوسته در حال رشد و تکامل است.»
او در بین نمونه فعالیت‌های انجام‌شده در سال‌های اخیر پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی در زمینه استفاده از لیزر، به پاکسازی سطح مفرغ‌های متعلق به محوطه میراث‌جهانی بم، پاکسازی الیاف فلزی متعلق به پرچم نادری و رسوب‌زدایی سطح نقره تاریخی اشاره کرد.
خدیر افزود: «بهره‌گیری از این فناوری در کنار سایر روش‌های معمول پاکسازی در جهت تکمیل و بهبود عملیات حفاظت از آثار فلزی نقش بسزایی دارد و این روش به علت عدم تحمیل فشار مکانیکی خارجی بر اشیای بسیار ترد و تغییریافته می‌تواند در درمان برای جلوگیری از خرد شدن بیشتر کاربرد مفیدی داشته باشد.»
او امکان پاکسازی دقیق جزئیات و لایه‌های سطحی ظریف را از مزایای دیگر استفاده از لیزر برشمرد و گفت: «یکی از ویژگی‌های اصلی پرتو لیزر به علت تکرنگ بودن آن فرق قائل شدن بین سطح پاکیزه شده و لایه مد‌نظر برای حذف است و از طرفی استفاده از این روش به علت تخریبی بودن نیاز به آگاهی و دانش کافی دارد.»
این پژوهشگر با بیان اینکه در مورد آثار آهنی تاریخی استفاده از لیزر برای پاكسازی چسب‌ها و پوشاننده‌های آثار آهنی و پاکسازی محصولات خوردگی حجیم کاربردهای گسترده ای دارد افزود: «اشیای آهنی همواره با پدیده خوردگی روبه‌رو هستند و با محصولات خوردگی متنوعی پوشیده می‌شوند. به دليل این تغييرات، آثار شكننده، متخلخل و فاقد مغز فلزی می‌شوند، لذا در صورت نیاز به پاکسازی سطحی، باید از روش‌های مطمئن بدون فشار مکانیکی استفاده کرد تا هم بتوان مواد اصلی و هم اطلاعات ساختاری جزئی روی سطح آثار را حفظ كرد.»
مجری طرح استفاده از فناوری لیزر در پاکسازی سطح آثار آهنی تاریخی خاطرنشان‌کرد: «در مورد پاکسازی آثار آهنی بیشتر از لیزر ND:YAG استفاده می‌شود.»
خدیر هدف از این تحقیق را بررسی تاثیر پرتوهای لیزر بر روی سطح آهن‌های تاریخی دانست و تصریح کرد: «در این پژوهش از لیزرهای ND:YAG و CO2 استفاده شده که با کمک روش‌های میکروسکوپی و آنالیز دستگاهی به بررسی این تاثیر در پاکسازی سطح پرداخته می‌شود.»
به گفته این پژوهشگر، نمونه‌های مورد استفاده در این پژوهش آثار آهنی متعلق به محوطه ارزانفود همدان بوده و نتایج بدست آمده تاکنون (از فاز اول این طرح) حاکی از حذف رسوبات سطحی محیطی است لیکن در نواحی با تغییر رنگ ناشی از تبدیل و تحولات محصولات خوردگی روبه‌رو هستیم.
او گفت: «بررسی بیشتر تاثیر طول موج‌های مختلف لیزر و سایر متغیرهای آن در ادامه این طرح انجام و نتایج بدست آمده مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.»
مجری طرح استفاده از فناوری لیزر در پاکسازی سطح آثار آهنی تاریخی در پایان افزود: «این طرح توسط پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی با همکاری پرستو نعیمی طرئی، فرشته رحیمی، نازلی دارخال (پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی)، هادی ملکی (پژوهشگاه علوم فنون هسته‌ای)، اسماعیل همتی ازندریانی (دانشگاه بوعلی همدان) و علی خاکسار (میراث‌فرهنگی استان همدان) در دست انجام است.»
انتهای پیام/
