ارزیابی میزان درخطر بودن موضوع و ضرورت حفظ آن 

بافت کیسه در حال حاضر بیشتر توسط بانوان قدیمی انجام می‌گیرد و جوانان چندان رغبتی به انجام ندارند و از طرفی با توجه به تغییر سلیقه و نحوه زندگی مردم این بافته در حال کمرنگ شدن است به همین دلیل ضرورت آن مهم است. 

بافت کیسه‌های حمامی در فصل تابستان و در محیط خانه‌ها انجام می‌گیرد. 

تاریخچه قدمت بافت کیسه هم‌زمان با بافت انواع دست بافته‌های دارای انجام‌گرفته است چراکه مواد و مصالح و طریقه بافت آن بسیار شبیه به بافت گلیم و دیگر دسته بافت‌هاست. 

این صنایع‌دستی ازلحاظ اجتماعی به‌عنوان یکی از صنایع‌دستی مهم شهر دژکرد است. تولید این محصول باعث اشتغال‌زایی و کمک به اقتصاد خانواده می‌شود. 

کیسه بافی در استان چهارمحال بختیاری و در شهر «فرادبنه» بافته می‌شود که شباهت زیادی به این نوع کیسه دارد. 

استفاده از مواد و مصالح بومی مانند پشم، نخ، نقوش روش بافت ذهنی ابعاد و اندازه مهم‌ترین شاخص کیسه بافی در استان است. 

استفاده از کیسه در حمام خاصیت طبی دارد و می‌تواند جایگزین حجامت است. گردش خون را بهتر می‌کند و کار قلب بهتر می‌شود و با بدن سازگاری دارد و باعث باز شدن روزنه پوست می‌شود و بافت کیسه حمام توسط زنان انجام می‌گیرد. 

برای بافت نخست به پشم مرغوب نیاز است. پشم بهاره از گوسفندانی که در محیط‌های طبیعی و در کوهستان‌ها می‌چرخند مرغوبیت بهتری دارند، تهیه می‌کنند، پشم‌های چیده شده را با آب تمیز و زلال شست‌وشو می‌دهند. شست‌وشو معمولاً در سر رودخانه یا چشمه انجام می‌گیرد. این کار توسط مردان انجام می‌گیرد پس‌ازآن نوبت به وَشکن کردن می‌رسد (در اصطلاح محلی به عمل باز کردن پشم گفته می‌شود) پس آن را دوردست می‌پیچیند و با دوک یا پره آن را می‌ریسند و پس کلاف می‌کنند. در اصطلاح محلی به این کار گروف کردن می‌گویند. 

بعدازآن با چرخ چره آن را تاب می‌دهند. گاهی این کار را به‌وسیله دوتا دوک انجام می‌دهند و بعد از آماده شدن، دار را آماده می‌کنند دار کیسه بافی افقی است تعداد تار برای چله‌کشی کیسه بافی ۹۰ تار است برای این کار دو عدد چوب را در بالا و پایین به‌وسیله دو تا میخ در زمین نصب می‌کنند دوتا در بالا دوتا پایین و چله‌کشی را شروع می‌کنند. از ابزارهای چله‌کشی ملار (سه‌پایه) را بالا نگه می‌دارد، تیر، سر تیر، تولَنقه و قلیچ است. 

قلیچ از چوب گردو تهیه می‌شود و کارش مانند شانه و کرکیت است، دار کردن آن به‌صورت دورو است به این دلیل که اگر متراژ زیادی را دار کنند جای زیادی اشغال می‌کند معمولاً برای ۵۰ کیسه باید ۲۶ متر طول دار باشد. 

ابزار و اشیای وابسته

پشم گوسفند: برای بافت کیسه، قلیچ که همان کرکید است و کارایی آن را دارد. 

ملار (سه‌پایه): برای بالا نگه‌داشتن تارهای زیر

دیگ: برای تاباندن نخ

چرخ چره: چرخی برای تاباندن نخ

تولنقه: چوبی بزرگ برای جدا کردن تارهای زیر، نخ و سوزن

* گزارش از مژگان ثابت قدم، کارشناس‌مسئول مردم‌شناسی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس

انتهای پیام/