میراث آریا: قلعه رودخان یکی از مهم‌ترین دژهای تاریخی و نظامی ایران است که در شهرستان فومن و در میان انبوه درختان جنگلی جای گرفته است.

 این قلعه مستحکم و تسخیرناپذیر در طول تاریخ خود فراز و نشیب‌های زیادی را پشت سر گذاشته است و اکنون یکی از جاهای دیدنی و مهم شهرستان فومن استان محسوب می‌شود که گردشگران فراوانی را از اقصی نقاط ایران و جهان به‌سوی خود جذب می‌کند.

قلعه رودخان یکی از مناطق دیدنی فومن در استان سرسبز و خوش آب‌وهوای گیلان است که در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی فومن در نزدیکی روستای رودخان، بر فراز ارتفاعات جنگلی منطقه حیدرآلات و در میان جنگلی انبوه جای گرفته است و ارتفاع آن از سطح دریا بین ۶۵۵ تا ۷۱۵ متر است.

 

راه‌های دسترسی به قلعه‌رودخان

برای رفتن به‌سوی قلعه رودخان باید در ابتدا از شهر رشت یعنی مرکز استان گیلان راهی شهرستان فومن شد و سپس ازآنجا طبق تابلوهای گردشگری از سمت فومن رهسپار قلعه رودخان شوید، مسیر قلعه‌رودخان این‌گونه است که با عبور از روستاهای ملسکام و سیدآباد و پس از طی مسافت تقریبی ۲۱ کیلومتر از فومن، به پارکینگ قلعه رودخان می‌رسید و بعد از آن باید حدود دو کیلومتر باقی‌مانده تا صعود به قلعه را پله‌نوردی کنید و از پله‌های تعبیه‌شده بالا بروید.

 

بازارچه قلعه‌رودخان

در ابتدای مسیر صعود به قلعه رودخان و کمی جلوتر از پارکینگ، بازار هم وجود دارد که به‌محض رسیدن به این مکان، آن را می‌بینید و شاید یاد خانه‌های کره‌ای و چینی بیافتید اما برای کسانی که در سفر به خوردن خوراکی‌های محلی‌ علاقه دارند، بازارچه قلعه رودخان که به اسکموفروش‌ها معروف است، جای خوبی است و همچنین در این بازار می‌توانید با پوشیدن لباس‌های رنگی و زیبای گیلانی لحظات شاد و شیرینتان را برای همیشه در قاب عکس‌های ماندگار ثبت و ضبط کنید.

 

معرفی قلعه‌رودخان

اسم قلعه که می‌آید بی‌اختیار آدمی به یاد مکانی ترسناک و اسرارآمیز می‌افتاد، پیرامون قلعه‌ها نیز گاهی داستان‌های عجیب‌وغریبی گفته می‌شود که شاید این داستان‌ها بی‌ارتباط با ساختار این مکان‌ها و کاربردشان نباشد، چون قلعه‌ها دژهای محکم و استواری هستند که برای دفاع در برابر حمله دشمنان ساخته می‌شدند و طراحی آن‌ها به‌گونه‌ای بود که تسخیرناپذیر باشند و معمولاً هم بر فراز کوه‌ها و ارتفاعات بنا شده‌اند.

 قلعه‌رودخان فومن نیز یکی از همین قلعه‌ها است که به خاطر داشتن همین ویژگی‌ها، مردم باور به وجود جن و ارواح در قلعه رودخان دارند، اما شاید اگر به سراغ این مکان‌های به‌ظاهر مخوف بروید و از نزدیک با سرگذشت و داستان زندگی‌ آن‌ها آشنا شوید، نظرتان عوض شود.

 

پله‌های قلعه‌رودخان

قلعه‌رودخان در حدود ۱۶۰۰ پله دارد که جدید هستند و برای گردشگران ساخته‌شده‌اند اما پله‌های اصلی در طی کاوش‌های باستان‌شناسی در امتداد دیوارها و برج‌ها از زیر خاک بیرون کشیده شده است که تعداد آن‌ها به ۹۳۵ پله می‌رسد و برای همین این مکان به قلعه هزار پله معروف است.

دلیل نام‌گذاری قلعه‌رودخان

در نزدیکی قلعه‌رودخان و در سمت راست آن رودخانه‌ای به نام رُخون جریان دارد به همین دلیل به این قلعه رودخان گفته می‌شود، مردمان محلی این منطقه به آن قله رُخون و به‌طور رسمی قلعه رودخون می‌گویند، البته ناگفته نماند در گذشته قلعه رودخان با نام دژ رودگان یا روگان شناخته می‌شده، یعنی «دژی در کنار رود» و به‌مرور زمان به رودخان تغییر پیداکرده است.

همچنین ازآنجایی‌که این قله روی پهنه بین دو قله با ارتفاعات مختلف بناشده، تعداد زیادی پله در داخل قلعه برای دسترسی به قسمت‌های مختلف آن ساخته‌شده است که باعث شده این مکان به‌عنوان قلعه هزار پله نیز شناخته می‌شود و سکسار، سگسار و سگسال نیز از دیگر اسامی این قلعه اعجاب‌انگیز است.

 

تاریخچه قلعه‌رودخان

قلعه‌رودخان با وجود عظمتی که دارد تا سال ۱۸۳۰ میلادی ناشناخته بود تا اینکه در این سال، آلکساندر بوریکو خوچکو، محقق ایران‌شناس لهستانی در نوشته‌های خود به آن اشاره کرد و نوشت: « قلعه‌رودخان دژی است بر بالای کوهی در قسمت علیای رودخانه‌ای به همین نام، بام آن سنگی است و طرفین ورودی دارای دو برج دفاعی مستحکم است و بر کتیبه سردر ورودی آن حک‌شده است که این قلعه برای نخستین بار در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هجری قمری برای سلطان حسام‌الدین امیر دباج بن امیرعلاءالدین اسحق ملقب به مظفرالسلطان، تجدید بناشده است».

کتیبه‌ای که الکساندر بوریکو خوچکو، محقق ایران‌شناس لهستانی به آن اشاره می‌کند بر بالای دروازه ورودی نصب بوده و تنها سند تاریخی قلعه‌رودخان محسوب می‌شود که این کتیبه را در موزه گنجینه رشت می‌توانید ببینید.

همچنین، در مورد قدمت قلعه‌رودخان باید گفت که نظرات متعددی بیان‌شده و هنوز به‌طورقطع مشخص نیست که متعلق به چه دورانی است اما برخی معتقدند که بنای اولیه مربوط به عصر ساسانیان یا اوایل دوره اسلامی است و در زمان سلجوقیان این مکان مرمت و بازسازی‌شده و حتی یکی از پایگاه‌های اسماعیلیان بوده است.

 قلعه‌رودخان مرکز فرمانروایی بسیاری از فرمانروایان گیلان و رشت نیز بوده و تا دوره زندیه از آن استفاده‌شده است، چنانچه هدایت خان، حاکم فومن نیز در سال ۱۱۷۵ هجری قمری در زمان قیامش علیه کریم‌خان، به تعمیر این قلعه پرداخت.

 

معماری ساخت قلعه‌رودخان

قلعه‌رودخان با حدود شش هکتار مساحت، حدود ۵۰۰ متر طول دارد که در برخی نقاط عرضی متفاوت دارد و بلندی برج آن نیز به یک‌هزار و ۵۰۰ متر می‌رسد و مصالح به‌کاررفته در ساخت این قلعه نیز آجر و سنگ است و این قلعه به‌طورکلی از دو قسمت ارگ و قورخانه تشکیل‌شده که ارگ محل شاه‌نشین قلعه رودخان و قورخانه محل فعالیت‌های نظامی و زندگی سربازان بوده است.

درِ ورودی قلعه‌رودخان در ضلع شمالی است و دو طرف آن دو برج عظیم قرار دارد و کتیبه‌ای که اکنون در موزه‌ رشت نگهداری می‌شود بالای آن بوده است، برج‌های دیده‌بانی دورتادور قلعه وجود دارند که در پایین توپر و در بالا توخالی هستند و اتاق‌های هشت‌ضلعی آن‌ها در بالا با طاق‌های گنبدی پوشانده شده‌اند.

داخل دیوارها و برج‌ها روزنه‌هایی شیب‌دار وجود دارد که برای ریختن مواد مذاب و تیراندازی در نظر گرفته‌شده بودند و برخی از این برج‌ها دارای دوطبقه هستند که سقف تعدادی از آن‌ها چوبی است و درون آن‌ها اجاق و دودکش وجود دارد که در سرمای زمستان به اسکان بهتر سربازان کمک می‌کرده است.

 

بهترین فصل برای سفر به قلعه‌رودخان

در فصل بهار در قلعه‌رودخان، سرسبزی، زیبایی درختان در جنگل، آوای رودخانه، هوای مطبوع، آهنگ زیبایی از طبیعت را در این مکان می‌نوازد و آدمی را به‌سوی خود فرامی‌خواند و به همین دلیل فصل بهار بهترین زمان برای سفر به قلعه رودخان رویایی است، البته این قلعه در تابستان نیز پذیرای گردشگران زیادی است که برای رهایی از گرمای تابستان به دل جنگل می‌زنند، هرچند که گرمای هوا به همراه رطوبت جنگل در این فصل ممکن است کمی آزاردهنده باشد.

قلعه‌رودخان در پاییز، جلوه و زیبایی منحصربه‌فردی دارد و رنگارنگی طبیعت و جنگل، منظره‌ای زیبا را به این قلعه بخشیده است و سحرانگیزی آن را دوچندان می‌کند و در فصل زمستان نیز این قلعه دلنوازی خاص خود را دارد و پوشیده بودن این مکان توسط دانه‌های سپید و مروارید مانند برف آن را بسیار تماشایی می‌کند.

اما لازم است توجه کنید در فصل‌های سرد سال با توجه به منطقه‌ای که قلعه‌رودخان در آن قرار دارد و بارش برف و باران زیاد، رفتن به این قلعه به نسبت دیگر فصل‌های سال دشوارتر است و ممکن است هرکسی از عهده آن برنیاید، بنابراین بهترین زمان برای سفر به این قلعه اعجاب‌انگیز به ترتیب فصل‌های بهار، پاییز و تابستان است.

امکانات رفاهی قلعه‌رودخان 

با توجه به اینکه این قلعه عظیم متروکه تبدیل به یکی از مهم‌ترین مناطق دیدنی و گردشگری گیلان شده، امکانات رفاهی مختلفی نیز برای بازدیدکنندگان و گردشگران فراهم‌شده است که این امکانات به دو بخش تقسیم می‌شود، امکاناتی که قبل از پله‌نوردی وجود دارد و امکاناتی که بعد پله‌نوردی در محیط قلعه است.

قبل از شروع پله‌نوردی چندساعته خود، می‌توانید از امکانات مختلفی ازجمله رستوران‌های مختلف با غذای محلی، فروشگاه‌های صنایع‌دستی و یا عکاس‌خانه برای گرفتن عکس یادگاری با لباس محلی استفاده کنید که این بخش دارای سرویس بهداشتی و نمازخانه هم هست و امکانات موجود در بخش محوطه قلعه نیز محدود به آب آشامیدنی، سرویس بهداشتی و نمازخانه می‌شود.

چنانچه قصد سفر به قلعه رودخان را دارید و می‌خواهید شب را در این مکان رویایی سپری کنید، می‌توانید در سوئیت‌های اجاره‌ای که در پایین قلعه در اختیار مسافران و گردشگران قرار می‌دهند، اقامت داشته باشید و برپا کردن چادر و کمپ زدن هم روشی دیگر برای شب‌مانی در قلعه رودخان است که لذت و هیجان زیادی را به وجود خواهد آورد، در غیر این صورت رفتن به سایر مکان‌های اقامتی نزدیک مانند اقامتگاه‌های بوم‌گردی، خانه‌ها ویلاهایی که به مسافران اجاره داده می‌شود یا هتل‌های فومن و اطراف آن نیز می‌توانند دیگر گزینه‌های انتخابی شما باشند.

 

نکات ایمنی در سفر به قلعه‌رودخان

هنگام بازدید از قلعه‌رودخان گیلان نکاتی است که از قبل باید بدانید و در نظر بگیرد که اولین نکته در رابطه با این بنای تاریخی شرایط بازدید آن است و این بنا به خاطر مسیر پیاده‌روی و تعداد پله‌های زیادش برای سالمندان یا افرادی که دارای محدودیت‌های حرکتی یا مشکلات زانو هستند، مناسب نیست و حواستان باشد که قرار است حدود دو هزار پله را با پای پیاده بروید، با سرعت عادی حدوداً دو ساعت زمان لازم است تا از پای کوه و پله‌ها عبور کنید و به قلعه برسید.

طبیعتاً برای گشت‌وگذار در قلعه هم چندساعتی زمان لازم است، بنابراین باید کفش و لباس مناسبی داشته باشید و آب و وسایل موردنیاز اولیه خود را در یک کوله یا کیف سبک همراه داشته باشید و اگر چوب‌دستی کوهنوردی دارید به‌عنوان وسیله کمکی از آن استفاده کنید.

گزارش از: محمد جمشیدی

انتهای پیام/

انتهای پیام/