میراث آریا: وقتی از گیلان حرف می‌زنید به ناگه در کنار زیست بوم سبز، دریا و جنگل و آب هوای دلفریبش، سنت ها، فرهنگ ها و آداب و رسوم زیبایش در ذهن متبادر می شود که یکی از این سنت های ارزشمند این دیار تنوع صنایع دستی است، صنعتی که با سنت ها آمیخته شده و این ترکیب سنت و صنعت، اصالت و هویت ایران و گیلان را به رخ می کشد.

صنایع‌دستي شاخه‌های گسترده و هزارتویی دارد که پرداختن به آن در مجال یک گزارش نمی‌گنجد اما به بهانه روز جهانی صنایع دستی، با هم گذری کوتاه در دنیای پر رمز و راز این صنعت پرجاذبه و اقتصادزا خواهیم داشت.

گیلان به لحاظ برخورداری از صنایع دستی، دارای تنوع فراوانی است که بخشی از هویت، پیشینه و اصالت این استان فخرپرور را تشکیل داده است.

 

 

از مهم ترین شاخه‌های صنایع‌دستی گیلان را می توان به حصیربافی، رشتی دوزی، بامبو بافی، لباس محلی، خراطی، چادر شب بافی، نازک کاری، چوب تراشی، منبت و معرق چوب، سفالگری، مروار بافی، کاشی معرق، چلنگری، مینای خانه بندی، گلیم بافی، جاجیم بافی، جوراب بافی، شال بافی، عروسک بافی، قلاب بافی و ... اشاره کرد، که البته موارد فوق تنها بخشی از دنیای عریض و طویل صنایع دستی در گیلان است.

 

باید بپذیریم که اقتصاد جمعیت قابل توجهی از مردم گیلان به صنایع‌دستی و فروش تولیدات این صنعت کهن و پرزحمت است، صنعتی که می تواند با توجه به قرارگیری گیلان در منطقه استراتژیک اوراسیا و همسایگی ساحلی با کشورهای حاشیه خزر، به صنعتی مادر در بخش صادرات تبدیل شود و ضمن ارزآوری برای کشور بخشی از نیازهای کشورهای منطقه را تامین کند، اما آیا این بستر برای این تجارت پرسود و به صرفه فراهم است؟!

نگاه تجاری و صادرات محور به صنایع دستی و تولیدات پرطرفدار و جذاب این بخش می تواند بخشی از چالش های اقتصادی و اشتغالزایی را در گیلان و حتی کشور برطرف کند.

«ولی جهانی» مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان، که دغدغه فراوانی در بخش احیای صنایع‌دستی استان دارد، می گوید: گیلان در حوزه صنایع‌دستی قابلیت‌ها و توانمندی های خوب و ارزشمندی دارد که باید به آن در راستای اقتصادی سازی و اشتغال آفرینی، توجه شود.

او با تاکید بر احیاء رشته های منسوخ شده در گیلان، افزود: اداره‌کل میراث‌فرهنگی در نظر دارد با احیاء رشته‌های در معرض فراموشی و نیز رونق‌بخشی به برند محصولات صنایع‌دستی گیلان در قالب طرح‌های کیفی‌سازی و برگزاری طرح‌های توسعه مهارت‌های فردی هنرمندان صنایع‌دستی ضمن ایجاد شرایط رونق تولید، زمینه تکمیل زنجیره‌ ارزش صنعت گردشگری استان گیلان را فراهم سازد.

هنرمندان گیلانی در اخذ مهر اصالت ملی و جهانی پرفروغ ظاهر شدند

«مائده طورچی» کارشناس صنایع دستی که حدود دو دهه در این عرصه فعالیت می کند، می گوید: گیلان در حوزه صنایع دستی قابلیت‌های ارزشمندی دارد که برخی از این توانمندی ها احصاء و احیا شده و برخی هم در مسیر احیا قرار دارد.

او با تاکید بر لزوم احیای شاخه‌های مختلف صنایع‌دستی در گیلان، افزود: احیا و گسترش شاخه‌های صنایع‌دستی در مناطق مختلف گیلان در دستور کار میراث‌فرهنگی قرار دارد.

این کارشناس صنایع‌دستی با اشاره به اقدامات موثر در بازشناسی شاخه های مختلف این صنعت در گیلان، بیان کرد: تاکنون ۹۶ اثر مهراصالت ملی و ۷ اثر مهر اصالت بین المللی یونسکو توسط هنرمندان گیلانی اخذ شده است و این روند ادامه دارد.

طورچی با بیان اینکه هنرمندان گیلانی در اخذ مهر اصالت ملی و جهانی پرفروغ ظاهر شدند، گفت: تلاش هنرمندان و فعالین عرصه صنایع‌دستی در احیای جایگاه واقعی این صنعت در کشور و آن سوی مرزها ستودنی است.

او با اشاره به حذف تدریجی برخی رشته های صنایع‌دستی در گیلان، افزود: منطقه ساغریسازان رشت زمانی قطب دوخت کفش چرم و چرم دوزی گیلان بوده اما به مرور زمان از دور خارج شد.

این کارشناس صنایع‌دستی با اشاره به ظرفیت‌های گیلان در بخش رشتی‌دوزی، بیان کرد: این رشته زیبا و جذاب در سال‌های اخیر ثبت ملی شده است و حتی هنرمندان این رشته نشان مهر اصالت یونسکو و ملی را اخذ کرده‌اند.

طورچی با اشاره به چالش‌های پیش روی هنر رشتی‌دوزی در گیلان، اضافه کرد: اگرچه با ثبت ملی‌شدن رشتی دوزی، علاقه مندان زیادی به این سمت سوق پیدا کردند اما وجود برخی چالش‌های اقتصادی و بالا بودن هزینه های مواد اولیه، این هنر با چالش مواجه است.

او با بیان اینکه کاربردی کردن هنرهای صنایع دستی در دستور کار قرار دارد، افزود: با تغییر کاربری و کاربردی کردن محصولات صنایع دستی و بروزرسانی آن می توان اقتصاد این بخش را زنده نگه داشت‌.

کارشناس صنایع دستی با اشاره به راه اندازی موزه تخصصی رشتی دوزی در رشت، بیان کرد: نامگذاری رشت بعنوان شهر ملی رشتی دوزی از یک سو و تعریف عمارت کلا ه فرنگی به موزه رشتی دوزی، بارغه های امید را در دل هنرمندان این رشته زنده کرد.

طورچی، کاربردی سازی هنرهای صنایع‌دستی را از اهداف اصلی مهر اصالت برشمرد و اضافه کرد: در این طرح هنرمندان را به تکاپو می اندازد تا سازوکار و فعالیت شان را کاربردی تر کنند.

او از میزبانی گیلان در طرح مهر اصالت ملی استان های شمال کشور خبر داد و افزود: این طرح به میزبانی هنرمندان صنایع دستی گیلان و با حضور هنرمندان استان های شمال کشور برگزار می شود.

تامین مواد اولیه چالش جدی هنرمندان صنایع دستی است

این کارشناس صنایع‌دستی با بیان اینکه تامین مواد اولیه چالش جدی هنرمندان صنایع دستی است، گفت: این دغدغه و چالش مختص به گیلان نیست و هنرمندان کل کشور درگیر این مسئله هستند.

 

 

او با بیان اینکه احیای صنعت ابریشم در دستور کار قرار دارد، افزود: تولید ابریشم در گیلان قیمت تمام شده مواد اولیه در این بخش را کاهش می دهد.

تغییر کاربری در صنایع دستی مخاطب پسند است

کارشناس صنایع دستی با بیان اینکه بروزرسانی در برخی هنرهای صنایع دستی صورت گرفته است، گفت: بروزرسانی و تلفیق سلیقه‌های سنتی و امروزی در گیلان منجر به شکوفایی اقتصادی می شود.

طورچی با بیان اینکه تغییر کاربری در صنایع‌دستی مخاطب پسند است، گفت: تغییر کاربری در برخی هنرها نظیر رشتی دوزی، چادرشب بافی، خراطی و .... بازخورد مثبت بین مردم داشته است‌.

وی با بیان اینکه چادرشب بافی ثبت جهانی شده است، افزود: رشت بعنوان شهرملی رشتی دوزی، شالما روستای ملی چوبتراشی، فشتکه روستای ملی حصیربافی، عنبران محله روستای ملی گلیم بافی، ارده روستای ملی شالبافی و جیرده روستای ملی سفال سنتی شده است.

 

این کارشناس صنایع‌دستی با تشکر از برخی دهیاران در ثبت ملی صنایع‌دستی روستا، بیان کرد: همکاری دهیاران و فرمانداران در حوزه صنایع‌‎دستی منتج به اتفاقات ارزشمند در این بخش می شود.

طورچی با بیان اینکه آموزش بازاريابي و برندسازی محصولات صنایع‌دستی در اولویت است، گفت: هنرمندان صنایع‌دستی با پیوست‌های آموزشی و علمی توانمندسازی می‌شوند.

وی با تصریح بر اینکه تغییر به تحول می انجامد، افزود: بدون تغییر در تفکر، اندیشه و عمل نمی توان به توسعه و تحول رسید.

این کارشناس صنایع‌دستی با بیان اینکه محصولات صنايع‌دستی گیلانی چمدانی صادر می‌شود، گفت: بسترهای صادرات محصولات صنايع دستي به صورت انبوه در گیلان فراهم شود.

او از صدور کارت بازرگانی برای هنرمندان صنایع‌دستی خبر داد و افزود: اخذ کارت بازرگانی و ارسال کالای بی واسطه از سوی هنرمندان صنایع‌دستی، اقتصاد این بخش را رونق می‌بخشد.

گیلان نیازمند بازارچه دائمی فروش تولیدات صنایع‌دستی است

این کارشناس صنایع‌دستی با بیان اینکه گیلان نیازمند بازارچه دائمی فروش تولیدات صنایع‌دستی است، گفت: بازار موقت فروش تولیدات صنایع‌دستی با برپایی جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های گاه بی گاه در گیلان وجود دارد اما کافی نیست.

طورچی با اشاره به راه اندازی سرای صنایع‌دستی در گیلان، بیان کرد: ساختمان سابق استانداری گیلان بعد از مرمت و بازسازی به مدت ۵ سال به سرای صنایع‌دستی تبدیل می شود.

به گفته او، حدود ۱۶ هزار هنرمند صنایع‌دستی مجوز دار در گیلان فعالیت می‌کنند.

اختصاص مکان مناسب برای کسب و کار صنایع‌دستی بزرگترین بسته حمایتی دولت

«محمد قاسمی» هنرمند منبت کار و خراط کار گیلانی که افزون بر۲۰ سال در این حرفه فعالیت می‌کند.

این هنرمند گیلانی که با ایجاد کارگاه در کنار اشتغال و تولید، آموزش این رشته را بر دوش می‌کشد، می‌گوید: تاکنون ۵۰ نفر را در این رشته آموزش دادم و از این تعداد ۳۰ نفر مشغول به کار هستند.

او با اشاره به دغدغه‌های هنر خراطی و منبت کاری و سایر هنرهای صنایع دستی، افزود: تامین مواد اولیه و بالا بودن هزینه‌ها فصل مشترک دغدغه‌های هنرمندان صنایع‌دستی است.

این هنرمند خراط کار گیلانی، نبود مکان مناسب برای فعالیت تولیدی و آموزشی را یکی دیگر از دغدغه‌های هنرمندان برشمرد و اضافه کرد: نبود زیرساخت‌های امکانی از مهم ترین چالش اصلی هنرمندان صنایع دستی است.

قاسمی با اشاره به مکان های بلااستفاده دولتی در گیلان، بیان کرد: اختصاص مکان مناسب برای کسب و کار صنایع‌دستی بزرگترین بسته حمایتی دولت در این می‌تواند باشد.

این فعال حوزه صنایع‌دستی با اشاره به موقعیت صادراتی و تجارتی گیلان در منطقه، بیان کرد: راه صادرات و تجارت محصولات صنایع دستی به کشورهای حاشیه خزر باید برای هنرمندان این بخش گشوده شود.

قاسمی با تاکید بر لزوم حمایت از هنرمندان صنایع‌دستی، اضافه کرد: بسترهای فروش محصولات و تولیدات صنایع دستی در گیلان فراهم شود.

به گفته او، با فراهم سازی زیرساخت‌های امکانی و بازار هدف می توان اشتغالزایی در این بخش را گسترش داد.

وجود قابلیت های ارزشمند صنایع‌دستی گیلان و علاقه مندی‌ها و استعدادهای کم نظیر در این بخش از یک سو و ظرفیت منطقه آزاد، مسافری بودن و گردشگر پذیری این استان و همچنین ظرفیت عظیم همسایگی با کشورهای حاشیه خزر، این استان را به دریای فرصت‌ها در حوزه صنایع‌دستی تبدیل کرده که می تواند به توسعه تجاری، اقتصادی و اشتغالزایی در این بخش بیانجامد.

آن طور که به نظر می‌رسد قرارگیری برخی پاذل‌های حمایتی و ساختاری در کنار هم برای توسعه و تعالی هنرهای صنایع‌دستی و اقتصادی سازی تولیدات این هنرهای فاخر در استان گیلان باید مورد توجه ویژه قرارگیرد.

انتهای پیام/

انتهای پیام/