میراث آریا: موزه‌های معروف ایران گنجینه‌های باارزش و گران‌بهایی هستند که گوشه‌هایی از تاریخ و فرهنگ ایران را به نمایش گذاشته‌اند. غنای تمدنی و فرهنگی ایران موجب شده است که موزه‌های متعدد و متنوعی در زمینه‌های مختلف وجود داشته باشد. در این گزارش قصد داریم به معرفی موزه مردم‌شناسی ابرکوه بپردازیم.

موزه مردم‌شناسی ابرکوه از غنی‌ترین منابع فرهنگ، معماری و تاریخ ایران در استان یزد شناخته‌شده است. موزه مردم‌شناسی ابرکوه دارای تمام ویژگی‌ها برای جذب بازدیدکنندگان و گردشگران به سمت خود است. این موزه در خانه صولت در محله دروازه میدان ابرکوه یزد قرارگرفته است که ازلحاظ معماری برای ارائه چیزهای زیادی دارد.

صاحب آن صولت، از خوانین آن روزگار در ابرکوه بوده است. قدمت خانه صولت به اواخر دوره صفویه و اوایل دوره قاجار می‌رسد. این خانه نیز همانند اغلب خانه‌های ابرکوه و خانه‌های فلات مرکزی ایران، از معماری درون‌گرا پیروی می‌کند.

موزه‌ی مردم‌شناسی ابرکوه در سال 1385 توسط اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان یزد افتتاح شد. هدف از ایجاد موزه، نگهداری و نمایش آثار ارزشمندی است که ارتباط مستقیم با زندگی سنتی مردم ابرکوه دارد. مالکیت آن متعلق به اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است و اشیاء موزه نیز هم به‌صورت دولتی و هم با همیاری مردم به‌صورت اهدا در اختیار موزه قرارگرفته است.

این بنای فرهنگی-تاریخی در سال ۱۳۷۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

برخی از 800 اثر موجود در موزه

آثار موجود در این موزه، مجموعه‌ای از اشیاء با ارزش تاریخی است. اشیاء این موزه مربوط به دوران مختلف اسلامی، بخصوص ایلخانی، صفویه و قاجار است.

اقلام مردم‌شناسی، لوازم و وسایل مربوط به حرفه و پیشه‌های سنتی، انواع کوزه، خمره و ...، انواع ظروف (کاسه و ...)، انواع سنگ‌های حکاکی شده (سردر منازل، سنگ‌قبر و ...)، لوازم حمام و روشنایی (دارودان، سفیداب، سفیداب دان و ...)، انواع سنگ‌های قدیمی، ادوات و وسایل کشاورزی (داس و ...)، کتب خطی نفیس، ادوات شکار (تفنگ، تپانچه، چاقو و ...)، سندهای قدیمی، سکه‌های قدیمی رایج ایران، سکه امام رضا (ع)، مهر و اشیای کاوش‌های باستان‌شناسی مسجد جامع، طاووس الحرمین و قلعه بهمن، اشیای زینتی، نسخ خطی، جعبه آوازهای قدیمی، کوزه‌های شاموتی، کوزه‌های دستشویی سفره، آبکشی (لعاب‌دار و لوله دار) و حکم احمدشاه قاجار به یکی از سرداران ابرکوه است.

همچنین انواع سماور،تنگ، سینی، قوری، قالب‌های استکان و لیوان، آفتابه‌لگن، شیرینی‌خوری، میوه‌خوری، گلدان، چراغ‌های گردسوز و زنبوری از جنس مس، برنج و ورشو که درگذشته‌های دور ازجمله کالاهای ضروری خانوارهای ابرکوه محسوب می‌شدند نیز در این موزه به نمایش درآمده است.

لباس‌های محلی نیز که روزگاری در میان مردم جایگاه خاصی داشته و هنوز به‌ندرت در بین مردم به‌خصوص در روستاها دیده می‌شود در خانه صولت دارای جایگاهی ویژه است.

خصوصیات بارز بنای موزه

خانه صولت با سردری بلند و باشکوه دارای گچ‌بری‌ ها و مقرنس‌کاری‌های بسیار زیبا و برج بلند مراقبت است.

مساحت کل خانه حدود هزار مترمربع است که حدود ۱۵۰ مترمربع آن شامل حیاط مرکزی و دور آن عمارتی در دوطبقه و گاه سه‌طبقه قرارگرفته است.

از خصوصیات بارز این بنا ستون‌های تزیینی گچ‌بری شده‌ زیبا، پرکار و پرنقش و نگار است که به‌صورت برجسته با نقوش اسلیمی گل و بوته تزئین شده است و نیز صفّه‌ هایی که گوشواره‌ مانند دورتادور حیاط را در برگرفته‌اند.

برای رسیدن به حیاط، پس از گذشتن از پیش ورودی و هشتی زیبای خانه باید راهرویی طولانی را طی کرد. در چهارسوی حیاط مرکزی چهار صفه واقع‌شده است.

مخاطبین و مراجعین موزه عمدتاً عموم مردم، متخصصان و پژوهشگران و کودکان و جوانان را شامل می‌شود. از شما هم دعوت می‌شود با بازدید از این موزه از جاذبه‌های آن آشنا شوید.    

ابرکوه که یکی از ۱۴ شهر نمونه گردشگری کشور در بین مثلث استان‌ها یزد، شیراز و اصفهان است، بیش از ۴۰۰ اثر تاریخی دارد که تاکنون 147 اثر آن به ثبت آثار ملی ایران رسیده است. مسجد جامع، خانه آقازاده، یخچال‌ها، گنبد عالی، بافت قدیم شهر ابرکوه و سرو ۴۵۰۰ ساله ابرکوه بیشترین بازدیدکننده گردشگران بوده است.

گزارش از سید سعید طباطبائی کارشناس روابط عمومی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان یزد

انتهای پیام/