میراث آریا- مریم فیروزفر: صنعت گردشگری و میراث فرهنگی در هر کشوری از صنایع اصلی ثروت آفرین و مهم آن کشور به حساب می آید. تمامی دولت‌ها تلاش دارند که بتوانند به بهترین نحو ضمن معرفی فرهنگ، آداب و رسوم، جاذبه‌های گردشگری و میراث فرهنگی، مسیری را برای ورود گردشگران خارجی به سرزمین خود فراهم کنند؛ یعنی گامی در جهت تکامل چرخه رشد اقصاد فرهنگی صنعت گردشگری. در این راستا، جریان خبری و رسانه ای هر کشور به ویژه در فضای بین المللی از مهم ترین ابزارهای دولت های کشورها برای گسترش صنعت گردشگری و یا معرفی هرچه بهتر و ساخت تصویری مثبت و جذاب برای جذب گردشگران خارجی در کشور مقصد است.

پس هر کشوری تلاش دارد تا بهترین تصویر را از عملکرد فعالیت خود، امنیتی که در آن کشور وجود دارد، جاذبه های فرهنگی و تاریخی و ... به نمایش بگذارد؛ اما شاید همیشه مسیر برای چرخه صنعت گردشگری در برخی کشورها هموار نباشد. ایران علی رغم فرهنگ غنی، ارزشمند و تاریخی وسیعی که هزاران سال است با خود به همراه دارد، اما همواره توسط رسانه های معاند و غربی محاصره شده است که عرصه را برای به نمایش گذاشتن تصویر درست و واقعی از این کشور و هر آن چه که در آن می گذرد، تنگ کرده است.

وقاهت رسانه‌های غربی در مخدوش کردن تصویر ایران

پدیده ایران هراسی، جریانی نیست که کسی با آن بیگانه باشد؛ چراکه در هر دوره و زمانی شاهد گسترش آن و مخدوش کردن تصویر ایران به عنوان کشوری ملت ستیز، جنگ جو و فرصت طلب بوده ایم تا جایی که به قدری جریان ایران هراسی توسط رسانه های غربی که از حق نگذریم تمام تلاش خود را برای نابودی چهره مثبت و ارزشمند ایران به کار بسته اند، گسترش پیدا کرده است که با هر جریان و اتفاق کوچک و بزرگی شاهد جولان دادن جریان های خبری غلط و ضد و نقیض برای جلوگیری از حضور گردشگران خارجی در ایران و روبه رو شدن آن ها با واقعیت موجود در کشور هستیم.

به ویژه در چند سال اخیر شاهد بالاترین میزان وقاهت رسانه‌های غربی در پوشش‌های منفی و به نمایش گذاشتن تصویر سیاه و تاریکی از ایران هستیم؛ تا جایی که دیگر مرز بین دروغ و واقعیت به نازکی یک تار مو رسیده است. در این میان اما صنعت گردشگری در بین دیگر صنایع اصلی‌ترین آسیب را متحمل شده است؛ چراکه عدم وجود گردشگر، چرخه اقتصاد گردشگری را در کشور با چالش همراه می‌کند و تا هر اندازه با پدیده ایران هراسی مقابله نشود، می توان گفت ایران و ملت آن نیز به انزوا خواهد رفت. چاره کار چیست؟ در چنین شرایطی که رسانه های خارجی دست به هر دروغ و خیانتی برای مخدوش کردن تصویر ایران در جوامع بین المللی می زنند، چه باید کرد؟

موضوعی که دستاویز رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور است

در ادامه با معصومه نصیری، دبیرکل باشگاه مدیریت رسانه و توسعه سواد رسانه ای یونسکو در ایران و عضو هیات علمی اندیشکده تحلیل گفتمان راهبردی دانشگاه امام صادق(ع) درخصوص چالش‌های گسترش جریان ایران هراسی بر کاهش حضورگردشگران در ایران و آسیب چرخه اقتصاد گردشگری کشور، تبعات گسترش این جریان، راهکارهای لازم برای جلوگیری از تاثیر جریان ایران هراسی بر مخدوش شدن تصویر ایران در جوامع بین المللی و ... گفت و گویی داشته ایم که در ادامه می خوانید:

نصیری درباره موضوع ایران هراسی به میراث آریا گفت: پدیده ایران هراسی همواره و طی یک دهه گذشته به صورت ویژه مورد توجه رسانه های معارض و معاند کشور قرار گرفته است و پیوست های سیاست گذاری و اتفاقات عرصه بین المللی نیز به این نوع موضوع که در رسانه های غربی نیز بازنمایی می شود، دامن می زند.

وی افزود: بنابراین بحث ایران هراسی به مفهوم جغرافیا، اتمسفر غیرقابل تغییر، غیر قابل اتکا و به شدت دچار شلختگی سیاست گذاری فرهنگی و رفتاری به ویژه طی اتفاقات اخیر توسط همین رسانه‌های فارسی زبان خارج از کشور به آن دامن زده شده است.

ارائه ایران‌هراسی در قالب تحریم

به گفته نصیری، جریان ایران هراسی حتی در قالب تحریم های مختلف وضع می شود و روی نقاطی که ارزش ها و موفقیت های کشور به حساب می‌آید، دست گذاشته می شود تا به عنوان یک تصویر منفی نه یک دستاورد مثبت به جامعه بین المللی ارائه شود؛ بنابراین همه این ها موجب شده که جریان ایران هراسی گسترش پیدا کند.

این کارشناس رسانه ادامه داد: می توان ادعا کرد که سهم قابل توجه یا به نوعی سهم تمام و کمال جریان ایران هراسی بر عهده رسانه‌های خارج از کشور بوده است. هرچند که بی تدبیری ما در حوزه اطلاع رسانی، اظهارنظر برخی از مسئولان و خودتحقیری ای که در داخل کشور انجام می دهیم به روند فعالیت رسانه های خارج از کشور ضریب داده و یا حتی خوراک فکری آن ها را فراهم کرده است.

وی همچنین اشاره کرد: قطعا رسانه‌های خارج از کشور در این حوزه فعال بوده و نقش آفرینی داشته اند، یعنی این موضوع جزء آن سرفصل هایی است که ذیل موضوعات مختلفی که اتفاق می افتد، به آن می پردازند و مورد توجه و دقت قرار می دهند؛ به گونه ای که تلاش می کنند از هر موضوعی که منجر به ایجاد نفرت و هراس درباره ایرانمی شود، استفاده کنند. به طور مثال خبرهایی که مبنی بر برخورد با گردشگران و یا اتباع کشورهای خارجی و ... منتشر می کنند، بر گسترش جریان ایران هراسی دامن می زند.

غلبه اهداف سیاسی بر صنعت گردشگری

دبیرکل باشگاه مدیریت رسانه و توسعه سواد رسانه ای یونسکو در ایران در ادامه عنوان کرد: ایران قطعا یکی از کشورهایی است که پتانسیل ارزآوری و تحولات اقتصادی در حوزه گردشگری را دارد. جریان ایران هراسی هرچند که با هدف ضربه زدن به صنعت گردشگری ایران اتفاق نمی افتد، یعنی اهداف سیاسی و امنیتی را پیگیری می کند؛ اما سرریز و برون داد آن در حوزه های مختلف فرهنگی و گردشگری خواهد بود. وقتی شما نسبت به یک موقعیت و جغرافیایی احساس ترس و هراس داشته باشید، قطعا آن را علی رغم همه پتانسیل ها و زمینه های جذاب برای اینکه در لیست گردشگری درمانی، ورزشی و ... کنار خواهید گذاشت.

وی افزود: این جریان ها بر اینکه یک فرد در خارج از کشور تصمیم بگیرد که ایران را به عنوان مقصد گردشگری خودش انتخاب کند، تاثیرگذار است. بسیاری از مواقع می بینیم که بسیاری از گردشگرانی که وارد ایران می شوند، آن چیزی که می بینند و تجربه زیسته آن ها است را با آن چیزی که انگاره رسانه ای در ذهن آن ها بوده است را مقایسه می کنند و معتقدند که بنابر این مقایسه بین آن چه درخصوص گردشگری در ایران وجود دارد با آن چه گفته می شود، تفاوت جدی ای وجود داشته و قابل مقایسه نیست.

به گفته نصیری، راهکار اصلی کشور در برابر آن چیزی که رسانه های خارجی به عنوان برنامه اصلی خودشان علیه ایران و جمهوری اسلامی در پیش گرفته اند، ارائه تصویرها، روایت ها و تبیین گری شرایط موجود، مناسب و مثبت در کشور است. متاسفانه در حوزه تبیین و ساخت روایت های مبتنی بر واقعیت ضعیف هستیم که این ضعف ها گاها به نیروی انسانی و گاها به حوزه ساختار نظام رسانه کشور برمی گردد که شرایط را برای حضور گردشگران خارجی در کشور فراهم نمی کند. به نظر می رسد که تقویت ساختارهای رسانه ای، تربیت نیروی انسانی دغدغه مند موجب می شود تا بتوانیم تصویر دقیقی از ایران، جاذبه‌هایش، امنیت و ... در جامعه بین المللی ارائه کنیم. انفعال و عدم تنظیم پدافندی دقیق ما بر گسترش جریان ایران هراسی دامن می زند.  

وزارت میراث فرهنگی چه کند؟

این مدرس سواد رسانه اشاره کرد: در این شرایط نقش وزارت میراث فرهنگی و گردشگری اهمیت بالایی دارد. وقتی یک مقوله را از حد یک سازمان به حد یک وزارت خانه ارتقاء دادیم، قطعا با این رویکرد بوده است که بتوانیم ظرفیت ها و پتانسیل های موجود این حوزه را در زمینه های مختلف ارتقاء داده و موجب بازتعریف دقیق تری در این حوزه برای افکار عمومی شویم. بنابراین از وزارت میراث فرهنگی و گردشگری انتظار می رود که قاب ها، تصاویر و بازنمایی های درستی را از زوایای مختلف کشور که می تواند گردشگر جذب کند، در بازه های زمانی مختلف ارائه کند. البته این تصویر صرفا در داخل مرزهای ما نیز نباید باشد، بلکه باید در حوزه ارائه تصاویر مثبت ایران در فضای بین المللی نیز به صورت دقیق تر و بیشتری کار کنیم.

به گفته این کارشناس حوزه رسانه، این نکته اهمیت بالایی داشته و نباید از آن به سادگی عبور کرد. این جریان نیز به دیپلماسی ما در حوزه های مختلف، تعامل و مشارکت نهادهایی چون وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، وزارت فرهنگ و ارشاد، وزارت خارجه و ... بازمی گردد.

برای حضور گردشگران هدف تعیین کنیم

دبیرکل باشگاه مدیریت رسانه و توسعه سواد رسانه ای یونسکو در ایران با اشاره به چشم اندازی که باید برای افزایش حضور گردشگران در کشور فراهم کنیم، گفت: معمولا سعی می کنیم که مکان هایی را برای گردشگری انتخاب کنیم که مجموعه ای از آن چه که ما می خواهیم به عنوان گردشگر را در اختیار بگذارد. یعنی باید برای فردی که ایران را انتخاب می کند، آورده و یا سودی را داشته باشد. خیلی ها در این حوزه معتقدند که اگر ایران ارائه تصویر و معنای خود را به خوبی درست کند، می توانیم به چشم انداز صنعت گردشگری در ایران امیدوار باشیم. خیلی ها نیز مطرح می کنند که گردشگری در ایران به جهت اسلامی بودن کشور ممکن است که ریشه جدی خود را پیدا نکند، اما می توان به قاعده دید که گردشگری وجوه مختلفی را در تعاریف خود دارد که بخش عمده آن در نگاه گردشگران در کشور ما وجود دارد، بنابراین باید چیزی را در کشور بهب نمایش بگذاریم که بر جریان ایران هراسی غلبه کند  و همچین با طراحی هدف برای گردشگران به آنها کمک کنیم تصویر واقعی کشورمان را ببینند تا بتوانیم چشم انداز خوبی را در این حوزه پیش رو خود ترسیم کنیم.

انتهای پیام/