به‌گزارش میراث‌آریا به‌نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان قم، مهدی محمدی شجاعی در چهارصد و هشتاد و نهمین نشست بنیاد قم‌پژوهی با موضوع کتابخانه‌های تخصصی استان قم (مکتا) با حضور اعضای این بنیاد و اعضای شورای سیاستگذاری مکتا در دانشگاه طلوع مهر شهر قم برگزار شد، اعلام کرد: ۳۳ کتابخانه خارج از استان عضو این مجمع هستند و مکتا در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۹۳ تشکیل شد.
عضو شورای سیاستگذاری مجمع کتابخانه‌های استان قم بیان کرد: ۹ مهرماه ۱۳۹۷ برای پژوهشگرهای خاص کارت‌های ویژه را صادر کردیم. پژوهشگرها با داشتن این کارت می‌توانند به هر کتابخانه تخصصی استان قم مراجعه و از منابع مورد نیاز به صورت امانی استفاده کنند.
او گفت: بعد از همایش سال ۱۳۹۶ متقاضی زیاد شد، با اعضای شورا چشم‌انداز مکتا را تا سال ۱۴۰۴ برنامه‌ریزی کردیم که اول کتابخانه‌های استان را شناسایی و عضو کنیم؛ سپس به سمت جذب خارج استان برویم و سپس از کشورهای خارج نیز عضو بپذیریم که در سفرهایی که داشتم، مدیران برخی ازکتابخانه‌های آلمان از سازوکار مکتا خیلی استقبال کردند.
شجاعی افزود: یکی از کارهای خوبی که در مکتا شکل گرفت؛ تاریخ شفاهی مدیران کتابخانه‌ها و برخی کتابداران شروع شد. همه مدیرانی که در کتابخانه‌ها بودند، در امر مجموعه‌سازی، در سازماندهی و اشاعه اطلاعات، تمام خاطرات این‌ها ثبت شده است و به‌زودی منتشر می‌شود.
او اظهار کرد: در شورای سیاستگذاری هر دوره ۲ سال یک‌بار، انتخابات مجمع برگزار می‌شود و در کنار این انتخابات چند نفر از مدیران عضو کتابخانه‌ها به عنوان شورای سیاستگذاری انتخاب می‌شوند. در کنار شورای سیاستگذاری شش کمیته تخصصی داریم، وظیفه آن‌ها آموزش و بالا بردن سطح دانش کتابداران، اطلاع‌رسانی و روابط عمومی است.
عضو شورای سیاستگذاری مجمع کتابخانه‌های استان قم افزود: اولین نرم‌افزار استاندارد بر مبنای «آر دی ای» راه‌اندازی و سال گذشته در دانشگاه ادیان این نرم‌افزار رونمایی شد و هم‌اکنون در چند کتابخانه سطح استان به صورت آزمایشی (پایلوت) اجرایی شده و آخرین استانداردهای کتابخانه ارتباط معنایی را برقرار کرده و افتخاری برای استان قم است.
او ادامه داد: کمیته نسخ خطی و منابع کهن نیز دوره بسیار خوبی برگزار کردند. مدیران کتابخانه‌ها با نسخ خطی کهن آشنا شدند. دست‌نامه این‌ها تنظیم و به تمام این کتابخانه‌ها ارسال شد. کتابدارهایی که نسخ خطی داشتند، در حفظ و نگهداری این‌ها دقت ویژه‌ای در برنامه کاری آن‌ها لحاظ شد و به نوعی این منابع را جدا کردند.
شجاعی اضافه کرد: همچنین کمیته آموزش و پژوهش برای اولین بار در قم محفل فهرست‌نگاران را برگزار کرد. نشست‌های بسیار تخصصی که در کتابخانه آیت‌الله بروجردی با عنوان محفل فهرست‌نگاران شکل گرفت.
او به روند جمع‌آوری کتاب‌های تخصصی دانشگاه ادیان و مذاهب پرداخت و گفت: کتابخانه تخصصی دانشگاه ادیان سال ۱۳۷۵ تأسیس شد و طی ۲۳ سال فعالیت با سفربه ۲۳ کشور دنیا و حضور در نمایشگاه‌های کتاب متعدد جهان توانستیم منابع تخصصی این دانشگاه را برای استفاده پژوهشگران و دانشمندان در این حوزه فراهم آوریم.
قم؛ شهر هزار کتابخانه
رجبیان دبیر مجمع کتابخانه‌های تخصصی استان قم نیز گفت: در مکتا چهار هدف اصلی دنبال می‌شود: یکی مسأله دسترس‌پذیر کردن منابع است؛ یعنی به اشتراک‌گذاری منابع و تبادل پژوهشگران و داشتن اعضای مشترک، دوم صرفه‌جویی در هزینه‌ها و مسأله سوم تبادل تجربیات مدیران و هدف چهارم افزایش مهارت‌ها و دانش فنی دست‌اندرکاران کتابخانه‌ها مد نظر است؛ اعم از مدیران و کتابداران که کارگاه‌های تخصصی بسیار زیادی در طول این مدت برگزار شده است.
رجبیان افزود: مکتا در استان قم برای اولین بار به عنوان طرحی بدیع اجرا شده و مهم است که بدون هیچ بودجه‌ای توانسته است، خودش را حفظ کند و با استفاده از امکانات کتابخانه‌ها به کار خود ادامه دهد و در واقع حرکتی جهادی بود که از طرف مدیران کتابخانه‌ها به صورت مشارکتی انجام پذیرفته و از این جهت حائز اهمیت بسیار است.
او در ادامه به تاریخچه تشکیل کتابخانه در قم پرداخت و گفت: در سال ۱۳۰۹ هجری خورشیدی مرحوم آیت‌الله آقای حاج شیخ عبدالکریم حائری ۹ سال پس از تاسیس حوزه، کتابخانه‌ای را در مدرسه فیضیه تاسیس می‌کند و این در واقع اولین کتابخانه‌ای بوده که به صورت تقریباً عمومی از آن استفاده می‌شده است و بعدها بیشتر به صورت اهدا منابع این کتابخانه توسعه پیدا می‌کند.
دبیر مجمع کتابخانه‌های تخصصی استان قم ادامه داد: در ۱۳۲۹ کتابخانه آستان مقدس توسط مرحوم سید ابوالفضل تولیت مصباح التولیه تأسیس شد. بعد از آن مرحوم آیت‌الله مرعشی، مرحوم آیت‌الله گلپایگانی و مرحوم آیت‌الله شریعتمداری کتابخانه‌هایی را تأسیس کردند و همین طور کتابخانه‌های کوچک و بزرگ تخصصی که در سال‌های بعد تأسیس شد. علاوه بر این‌ها کتابخانه‌های شخصی بسیار زیادی در این شهر وجود دارد که تعداد منابع برخی از آن‌ها به ۵۰ هزار جلد هم می‌رسد، از این جهت امروز برخی شهر قم را شهر هزار کتابخانه می‌گویند.
رجبیان تصریح کرد: هم‌اکنون قم از نظر منابع کهن نظیر نسخه‌های خطی و چاپ سنگی بسیار غنی است، در کتابخانه مرحوم آیت‌الله بروجردی و مدرسه فیضیه هرکدام به تنهایی در حدود ۱۱ هزار جلد نسخه سنگی وجود دارد و یا در کتابخانه آیت‌الله بروجردی حدود هفت هزار عنوان نسخه خطی موجود است، در کتابخانه مرحوم آیت‌الله گلپایگانی و کتابخانه آیت‌الله مرعشی تعداد بیش‌تری موجود و در کتابخانه فیضیه و سایر کتابخانه‌ها نیز نسخه‌های کهن وجود دارد.
در پایان این نشست، از استاد عربزاده که بیش از ۵۰ سال در کتاب و کتابداری در استان قم فعالیت داشته است، به عنوان پیشکسوت در این حوزه تقدیر شد.
انتهای پیام/
نظر شما